Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khoá XV, sáng 18/11, Quốc hội thảo luận dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Kinh doanh bảo hiểm.
Giải trình trước Quốc hội về Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Kinh doanh bảo hiểm, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng thừa nhận, trong thời gian qua có hiện tượng nhân viên ngân hàng tư vấn dịch vụ ngân hàng kèm bán bảo hiểm, gây nhầm lẫn giữa sản phẩm dịch vụ ngân hàng với sản phẩm dịch vụ bảo hiểm. Thậm chí, theo Bộ trưởng, có những trường hợp ép mua bảo hiểm.
"Ngân hàng Nhà nước đã chỉ đạo rất quyết liệt về vấn đề này. Luật Tổ chức tín dụng cũng cấm tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, người quản lý, người điều hành, nhân viên của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài gắn việc bán sản phẩm bảo hiểm không bắt buộc với việc cung ứng các sản phẩm dịch vụ ngân hàng dưới mọi hình thức", Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết.
Bộ trưởng cũng khẳng định, Luật Kinh doanh bảo hiểm cũng nghiêm cấm việc đe dọa, cưỡng ép giao kết hợp đồng kinh doanh bảo hiểm, Luật và các văn bản hướng dẫn cũng quy định rất chặt chẽ công tác tư vấn, ghi âm để nâng cao chất lượng đại lý.
Bộ trưởng nhấn mạnh rằng, thời gian tới Bộ Tài chính sẽ tiếp tục tiến hành kiểm tra, xử lý sai phạm và trình các cấp có thẩm quyền ban hành các quy định để nhằm hạn chế tình trạng này.
Cần có cơ chế giám sát hoạt động bán chéo bảo hiểm
Trước tình trạng trên, nhiều ý kiến thảo luận của các Đại biểu Quốc hội cho rằng cần có điều kiện và cơ chế giám sát chặt hoạt động bán chéo bảo hiểm, nhằm bảo vệ quyền lợi của người tham gia bảo hiểm.
Về nguyên tắc hoạt động của đại lý bảo hiểm tại Khoản 1, Điều 1 dự thảo luật sửa đổi bổ sung Khoản 1, Điều 127 của Luật Kinh doanh Bảo hiểm năm 2022, Đại biểu Hà Sỹ Huân, Đoàn Đại biểu Quốc hội (ĐBQH) tỉnh Thái Nguyên đồng tình với quy định tại Khoản 1, Điều 127 luật hiện hành sửa đổi theo hướng tạo điều kiện cho các đại lý bán chéo bảo hiểm nhân thọ, bảo hiểm phi nhân thọ và bảo hiểm sức khỏe. Đây là vấn đề liên quan trực tiếp đến mô hình phân phối, chất lượng tư vấn và quyền lợi của người tham gia bảo hiểm.
Đại biểu Hà Sỹ Huân, Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Thái Nguyên. (Ảnh: Cổng TTĐT Quốc hội).
Đại biểu lý giải, việc cho phép đại lý bảo hiểm chéo, bán chéo các loại bảo hiểm nếu được quản lý tốt sẽ giúp giảm chi phí xã hội trong đào tạo, cấp chứng chỉ, tổ chức mạng lưới và đáp ứng yêu cầu đa dạng của khách hàng. Người dân có thể được tư vấn và tổng thể bảo hiểm sức khỏe, tài sản, nhân thọ, tai nạn…trong một lần giao dịch.
Tuy nhiên, việc bán chéo bảo hiểm phải có điều kiện, giới hạn và có cơ chế giám sát chặt chẽ, nhằm đảm bảo chất lượng tư vấn, tránh xung đột lợi ích và rủi ro cho người dân.
Đại biểu Huân nhấn mạnh, việc bán chéo bảo hiểm phải đăng ký và công khai rõ ràng đang là đại lý của doanh nghiệp nào, ở loại hình nào, tránh xung đột lợi ích. Người tiêu dùng phải được thông báo minh bạch khi đại lý tư vấn sản phẩm thuộc công ty khác hoặc loại hình khác.
"Các cơ quan quản lý cần quy định rõ việc bán bảo hiểm chéo không được gắn điều kiện ràng buộc. Ví dụ như mua bảo hiểm nhân thọ bắt buộc kèm theo bảo hiểm xe cơ giới hoặc ngược lại", Đại biểu nêu kiến nghị.
