Cha tôi đã chết năm 1973. Năm 2020, mẹ tôi có lập di chúc có công chứng để cho tôi được hưởng 70% giá trị căn nhà tại TP.HCM. Lý do là hoàn cảnh của tôi khó khăn hơn chị gái, nên mẹ chia phần hơn.
Đến năm 2023, mẹ tôi qua đời, chị gái tôi đưa ra di chúc của mẹ lập bằng tay năm 2022, nội dung là chia đôi căn nhà cho 2 chị em. Di chúc có người làm chứng ký tên là dì ruột. Dì cũng thừa nhận rằng đúng năm 2022 mẹ tôi viết lại di chúc, do tuổi cao nên bà không đi công chứng.
Di chúc mẹ cho tôi 70% giá trị căn nhà có công chứng, còn di chúc mẹ chia đôi căn nhà cho 2 chị em chỉ được làm chứng bởi người dì ruột. Vậy di chúc của chị tôi có hiệu lực không, tôi có thể yêu cầu được chia 70% giá trị căn nhà hay không?
Bạn đọc Nguyễn Nghĩa
Luật sư tư vấn
Luật sư Quách Văn Hảo (Công ty luật Hồng Đức Việt) tư vấn, theo điều 643 bộ luật Dân sự, di chúc có hiệu lực từ thời điểm mở thừa kế. Khi một người để lại nhiều bản di chúc đối với một tài sản thì chỉ bản di chúc sau cùng có hiệu lực.
Luật sư Quách Văn Hảo (Công ty luật Hồng Đức Việt)
ẢNH: NVCC
Di chúc là sự thể hiện ý chí của cá nhân nhằm chuyển tài sản của mình cho người khác sau khi chết (điều 624 bộ luật Dân sự). Đối với di chúc bằng văn bản có thể có hoặc không có người làm chứng, và di chúc có công chứng hoặc chứng thực.
Còn theo khoản 4 điều 630 bộ luật Dân sự quy định, di chúc bằng văn bản không có công chứng, chứng thực chỉ được coi là hợp pháp khi đáp ứng đủ các điều kiện sau:
Thứ nhất, người lập di chúc minh mẫn, sáng suốt trong khi lập di chúc; không bị lừa dối, đe doạ, cưỡng ép.
Thứ hai, nội dung của di chúc không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội; hình thức di chúc không trái quy định của luật.
Di chúc phải đáp ứng đúng quy định cơ bản tại tại điều 631 bộ luật Dân sự như: ngày, tháng, năm; họ, tên và nơi cư trú của người lập di chúc; họ, tên người, cơ quan, tổ chức được hưởng di sản; di sản để lại và nơi có di sản. Di chúc không được viết tắt hoặc viết bằng ký hiệu, nếu di chúc gồm nhiều trang thì mỗi trang phải được ghi số thứ tự và có chữ ký hoặc điểm chỉ của người lập di chúc.
Đối với di chúc bằng văn bản có người làm chứng (điều 634 bộ luật Dân sự): trường hợp người lập di chúc không tự mình viết bản di chúc thì có thể tự mình đánh máy, hoặc nhờ người khác viết hoặc đánh máy bản di chúc, nhưng phải có ít nhất là hai người làm chứng. Người lập di chúc phải ký hoặc điểm chỉ vào bản di chúc trước mặt những người làm chứng. Những người làm chứng xác nhận chữ ký, điểm chỉ của người lập di chúc và ký vào bản di chúc.
Việc lập di chúc bằng văn bản có người làm chứng phải tuân theo quy định tại điều 631 và điều 632 bộ luật Dân sự (điều kiện người làm chứng).
Đối với trường hợp của bạn, mẹ bạn có 2 bản di chúc. Bản đầu lập năm 2020 để cho bạn được hưởng 70% giá trị căn nhà, có công chứng thì khả năng xác thực cao. Riêng đối với bản di chúc viết tay năm 2022, chia đôi căn nhà, nếu bản di chúc này đáp ứng các điều kiện như đã phân tích ở trên thì sẽ thay thế bản di chúc năm 2020.
Trường hợp 2 chị em không thỏa thuận được, hoặc không thể xác định được di chúc nào là hợp pháp thì có thể khởi kiện ra tòa án để được xem xét. Chỉ có tòa án mới có quyền phán quyết di chúc nào hợp pháp, di chúc nào không hợp pháp.
