Boeing và Qatar đã ký một thỏa thuận lịch sử trị giá 96 tỷ USD, bao gồm 130 máy bay 787 Dreamliner, 30 chiếc 777-9 và tùy chọn mua thêm 50 máy bay khác. Đây được xem là đơn hàng máy bay thân rộng lớn nhất mà Boeing từng nhận được. Giao dịch này diễn ra trong khuôn khổ chuyến công du của Tổng thống Trump tới Qatar, nơi hai bên công bố hàng loạt thỏa thuận kinh tế trị giá hơn 243 tỷ USD.
Theo tuyên bố từ Nhà Trắng, đây là một “thành tựu mang tính bước ngoặt” và gọi ông Trump là “người làm thương vụ hàng đầu” – một hình ảnh mà ông Trump muốn xây dựng từ lâu trên trường quốc tế. Về phía Boeing, lãnh đạo công ty khẳng định đây là cam kết quan trọng giúp củng cố đội bay tương lai của Qatar Airways, đồng thời khẳng định sức hút của dòng máy bay thân rộng của Boeing trên thị trường toàn cầu.
Tuy nhiên, các nhà đầu tư cũng cảnh giác trước thực tế rằng những cam kết mua bán này có thể chưa phải là đơn hàng cuối cùng, bởi các hãng hàng không từng có tiền lệ hủy hợp đồng dù đã công bố công khai.
Chính quyền Tổng thống Trump đã đóng vai trò trung gian tích cực trong việc thúc đẩy các thỏa thuận thương mại lớn, trong đó có thương vụ Boeing-Qatar. Theo các nguồn tin, Bộ trưởng Thương mại Mỹ Howard Lutnick tiết lộ một hãng hàng không Anh – được xác định sau đó là IAG – cũng đã cam kết mua 30 máy bay Boeing 787 trị giá khoảng 10 tỷ USD như một phần của khuôn khổ đàm phán thương mại lớn hơn.
Ngoài lĩnh vực hàng không, nhiều thỏa thuận quốc phòng giữa Mỹ và Qatar cũng được ký kết trong dịp này. Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth đã ký ý định thư về hợp tác quân sự và các thỏa thuận cung cấp hệ thống máy bay không người lái MQ-9B và hệ thống phòng không FS-LIDS.
Chuyến công du của Tổng thống Trump bao gồm các điểm đến chiến lược như Qatar, Saudi Arabia và sắp tới là UAE, được xem là nỗ lực định hình lại chính sách đối ngoại và thương mại của Mỹ trong nhiệm kỳ thứ hai của ông.
Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump, Quốc vương Qatar Tamim bin Hamad Al Thani và Giám đốc điều hành Boeing Kelly Ortberg tham dự lễ ký kết tại Doha, Qatar vào ngày 14/5/2025.
Vì sao thỏa thuận này lại gây tranh cãi chính trị?
Bên cạnh giá trị kinh tế khổng lồ, thỏa thuận này cũng vấp phải nhiều ý kiến trái chiều từ cả hai đảng tại Mỹ. Nguyên nhân chính liên quan đến thông tin Tổng thống Trump có thể sử dụng một chiếc Boeing 747-8 trong nhiệm kỳ, sau đó chuyển tặng cho thư viện cá nhân sau khi rời nhiệm sở. Nhiều người lo ngại đây là hành động “mua chuộc ảnh hưởng” từ phía Qatar.
Tuy nhiên, Thủ tướng Qatar Sheikh Mohammed bin Abdulrahman bin Jassim Al-Thani đã bác bỏ những lo ngại này và cho rằng đây là “giao dịch giữa hai chính phủ” chứ không phải quà tặng cá nhân cho Tổng thống Trump. Ông nhấn mạnh rằng các thỏa thuận đều vì lợi ích chiến lược và hợp tác song phương giữa hai nước.
Sự nhạy cảm chính trị quanh việc chuyển giao một máy bay có thể trở thành “Không Lực Một” (Air Force One) trong tương lai càng khiến thương vụ này được dư luận Mỹ đặc biệt quan tâm và theo dõi sát sao.
Boeing đang đối mặt với những thách thức gì?
Dù đạt được thỏa thuận kỷ lục, Boeing vẫn đang phục hồi sau hàng loạt khủng hoảng trong thời gian qua. Năm 2024, số lượng đơn đặt hàng giảm mạnh do sự cố cửa máy bay bật ra trên một chuyến bay của Alaska Airlines, khiến hình ảnh an toàn của Boeing bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Cả năm 2024, hãng chỉ nhận được 569 đơn đặt hàng mới, giảm tới 60% so với năm 2023.
Không chỉ vậy, một cuộc đình công lớn với sự tham gia của khoảng 33.000 công nhân vào tháng 9/2024 cũng khiến hoạt động sản xuất của hãng bị đình trệ đến tháng 12. Tổng lượng máy bay giao trong năm 2024 chỉ đạt 348 chiếc, giảm 34% so với năm trước đó.
Những khó khăn này khiến đơn hàng từ Qatar không chỉ mang lại giá trị tài chính mà còn có ý nghĩa tinh thần, như một cú hích quan trọng cho sự phục hồi và củng cố vị thế của Boeing trên thị trường quốc tế.
Một yếu tố khiến nhiều người lo ngại là chính sách thuế “Ngày Giải Phóng” của Tổng thống Trump – được thiết kế để bảo vệ sản xuất nội địa nhưng vô tình có thể làm tăng chi phí cho các nhà sản xuất như Boeing. Vì hãng này vẫn phải nhập khẩu nhiều linh kiện và vật tư từ nước ngoài, mức thuế mới có thể khiến mỗi chiếc máy bay đội thêm hàng triệu USD chi phí.
Trong bối cảnh đó, việc thúc đẩy đơn hàng từ các đối tác nước ngoài như Qatar không chỉ giúp Boeing giải quyết khó khăn hiện tại mà còn là chiến lược thương mại dài hơi của chính quyền ông Trump nhằm bù đắp các bất lợi do chính sách thuế gây ra.
Tuy nhiên, hiệu quả thực sự của các thỏa thuận này sẽ cần thời gian để kiểm chứng, đặc biệt khi thị trường hàng không đang trong giai đoạn phục hồi sau đại dịch và nhiều biến động kinh tế toàn cầu.
