Câu hỏi:
Bạn Mai Trinh (35 tuổi) hiện sống tại Hà Nội gửi câu hỏi:
Bối cảnh gia đình:
Mình đã có 1 con lớn học lớp 8, trường xa nhà tới 10 cây. Trước đó mình làm công việc kinh doanh online, thu nhập tốt, nhưng cuối năm 2021 khi có bầu thì đã nghỉ để dưỡng thai.
Nếu cứ ở nhà không làm gì tới khi em bé cứng cáp thì mình cảm thấy stress dù đã chuẩn bị tài chính khá kỹ, bởi tâm lý chỉ tiêu pha mà không có thu nhập. Nhưng nếu làm việc lại tất nhiên sẽ có nhiều áp lực, vì đã nghỉ làm được 2,5 năm.
Bối cảnh tài chính:
- Hoàn cảnh kinh tế hiện tại vẫn chưa gặp khó khăn vì có thu nhập của chồng cộng khoản tiền dự trữ từ trước. Không mất tiền thuê nhà hàng tháng, vì gia đình đã mua được 1 căn chung cư.
- Nếu chuyển lên gần trường con học giá thuê sẽ là 15 triệu/tháng (chọn nhà đất, 4 tầng, vừa để ở và kinh doanh). Hai vợ chồng lúc đó sẽ cho thuê căn chung cư hiện tại với giá 10 triệu/tháng. Tức là phải bỏ thêm 5 triệu/tháng tiền thuê nhà.
- Số vốn khởi nghiệp dự tính là 600 triệu (cho công việc bán hàng online). Hiện chưa đủ, sẽ phải đi vay thêm khoảng 300 - 400 triệu.
- Dự sinh sẽ vào tháng 10 tới.
Mong muốn chuyên gia tư vấn giúp có nên đi thuê nhà gần nơi con học và khởi nghiệp hay không?
Chào bạn Mai Trinh,
Chúng tôi đã chuyển câu hỏi của bạn tới Chuyên gia tài chính Nguyễn Thu Giang, hiện đang là Financial planner (Chuyên gia tài chính) của FiDT để giải đáp thắc mắc này cho bạn.
Chuyên gia tư vấn
Đầu tiên, với thói quen nghề nghiệp của tư vấn tài chính, mình sẽ nhìn tổng thể về tài chính của gia đình: Gia đình bạn đang sở hữu một căn chung cư ở nội thành Hà Nội, có một khoản dự phòng để không cảm thấy gấp gáp về tài chính trong vòng một vài tháng đến một năm. Bạn đang sắp có em bé thứ hai nên có lẽ tuổi của bạn chưa tới 40 tuổi. Ở độ tuổi này và tài sản này, so với mặt bằng chung, tài chính hiện tại của bạn ở mức khá, có thể gọi là thuộc tầng lớp trung lưu.
Dựa trên các thông tin Mai Trinh cung cấp, mình có thể nêu lên một số vấn đề nổi cộm mà bạn quan tâm như sau:
1. Con lớn đi học xa nhà
2. Có nên thuê nhà để mẹ kinh doanh online hay không
3. Chi phí sinh hoạt gia đình 4 người sau khi có bé thứ hai
Thứ nhất về vấn đề bé lớp 8 phải đi học cách nhà 10km, đây đúng là một vấn đề. Nhưng đây có phải là một vấn đề lớn bắt buộc phải tìm cách giải quyết hay không thì mình cho là vấn đề không lớn. Với các gia đình có 4 người trở lên sống ở Hà Nội, TP Hồ Chi Minh thì xác suất 1 trong số các thành viên phải di chuyển đi học, đi làm cách nhà 10km hầu như gia đình nào cũng gặp phải. Nếu điều kiện sẵn có để khắc phục thì gia đình tạo điều kiện cho bé lớn như mua, thuê nhà gần trường hơn nhưng nếu việc thực hiện khá phức tạp thì cũng cần chấp nhận để con đi học xa thêm 2 năm nữa cho tới hết lớp 9.
Nếu điều kiện sẵn có để khắc phục thì gia đình tạo điều kiện cho bé lớn như mua, thuê nhà gần trường hơn nhưng nếu việc thực hiện khá phức tạp thì cũng cần chấp nhận để con đi học xa thêm 2 năm nữa cho tới hết lớp 9. Ảnh minh họa.
Thứ hai là về vấn đề kinh doanh: Mặc dù trong phần câu hỏi của bạn, bạn gọi đây là vấn đề khởi nghiệp. Nhưng dựa trên thông tin bạn cung cấp, bạn đã từng kinh doanh online và có thu nhập tốt. Do đó nếu bạn dự định kinh doanh trong lĩnh vực trước đây hoặc lĩnh vực có liên quan, thì mình gọi đó là kinh doanh chứ không phải là khởi nghiệp (nếu bạn lựa chọn kinh doanh trở lại, so với người khởi nghiệp, bạn có rủi ro thấp hơn và tỷ lệ thành công cao hơn).
