Sáng 24.11, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo luật Xây dựng (sửa đổi).
Chủ nhiệm Ủy ban KH-CN và Môi trường Nguyễn Thanh Hải
ẢNH: GIA HÂN
Chuyển tiền kiểm sang hậu kiểm, nhưng hậu kiểm như thế nào?
Dự thảo luật Xây dựng (sửa đổi) đề xuất nhiều quy định theo hướng chuyển từ cơ chế tiền kiểm sang hậu kiểm. Việc này được kỳ vọng đơn giản hóa thủ tục hành chính, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp.
Tuy nhiên, theo Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, công nghệ và Môi trường Nguyễn Thanh Hải, hiện chưa rõ phương thức hậu kiểm sẽ thực hiện ra sao, kiểm tra theo xác suất, từng phần hay toàn bộ sau khi công trình hoàn thành.
"Ví dụ, xây xong một tòa nhà, hậu kiểm phát hiện ra là móng tòa nhà không đảm bảo thiết kế thì lúc đấy khắc phục cũng rất là khó. Đề nghị phải rất rõ nguyên tắc trong luật là hậu kiểm như thế nào", bà Hải nói.
Tương tự, về việc bãi bỏ thủ tục thẩm định thiết kế triển khai sau thiết kế cơ sở, giao quyền chủ động rất lớn cho chủ đầu tư tự thẩm định, bà Hải nhận định đề xuất này sẽ đặt ra rủi ro lớn, nhất là khi chủ đầu tư không đủ năng lực hoặc cố tình vi phạm, trong khi nhân lực thanh tra, kiểm tra xây dựng mỏng.
Nếu hậu kiểm chỉ là kiểm tra hồ sơ hoặc đợi đến khi công trình hoàn thành mới kiểm tra thì việc khắc phục sai phạm như kết cấu, phòng cháy chữa cháy… sẽ vô cùng tốn kém.
Đáng chú ý, bà Hải đề nghị nghiên cứu, rà soát các quy định về sự cố công trình xây dựng và dừng khai thác sử dụng công trình xây dựng theo hướng linh hoạt hơn, tạo điều kiện cho công trình tiếp tục hoàn thành hoặc tái khởi động sớm.
Dẫn chứng vụ việc cầu sông Lô (Phú Thọ), khi cầu dừng hoạt động, học sinh đi học phải đi vòng 30 km, các phương tiện giao thông cũng phải đi vòng rất nhiều. "Nếu mà phải chờ những quy trình như thông thường để để khắc phục sự cố thì rất là lâu", bà Hải nói và cho rằng cần nghiên cứu một quy trình rút gọn hơn.
Bà Nguyễn Thanh Hải cùng đoàn công tác khảo sát thực tế tại cầu sông Lô
ẢNH: PHUTHO
Chủ đầu tư phải lắp đặt thiết bị giám sát tại công trường
Cũng liên quan đến dự án cầu sông Lô, qua khảo sát thực tế, Ủy ban Khoa học, công nghệ và Môi trường đề nghị nghiên cứu, bổ sung các quy định mang tính nguyên tắc về tiêu chí đối với năng lực của chủ đầu tư theo hướng, năng lực của chủ đầu tư phải phù hợp và tương xứng với quy mô, cấp độ và tính chất kỹ thuật phức tạp của dự án.
Tiếp thu nội dung này, cơ quan soạn thảo đã chỉnh lý theo hướng bổ sung điều kiện được giao chủ đầu tư đối với dự án đầu tư công thực hiện theo quy định của Chính phủ.
Có ý kiến đề nghị bổ sung các quy định đủ mạnh đối với các công trình kém chất lượng, rõ về vai trò, trách nhiệm của các bên liên quan. Ví dụ như chủ đầu tư, đơn vị thi công, tổ chức giám sát sau sự việc cầu sông Lô.
Ủy ban Khoa học, công nghệ và Môi trường thì đề nghị nghiên cứu, bổ sung các quy nguyên tắc đối với việc lắp đặt thiết bị quan trắc bắt buộc và kiểm định chất lượng định kỳ đối với các công trình quan trọng, công trình có tính cộng đồng cao, có nguy cơ mất an toàn…
Chính phủ cho biết, việc hậu kiểm của cơ quan nhà nước có thẩm quyền được thực hiện thông qua các hoạt động như kiểm tra trật tự xây dựng, kiểm tra công tác nghiệm thu công trình xây dựng.
Dự thảo luật cũng đã quy định cụ thể về quyền, trách nhiệm, nghĩa vụ của các chủ thể tham gia xây dựng công trình, trách nhiệm của các bên có liên quan khi phát hiện nguy cơ mất an toàn, nguy cơ xảy ra sự cố…
Tiếp thu các ý kiến, cơ quan soạn thảo đã chỉnh lý, bổ sung theo hướng yêu cầu chủ đầu tư phải lắp đặt thiết bị giám sát tại công trường (có kết nối về cơ quan quản lý) để phục vụ cho việc truy cập, theo dõi, giám sát của cơ quan quản lý nhà nước và cộng đồng về chất lượng công trình, kịp thời phát hiện, xử lý các vi phạm trong quá trình thi công xây dựng.