Đồng thời, các doanh nghiệp phải chịu trách nhiệm liên đới nếu đại lý lợi dụng bán chéo để tư vấn sai, gây thiệt hại cho khách hàng và có cơ chế kiểm tra, kiểm định chất lượng đại lý bán chéo.
Cấm làm đại diện cho nhiều doanh nghiệp bảo hiểm cùng lúc
Đồng tình với quan điểm này, đại biểu Nguyễn Hữu Thông, Đoàn ĐBQH tỉnh Lâm Đồng cũng cho rằng, việc mở rộng hơn cơ chế bán chéo sản phẩm trong điều kiện hệ thống giám sát hiện nay của hoạt động đại lý bảo hiểm còn nhiều bất cập - tiềm ẩn rủi ro về xung đột lợi ích.
Đại lý bảo hiểm cùng lúc đại diện cho nhiều doanh nghiệp, họ có thể bị chi phối bởi hoa hồng, chính sách ưu đãi, từ đó không còn đảm bảo đủ nghĩa vụ ưu tiên lợi ích của các bên mua bảo hiểm.
"Thực tiễn vừa qua cho thấy nhiều phản ánh của người dân về việc bị tư vấn lệch lạc, bị ép mua bảo hiểm thông qua kênh ngân hàng, kênh đại lý. Nếu mở rộng bán chéo mà không tăng cường các biện pháp yêu cầu pháp lý và cơ chế kiểm soát thì rất khó khắc phục tình trạng này", đại biểu nói.
Do đó, Dự thảo Luật cần phải có cơ chế ràng buộc chặt chẽ hơn theo hướng: Quy định rõ số lượng doanh nghiệp mà một đại lý cá nhân được phép đại diện; yêu cầu đại lý phải công khai cho khách hàng biết mình là đại lý của những doanh nghiệp nào, mức hoa hồng chênh lệch ra sao.
Đồng thời, bổ sung nghĩa vụ tư vấn trung thực, ưu tiên lợi ích khách hàng cùng với chế tài mạnh đối với các hành vi vi phạm, kể cả trách nhiệm liên đới của doanh nghiệp bảo hiểm.
Đại biểu Phạm Thị Kiều, Đoàn ĐBQH tỉnh Lâm Đồng. (Ảnh: Cổng TTĐT Quốc hội).
Đại biểu Phạm Thị Kiều, Đoàn ĐBQH tỉnh Lâm Đồng thì kiến nghị nên cấm các cá nhân, đại lý làm việc cho nhiều loại hình doanh nghiệp bảo hiểm khác nhau (bảo hiểm nhân thọ, bảo hiểm phi nhân thọ, bảo hiểm sức khỏe, bảo hiểm vi mô) cùng một lúc.
Đồng thời, ngăn ngừa xung đột lợi ích, bảo đảm chất lượng tư vấn và tính chuyên nghiệp, kiểm soát nghiệp vụ và tăng cường công tác quản lý nhà nước đối với hoạt động các đại lý và bảo vệ quyền lợi người tham gia bảo hiểm.
Đại biểu đề xuất: Các cá nhân đang làm đại lý bảo hiểm cho một doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ không được đồng thời làm đại lý bảo hiểm nhân thọ khác hoặc làm đại lý bảo hiểm cho doanh nghiệp bảo hiểm sức khỏe, tổ chức tương hỗ cung cấp bảo hiểm vi mô.
Hai là, cá nhân đang làm đại lý bảo hiểm cho một doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ, chi nhánh doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ nước ngoài khác hoặc làm đại lý bảo hiểm cho doanh nghiệp bảo hiểm sức khỏe, tổ chức tương hỗ cung cấp bảo hiểm vi mô.
Ba là, cá nhân đang làm đại lý bảo hiểm cho một doanh nghiệp bảo hiểm sức khỏe không được đồng thời làm đại lý bảo hiểm cho doanh nghiệp bảo hiểm sức khỏe khác hoặc làm đại lý bảo hiểm cho doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ, doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ, chi nhánh doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ, tổ chức tương hỗ cung cấp bảo hiểm vi mô.
Bốn là, cá nhân đang làm đại lý bảo hiểm cho một tổ chức tương hỗ cung cấp bảo hiểm vi mô khác hoặc làm đại lý bảo hiểm cho doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ, doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ, chi nhánh doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ, doanh nghiệp bảo hiểm sức khỏe.
