(Ảnh minh hoạ: Reuters).
Trong năm nay, đồng yen biến động khá mạnh. Từ cuối tháng 4 đến hết tháng 5, Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BoJ) đã phải can thiệp thị trường khi đồng nội tệ tụt xuống còn 160 yen đổi 1 USD.
Sang tháng 7, đồng yen lại suy yếu xuống mức chưa từng thấy kể từ năm 1986, buộc các nhà hoạch định chính sách phải can thiệp lần nữa.
Sau quyết định tăng lãi suất của BoJ vào cuối tháng 7, thị trường chứng khoán và tiền tệ của Nhật Bản lại chứng kiến những biến động lớn.
Vào ngày 2/8, chỉ số Nikkei 225 ghi nhận mức giảm mạnh nhất trong một phiên kể từ năm 1987 khi đồng yen đảo chiều tăng mạnh so với đồng bạc xanh.
Bất chấp những biến động nói trên, các nhà phân tích mà CNBC đã phỏng vấn cho biết vai trò đồng tiền trú ẩn an toàn của yen Nhật vẫn còn nguyên vẹn. Phần lớn là do “tính dễ dự đoán” của đồng tiền này.
ông Ryota Abe, nhà kinh tế tại Sumitomo Mistui Banking Corporation (SMBC), cho hay: “Chúng tôi tin rằng đồng yen vẫn là ‘hầm trú ẩn an toàn’ vì Nhật Bản vẫn là chủ nợ lớn nhất thế giới... Hơn nữa, thặng dự tài khoản vãng lai và lạm phát tại Nhật Bản đang trở nên bền vững hơn”.
Giám đốc tư vấn đầu tư Hugh Chung của nền tảng Endowus nói đồng yen mạnh lên đáng kể khi lợi suất trái phiếu chính phủ và cổ phiếu Mỹ giảm cùng lúc, chẳng hạn như trong cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008 hoặc cú sốc do COVID-19 gây ra vào năm 2020.
Mặt khác, đồng nội tệ của Nhật Bản có xu hướng yếu đi so với đồng USD trong giai đoạn các nhà đầu tư ngại rủi ro nếu lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ tăng, còn giá cổ phiếu giảm. Ông Chung lấy ví dụ là diễn biến thị trường vào năm 2022 khi Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) tăng lãi suất.
Vị giám đốc cho rằng sự biến động mạnh của đồng yen trong năm nay là do chênh lệch lớn giữa lợi suất trái phiếu chính phủ Mỹ và Nhật Bản. Lợi suất trái phiếu chính phủ Nhật Bản kỳ hạn 10 năm chỉ nhỉnh hơn 1%, trong khi lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ kỳ hạn 10 năm gần 4%.
Ngay trước khi BoJ huỷ bỏ chính sách kiểm soát đường cong lợi suất vào ngày 18/3, chênh lệch thậm chí còn lớn hơn. Mức chênh lệch này là động lực của chiến lược carry trade - nhà đầu tư đi vay bằng đồng yen để đầu tư vào các tài sản có tỷ suất sinh lời tốt hơn.
Khi BoJ tăng lãi suất, điều này đã thúc đẩy đồng yen mạnh lên. Đồng tiền này tăng hơn 12% trong khoảng thời gian ba tuần, từ mức 161,9 yen đổi 1 USD vào ngày 3/7 lên 141,6 vào ngày 5/8. Trong giai đoạn đó, nhà đầu tư đã nháo nhào đóng bớt các giao dịch carry trade.
Ông Chung, người khẳng định đồng yen vẫn chưa mất đi đặc tính nhạy cảm với lãi suất tại Mỹ, cho biết đồng tiền này sẽ vẫn là tài sản trú ẩn an toàn trong thời kỳ nền kinh tế chứng kiến nhiều biến động.
Có phải do BoJ?
Ông Abe của SMBC cho biết đồng yen biến động là do những thay đổi trên thị trường quốc tế, chứ không phải do các yếu tố tại Nhật Bản.
“Yếu tố mạnh mẽ nhất” cho tình trạng biến động vào tháng 8 là tâm lý lo lắng thái quá về rủi ro suy thoái tại Mỹ.
Sau khi Mỹ tiết lộ tỷ lệ thất nghiệp tăng mạnh hơn và tăng trưởng việc làm yếu hơn dự báo vào tháng 7, nhiều nhà đầu tư lo sợ nền kinh tế số một thế giới có nguy cơ sẽ suy thoái.
“Tất nhiên, tôi không loại trừ hoàn toàn tác động khi BoJ tăng lãi suất bất ngờ vào tháng 7, nhưng mức tăng 15 điểm cơ bản là quá nhỏ và phản ứng ban đầu của thị trường với quyết định đó khá trái chiều”, ông nói thêm.
Theo vị chuyên gia, nếu động thái của BoJ là nguyên nhân gây ra biến động thì phản ứng của thị trường sẽ mạnh hơn nhiều. Đồng thời, đồng yen “sẽ được mua mạnh sau quyết định của BoJ, nhưng đó không phải những gì đã xảy ra”.
BoJ tăng lãi suất trong phiên giao dịch ngày 31/7 nhưng đồng yen chỉ biến động dữ dội trong phiên 2/8 và 5/8.
Dự báo về đồng yen
Ông Abe dự đoán đồng yen sẽ giao dịch quanh mức 145 yen đổi 1 USD trong năm nay. Để đồng nội tệ của Nhật Bản tăng giá, Fed sẽ phải đẩy nhanh tốc độ hạ lãi suất.
Nhà kinh tế của SMBC kỳ vọng đồng tiền này sẽ tăng giá lên khoảng 138 yen đổi 1 USD vào cuối năm 2025 với khả năng “biến động cao”. Trong một số kịch bản, đồng yen có thể chạm mức 130 yen đổi 1 USD.
Biến động mà ông Abe đề cập đến có thể xuất phát từ các động thái chính sách tiền tệ của BoJ, nhưng hiện tại vị chuyên gia không cho rằng ngân hàng trung ương Nhật Bản sẽ tăng lãi suất.
Tuy nhiên, ông cũng không hoàn toàn loại trừ khả năng BoJ tăng lãi suất. GDP quý II cho thấy tiêu dùng tư nhân đang phục hồi mạnh hơn dự kiến và điều này có thể củng cố kịch bản tăng lãi suất.
Ông Chung của Endowus lại có đánh giá khác.
Vị giám đốc nói: “Biến động của đồng yen có lẽ đã đạt đỉnh trong năm nay vì nhà đầu tư đã huỷ bỏ một phần các giao dịch carry trade và các động thái của BoJ hay Fed có thể sẽ ít gây bất ngờ cho thị trường hơn”.
