Tình yêu sét đánh của nhà thơ Việt và ký giả Pháp
Nhiều nhà văn, nhà thơ Việt Nam có những câu chuyện tình sâu sắc, đặc biệt đến mức khi biết được, độc giả phải trầm trồ.
Năm 1951, Liên hoan Thanh niên sinh viên thế giới được tổ chức tại Berlin. Nổi bật trong đoàn đại biểu Việt Nam là Nguyễn Đình Thi. 27 tuổi, cao ráo, đẹp trai, nói tiếng Pháp lưu loát và là tác giả của hai ca khúc nổi tiếng là Diệt Phát Xít và Người Hà Nội nên đương nhiên, Nguyễn Đình Thi nhận được nhiều sự chú ý.
Madeleine Riffaud là một nhà báo đang là phóng viên của báo Nhân Đạo. Bà cũng là đội viên đội du kích chống phát xít, nữ du kích đầu tiên tiêu diệt một sĩ quan Nazi ở Paris. Bà còn là tác giả của tập thơ Con ngựa đỏ được trao giải văn chương Pháp.
Và đặc biệt hơn, bà từng bị Gestapo bắt giam năm 1944 và tuyên án tử hình rồi được giải cứu chỉ 6 ngày trước khi thi hành án.
Năm 1946, bà được Nhà nước trao huân chương Bắc Đẩu bội tinh. Với một bảng thành tích lẫy lừng như vậy bà đã khiến cho Nguyễn Đình Thi chú ý và ngỏ ý muốn gặp mặt.
Bà Madeleine hồi còn trẻ.
Từ cuộc gặp mặt ấy, chuyện tình sét đánh đến với cả hai. Nhưng dù cho như thế, họ là nhà thơ ở hai đất nước khác nhau, cùng là chiến sĩ của phong trào thanh niên dân chủ thế giới. Tình cảm nảy nở nhưng cả hai đều biết "quản lý" trái tim cho phù hợp với đạo lý và văn hóa dân tộc.
Tình cảm ấy chỉ dừng lại ở ánh mắt, nụ cười hay cái bắt tay xã giao.
Nhà văn người Thổ Nhĩ Kỳ Nazim Hikmet đã nhận ra được những tín hiệu bất thường của cặp đôi dành cho nhau. Ông cũng chính là cầu nối để họ gần gũi, thân thiết hơn. Sau khi liên hoan kết thúc, cả hai chia tay trong lưu luyến.
Sau khi về nước, hai người vẫn gửi thư qua lại để động viên nhau. Dù cách xa nghìn trùng, tình cảm của cả hai vẫn sâu sắc và nồng thắm.
Bà Madeleine và nhà thơ Nguyễn Đình Thi.
Một người bạn của nhà thơ Nguyễn Đình Thi là nhà thơ Huy Cận trong bài viết Thương và nhớ bạn Nguyễn Đình Thi (Văn Nghệ số 17-18/2003) đã kể: "Cuối năm 1951, một hôm tôi nhận được bức thư của chị Ma-đơ-len Ri-phô gửi cho anh Thi, nhờ tôi chuyển. Ngoài phong bì có đề "Xin mở xem thư và nhớ học thuộc lòng càng tốt, để đọc lại cho anh Thi nghe, nhỡ mà thư có thể trôi mất hoặc ướt khi qua suối qua đèo".
Tôi mở thư ra đọc, bắt đầu bằng hai câu ca dao Việt Nam: "Ông tơ ghét bỏ chi nhau - Chưa vui sum họp đã sầu chia phôi" và "Đôi ta làm bạn thong dong - Như đôi đũa ngọc nằm trong mâm vàng", tiếp theo là thư bằng tiếng Pháp. Cuối tháng anh Thi mới gặp tôi, tôi đọc cả bức thư cho anh Thi nghe rồi mới giao thư...".
Ngần đó thôi cũng đủ hiểu tình cảm họ dành cho nhau sâu sắc như thế nào. Với bà Madeleine, tình yêu với Nguyễn Đình Thi có ý nghĩa trọn đời nó như một lý tưởng sống. Bản thân là ký giả xinh đẹp sống ở Paris nhưng từ sau khi gặp Nguyễn Đình Thi, bà quyết định sống độc thân, không nhận lời yêu ai và cũng không lập gia đình.
Nhà thơ Nguyễn Đình Thi khi còn trẻ.
Bí mật trong chiếc cặp căng phồng
Nhà thơ Nguyễn Đình Thi cũng đã viết nên nhiều bài thơ tình để tặng bà, trong đó nổi tiếng nhất là bài Nhờ.
Ông sáng tác nó trong chiến dịch Điện Biên Phủ khi nghỉ chân vượt lên đỉnh đèo Pha Đin. Cuối bài, ông viết "Tặng M." (Madeleine).
Bài thơ này được đánh giá là một trong những bài thơ tình hay nhất thời kỳ Kháng chiến chống Pháp.
"Anh yêu em như yêu đất nước/Vất vả thương tươi thắm vo ngần/Anh nhớ em mỗi bước đường anh bước/Mỗi tối anh nằm mỗi miếng anh ăn".
Những năm 1955/1956, bà Madeleine thường xuyên sang Việt Nam. Tuy nhiên, trong hoàn cảnh đó, cặp đôi được khuyên "tốt nhất cứ mãi là bạn" và không thể cùng nhau dưới một mái nhà.
Bà Madeleine gạt đi tất cả, vẫn thường viết lên những tiếng nói phản ánh cuộc kháng chiến vệ quốc của dân tộc Việt Nam đến bạn bè quốc tế.
Yêu nhau sâu sắc nhưng không thể ở bên nhau, bà Madeleine cũng có cách thức riêng để gìn giữ tình yêu của mình. Trong căn hộ tại Paris, bà dành hẳn một căn phòng trưng bày các kỷ vật liên quan đến Nguyễn Đình Thi. Trong đó có một bức ảnh chân dung của ông được phóng to bằng cỡ người thật, xếp la liệt ở dưới tấm chân dung là những kỷ vật của thời yêu đương.
Con trai nhà thơ Nguyễn Đình Thi - nhà văn Nguyễn Đình Chính từng chia sẻ bà Madeleine coi những đứa con của ông Nguyễn Đình Thi như con mình. Bà từng gọi ông Chính sang Pháp, muốn tặng 2 ngôi nhà, một ở Paris, một ở bờ biển Manche để làm nhà lưu niệm mang tên Nguyễn Đình Thi.
Bà Madeleine khi về già.
Và với ông Nguyễn Đình Thi cũng coi kỷ vật người tình Pháp tặng cho như báu vật. Khi về già, thấy sức khỏe yếu đi, ông đã trao cho con trai một chiếc cặp cũ căng phồng và dặn: "Sau khi bố mất mới được mở ra, tùy con liệu".
Ngày ông mất, chiếc cặp chính thức được mở. Trong đó có gần 1000 bức thư, bưu thiếp chứa đựng lời yêu thương cháy bỏng mà ông và bà Madeleine trao cho nhau suốt hành trình yêu đương.
