Ngày 12.6, Phó giáo sư, tiến sĩ, bác sĩ Phạm Duy Quang, Phòng Kế hoạch tổng hợp, Viện Pasteur (TP.HCM) cho biết, tình hình bệnh não mô cầu tại khu vực phía nam đang có dấu hiệu tăng cao trong nửa đầu năm nay. Tính đến tuần 22 (26.5 - 1.6.2025), khu vực này đã ghi nhận 18 ca mắc và 1 ca tử vong do não mô cầu, tăng mạnh so với 12 ca bệnh trong năm 2024.
Đáng lưu ý, tất cả các ca nhiễm đều thuộc chủng loại B, hiện diện tại 8 tỉnh, thành phố, thay vì 7 tỉnh như cùng kỳ năm ngoái, cho thấy mức độ lan rộng và nguy cơ bùng phát ổ dịch tiềm tàng.
Bên cạnh bệnh não mô cầu, báo cáo của Viện Pasteur TP.HCM cũng ghi nhận tình hình nhiều bệnh truyền nhiễm khác đang diễn biến phức tạp trong nửa đầu năm 2025, dù phần lớn vẫn nằm trong tầm kiểm soát của ngành y tế.
Sốt phát ban và sởi tiếp tục là nhóm bệnh cần theo dõi sát. Trong 21 tuần đầu năm, toàn khu vực phía nam ghi nhận tổng cộng 36.556 ca mắc, trong đó có 6 ca tử vong. Riêng trong tuần 21 số ca mắc là 288, giảm 43,9% so với tuần trước đó. Đặc biệt so với đỉnh dịch vào tuần 50.2024 với 3.622 ca, số ca mắc hiện tại đã giảm đến 92%. Để đạt được kết quả này nhờ chiến dịch tiêm chủng quy mô lớn, tỷ lệ bao phủ vắc xin sởi tại khu vực phía nam đạt 97%, góp phần kiểm soát tốt tình hình dịch bệnh.
Sốt xuất huyết được ghi nhận với số ca mắc dao động khoảng 1.000 ca mỗi tuần. Tín hiệu tích cực là số ca tử vong do sốt xuất huyết trong năm nay được ghi nhận là thấp nhất trong 5 năm trở lại đây. Viện Pasteur hiện triển khai nghiên cứu mô hình SEAROAD - một công cụ dự báo sớm nguy cơ bùng phát dịch sốt xuất huyết, nhằm tăng cường khả năng ứng phó chủ động.
Trong khi đó, bệnh tay chân miệng có dấu hiệu tăng nhẹ so với năm ngoái. Tuần 21 ghi nhận 2.091 ca mắc, tương đương tuần trước. Tính từ đầu năm đến nay, đã có tổng cộng 18.993 ca, tăng khoảng 20% so với cùng kỳ năm 2024. Tuy nhiên, chưa ghi nhận ca tử vong nào. Hiện Viện Pasteur TP.HCM đang thực hiện thử nghiệm lâm sàng 2 loại vắc xin phòng TCM là EV71vac và EnVAX-A71, mở ra hy vọng kiểm soát tốt bệnh trong tương lai gần.
Về bệnh ho gà, tuần 21 ghi nhận 49 ca mắc và 1 ca tử vong. So với cùng kỳ năm 2024, số ca mắc giảm nhẹ 8 trường hợp, trong khi số ca tử vong không thay đổi. Ho gà là một trong các bệnh nằm trong chương trình tiêm chủng mở rộng quốc gia và đang được kiểm soát chặt chẽ, nhưng vẫn cần giám sát thường xuyên do khả năng lây lan cao trong cộng đồng, đặc biệt ở trẻ nhỏ.
Số liệu não mô cầu tại phía nam tính đến tuần 22.2025 và số liệu 2024
ẢNH: BSCC
Chủ động các biện pháp dự phòng để phòng bệnh
Theo bác sĩ Quang, dù hiện nay chưa xuất hiện ổ dịch lớn và chưa có biến đổi bất thường của các tác nhân gây bệnh, tuy nhiên cần chú trọng công tác duy trì giám sát dịch tễ, tiêm chủng đầy đủ, đồng thời tăng cường năng lực cảnh báo sớm và ứng phó hiệu quả với các bệnh truyền nhiễm.
Viện Pasteur TP.HCM cũng đang triển khai các giải pháp như đẩy mạnh nghiên cứu khoa học, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số toàn diện trong xét nghiệm, tiêm chủng, đào tạo và kiểm định thiết bị y tế. Thiết lập hệ thống giám sát tác nhân gây bệnh trong nước thải với kháng kháng sinh và các tác nhân trọng yếu tại khu vực phía nam, xây dựng mô hình cảnh báo sớm, kết nối chặt chẽ với các địa phương và quốc tế.
"Đánh giá tác động môi trường đến vi sinh vật và bệnh truyền nhiễm là một lĩnh vực nghiên cứu ngày càng trở nên quan trọng, đặc biệt trong bối cảnh biến đổi khí hậu và ô nhiễm môi trường gia tăng", bác sĩ Quang nhấn mạnh.
Bác sĩ Quang khuyến cáo người dân, tiêm chủng đầy đủ là biện pháp hiệu quả nhất để phòng các bệnh truyền nhiễm, đặc biệt là não mô cầu, sởi, ho gà và tay chân miệng. Ngoài ra, phụ huynh cần theo dõi sát các triệu chứng như sốt cao, cổ cứng, phát ban, tiêu chảy... và đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay khi có biểu hiện bất thường. Các trường học, nhà trẻ, doanh nghiệp nên tăng cường kiểm soát vệ sinh, phòng dịch tại chỗ và cập nhật thông tin thường xuyên từ ngành y tế.
