Chính phủ thúc tiến độ, kế hoạch tăng vốn của các Big4 ngân hàng ra sao?

Chính phủ vừa ban hành Nghị quyết số 273/NQ-CP ngày 9/9/2025 phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 8 năm 2025. Tại Nghị quyết, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) được giao nhiệm vụ đẩy nhanh việc tăng vốn điều lệ của các ngân hàng thương mại nhà nước.

Trong khi phần lớn ngân hàng tư nhân đã hoàn tất kế hoạch tăng vốn được Đại hội đồng cổ đông 2025 thông qua, ba “ông lớn” quốc doanh – Vietcombank, VietinBank và BIDV vẫn khá im ắng, dù năm tài chính 2025 chỉ còn hơn ba tháng.

Khác với ngân hàng tư nhân, quá trình tăng vốn của Big3 quốc doanh chịu sự giám sát nhiều tầng nấc, từ NHNN, Bộ Tài chính, Chính phủ đến Quốc hội, đồng thời phải trình từng năm. Điều này khiến tiến độ thường kéo dài.

Vietcombank còn hai phương án trả cổ tức

Tại đại hội cổ đông thường niên năm 2025, Vietcombank thông qua phương án phát hành cổ phiếu riêng lẻ để tăng vốn điều lệ.

Theo kế hoạch, ngân hàng sẽ chào bán tối đa 6,5% số cổ phiếu đang lưu hành tại thời điểm của đợt chào bán (hoặc tại thời điểm của đợt chào bán đầu tiên trong trường hợp có nhiều đợt chào bán). 

Dự kiến tổng số cổ phiếu chào bán riêng lẻ tối đa 543,1 triệu cổ phiếu với mệnh giá 10.000/cp cho tối đa 55 nhà đầu tư bao gồm nhà đầu tư chiến lược và nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp. Tổng giá trị chào bán theo mệnh giá tối đa 5.431 tỷ.

Việc chào bán có thể thực hiện theo một hoặc nhiều đợt chào bán trong năm 2025 - 2026. Thời điểm và số lượng cp chào bán cụ thể của từng đợt chào bán sẽ căn cứ theo thực tế nhu cầu mua của nhà đầu tư.

Trước đó, ngân hàng đã phát hành hơn 2,76 tỷ cổ phiếu cho 33.163 cổ đông, tương ứng hơn 27.666 tỷ đồng vốn điều lệ. Sau thay đổi trên, tổng vốn điều lệ của Vietcombank đã tăng từ 55.890 tỷ đồng lên gần 83.557 tỷ đồng, cao nhất hệ thống ngân hàng hiện nay.

Bên cạnh phương án chào bán cổ phiếu riêng lẻ, Vietcombank còn có hai phương án trả cổ tức bằng cổ phiếu khác đang chờ cơ quan chức năng phê duyệt.

Hồi đầu tháng 3, HĐQT Vietcombank đã phê duyệt phương án phân phối lợi nhuận năm 2023 theo nguyên tắc phê duyệt của Ngân hàng Nhà nước.

Cụ thể, sau trích lập các quỹ, lợi nhuận còn lại năm 2023 của ngân hàng là hơn 22.770 tỷ đồng. Vietcombank sẽ dùng toàn bộ khoản lợi nhuận này để chia cổ tức bằng cổ phiếu.

HĐQT Vietcombank giao Phó Tổng Giám đốc phụ trách Ban điều hành chỉ đạo việc xây dựng phương án tăng vốn thông qua chi trả cổ tức bằng cổ phiếu từ nguồn lợi nhuận còn lại và Quỹ dự trữ bổ sung vốn điều lệ, báo cáo Ngân hàng Nhà nước để trình Chính phủ và Quốc hội phê duyệt.

Trước đó, HĐQT Vietcombank cũng đã phê duyệt phương án phân phối lợi nhuận năm 2022 theo nguyên tắc phê duyệt của Ngân hàng Nhà nước. Theo đó, ngân hàng này sẽ sử dụng 21.680 tỷ đồng lợi nhuận còn lại của năm 2022 để trả cổ tức bằng cổ phiếu theo phương án phân phối lợi nhuận đã được ĐHĐCĐ thường niên năm 2023 thông qua.

Như vậy, nếu được cơ quan chức năng chấp thuận, Vietcombank có thể sớm phát hành cổ phiếu để tăng vốn điều lệ lên hơn 100.000 tỷ đồng.

BIDV kế hoạch tăng vốn thêm gần 21.700 tỷ đồng 

Tại BIDV, Đại hội đồng cổ đông thường niên 2025 đã thông qua phương án tăng vốn điều lệ thêm 21.656 tỷ đồng, lên gần 91.870 tỷ đồng thông qua việc tăng vốn từ quỹ dự trữ bổ sung vốn điều lệ, trả cổ tức và phát hành thêm.

Về phương án phát hành cổ phiếu để tăng vốn từ quỹ dự trữ bổ sung vốn điều lệ, BIDV sẽ phát hành tối đa gần 499 triệu cổ phiếu (tương đương 7,1% số cổ phiếu đang lưu hành tại thời điểm 31/3).

Với kế hoạch phát hành cổ phiếu để trả cổ tức từ lợi nhuận lũy kế chưa phân phối năm 2023, BIDV dự kiến phát hành tối đa gần 1,4 tỷ cổ phiếu (tương đương 19,9% số cổ phiếu đang lưu hành tại thời điểm 31/3).