Cùng với việc kinh doanh này, bạn dự định thuê nhà 4 tầng gần trường của con để vừa ở vừa kinh doanh, chi phí thuê nhà hết 15 triệu/tháng, và phải bỏ thêm 5 triệu/tháng sau khi trừ đi chi phí cho thuê nhà đang ở. Rất có thể công việc kinh doanh của bạn kéo dài còn xa hơn 2 năm học còn lại của bé lớn, có thể là 3-5 năm, hoặc hơn.
Điều cần thiết ở đây là bạn dự kiến được các "kịch bản" cho việc kinh doanh theo các trường hợp lạc quan, bi quan, trung tính. Đối với mỗi trường hợp đều dự kiến chi phí là bao nhiêu, thu nhập là bao nhiêu. Kể cả trường hợp xấu nhất bạn có thể chấp nhận dòng tiền kinh doanh bị âm (Dòng tiền = Thu nhập – Chi phí) và bạn có thể chịu được mức âm này trong thời gian tối đa là bao lâu?
Trên cơ sở lập ra các giả định như trên, bạn xác định tổng chi phí hợp lý cho việc kinh doanh mỗi tháng là bao nhiêu (tiền vốn lưu động, chi phí lãi vay, chi phí thuê nhà, chi phí bán hàng…). Trong đó chi phí thuê địa điểm là bao nhiêu phần trăm, chi phí lãi vay là bao nhiêu phần trăm?
Như thế bạn sẽ xác định chính xác hơn số tiền cần vay cũng như chi phí thuê nhà. Sau khi xác định chi phí thuê địa điểm hợp lý, gia đình sẽ tìm căn nhà phù hợp ở gần trường của bé lớn. Trong trường hợp dự kiến doanh thu không tốt, bạn có thể giới hạn số vốn kinh doanh và không vay thêm cũng như tiếp tục kinh doanh online tại căn nhà hiện nay để không mất thêm chi phí.
Theo chuyên gia tài chính thì điều cần thiết ở đây là phải dự kiến được các "kịch bản" cho việc kinh doanh theo các trường hợp lạc quan, bi quan, trung tính.
Thứ ba và quan trọng nhất trong các vấn đề hiện có của bạn: Điều tạo ra tâm trạng lo lắng của bạn đó là tài chính cá nhân sẽ có sự thay đổi lớn khi thành viên thứ 4 trong gia đình xuất hiện. Nếu bạn chờ đến khi bé cứng cáp thì gia đình bạn mất khoảng 2 năm hoàn toàn không có nguồn thu nhập từ vợ.
Một lần nữa, bạn cần lập kế hoạch về chi phí sinh hoạt cho gia đình 4 người trong 2 năm tới. Tổng chi phí sẽ là bao nhiêu? Trường hợp này, bạn sẽ có 2 nguồn để trang trải chi phí:
- 1 là khoản dự phòng (ước tính khoảng hơn 10 triệu/tháng cho 2 năm tới)
- 2 là phần đóng góp của chồng.
Nếu tổng 2 nguồn này đủ để trang trải toàn bộ chi phí cho 2 năm tới thì bạn không cần điều chỉnh. Nhưng nếu không đủ thì cần phải thực hiện hoặc cắt giảm chi phí hoặc tăng thêm thu nhập (chồng đóng góp nhiều hơn hoặc vợ bắt buộc phải tìm kiếm nguồn thu nhập bổ sung, không nhất thiết phải làm ngay mà tùy tình hình, có thể sau 1 năm nữa chẳng hạn).
Ngoài ra, có một lưu ý nữa về vấn đề bảo hiểm
Tình hình tài chính của gia đình bạn Trinh tại thời điểm hiện tại có thể coi là ổn định nhưng nếu nhìn về khoảng thời gian 2 năm tới thì có nhiều điểm không chắc chắn. Nếu 2 vợ chồng bạn chưa có bảo hiểm thì nên cân nhắc để kịp thời mua hoặc mua bổ sung vì thời điểm có thêm con chính là thời điểm gia tăng trách nhiệm tài chính.
Nếu như chi phí tăng thêm để thuê nhà là 5 triệu/tháng có thể không mang lại doanh thu chắc chắn thì chi phí mua bảo hiểm nhân thọ chưa đến 3 triệu/tháng cho cả 2 bố mẹ có thể bảo đảm chắc chắn chi phí ăn học cho các bé cho đến tuổi 18 trong mọi trường hợp (với mức bảo vệ tối thiểu 1 tỷ đồng cho bố và 1 tỷ đồng cho mẹ).
Hy vọng rằng phần tư vấn của chuyên gia tài chính Nguyễn Thu Giang có gợi ý hữu ích cho Mai Trinh. Chúc bạn có được sự lựa chọn hướng đi hợp lý về tài chính cho cả gia đình.