Cuối cùng là phương án phát hành thêm cổ phiếu cho nhà đầu tư bằng hình thức chào bán riêng lẻ hoặc chào bán ra công chúng với số lượng tối đa gần 270 triệu cổ phiếu (tương đương 3,84% số cổ phiếu đang lưu hành tại thời điểm 31/3).

Trước đó, BIDV đã hoàn tất chào bán gần 38,7 triệu cổ phiếu cho các nhà đầu tư trong nước và gần 85,2 triệu cổ phiếu cho nhà đầu tư nước ngoài nắm giữ trên 50% vốn điều lệ. Vốn điều lệ của BIDV đã tăng lên hơn 70.213 tỷ đồng.

Vốn điều lệ VietinBank hiện ở mức 53.700 tỷ đồng

Với VietinBank, Đại hội đồng cổ đông thường niên 2025 đã thông qua phương án tăng vốn điều lệ bằng phát hành cổ phiếu để chia cổ tức giai đoạn năm 2009 - 2016 nhằm tăng vốn điều lệ từ 53.700 tỷ lên 77.671 tỷ đồng, tương ứng tăng 44,6%.

Theo đó, VietinBank dự kiến phát hành tối đa gần 2,4 tỷ cổ phiếu cho cổ đông hiện hữu. Nguồn thực hiện được lấy từ lợi nhuận giữ lại các năm 2021, 2022 và giai đoạn 2009 - 2016. Đại hội đồng cổ đông uỷ quyền cho HĐQT quyết định thời điểm phát hành cụ thể sau khi được sự chấp thuận của cơ quan có thẩm quyền.

Trước đó, ngân hàng còn kế hoạch tăng vốn điều lệ qua phát hành cổ phiếu từ nguồn lợi nhuận còn lại của năm 2023 (12.565 tỷ) và năm 2024 (gần 15.600 tỷ). Nếu được chấp thuận và triển khai xong tất cả các kế hoạch nêu trên, vốn điều lệ của VietinBank sẽ tăng lên hơn 105.000 tỷ đồng.

Cuối năm 2024, lợi nhuận sau thuế riêng lẻ của VietinBank đạt 24.259 tỷ đồng, sau khi trích lập các quỹ, lợi nhuận còn lại là gần 15.597 tỷ đồng. Mức chia cổ tức bằng cổ phiếu sẽ cần sự phê duyệt cơ Cơ quan Nhà nước có thẩm quyền, dự kiến sẽ là 15.597 tỷ đồng.

Cơ chế chia cổ tức của ngân hàng có vốn nhà nước

Theo Nghị định số 135 của Chính phủ ban hành ngày 12/6 về chế độ tài chính đối với tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài và giám sát tài chính, đánh giá hiệu quả đầu tư vốn nhà nước tại TCTD do nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ và TCTD có vốn nhà nước. Nghị định có hiệu lực thi hành kể từ ngày 1/8/2025.

Trong hệ thống ngân hàng, Nhà nước nắm giữ trên 50% đến dưới 100% vốn điều lệ tại ba nhà băng là VietinBank(64,46%), Vietcombank (74,8%) và BIDV (81%).

Trong đó, Điều 23 quy định chi tiết về việc phân phối lợi nhuận đối với TCTD do Nhà nước nắm giữ trên 50% đến dưới 100% vốn điều lệ.

Cụ thể, phần lợi nhuận còn lại của TCTD sau khi bù đắp lỗ năm trước theo quy định của Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp và nộp thuể thu nhập doanh nghiệp thì được phân phối theo thứ tự như sau:

Đầu tiên, chia lãi cho các bên góp vốn liên kết (nếu có), tiếp theo là bù đắp khoản lỗ của các năm trước đã hết thời hạn được khấu trừ. Sau đó, TCTD phải trích 10% lợi nhuận sau thuế vào quỹ dự trữ bổ sung vốn điều lệ, với giới hạn tối đa không vượt quá vốn điều lệ.

Đối với phần lợi nhuận còn lại sau các bước trên được tiếp tục phân phối vào các quỹ: quỹ dự phòng tài chính (tối đa 10%, không vượt quá 25% vốn điều lệ); quỹ đầu tư phát triển (tối đa 25%, không vượt vốn điều lệ); quỹ khen thưởng và phúc lợi cho người lao động, quỹ thưởng cho người quản lý theo quy định hiện hành.

Sau khi hoàn tất các khoản trích lập này, TCTD mới được xem xét chia cổ tức.

Cổ tức có thể được chia bằng tiền mặt hoặc bằng cổ phiếu. Đối với cổ tức tiền mặt, TCTD thực hiện nộp vào ngân sách nhà nước phần tiền mặt được chia cho phần vốn nhà nước góp tại TCTD. Trong trường hợp chia bằng cổ phiếu, TCTD phải đáp ứng đầy đủ các tiêu chí về hiệu quả hoạt động và chất lượng tín dụng.

Theo đó, những TCTD có vốn nhà nước được Ngân hàng Nhà nước (NHNN) xếp loại B trở lên trong ba năm liền kề trước và có tỷ lệ nợ xấu dưới 3% mới đủ điều kiện chia cổ tức bằng cổ phiếu.

Bên cạnh đó, việc chia cổ tức bằng cổ phiếu còn phải được NHNN lấy ý kiến thống nhất với Bộ Tài chính trước khi trình Thủ tướng Chính phủ xem xét và chấp thuận chủ trương.