Bộ KH&CN tập huấn chuyển đổi số để giảm tải cho cấp xã

Hoạt động tập huấn được tổ chức trực tuyến 24/7, từ ngày 1 đến 15/12 trên nền tảng số MOOC. Lễ khai giảng diễn ra sáng 1/12, tại trụ sở Bộ Khoa học và Công nghệ, kết nối đến 34 Sở trên cả nước.

Khóa học gồm 19 chuyên đề về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, do các đơn vị chuyên môn của Bộ trực tiếp biên soạn. Mỗi chuyên đề được thiết kế thành các bài học số, gồm video ngắn và câu hỏi trắc nghiệm tương tác. Học viên cần hoàn thành tối thiểu 10 trong 19 chuyên đề, gồm 5 chuyên đề bắt buộc và 5 chuyên đề tự chọn theo đặc thù công việc. Sau khi hoàn thành, họ được cấp chứng nhận trực tuyến.

Những tài liệu này được biên soạn ngắn gọn, sát thực tiễn cấp xã để người học áp dụng ngay vào xử lý hồ sơ, thủ tục và công việc tiếp dân. "Học viên có thể học mọi lúc, mọi nơi, trên điện thoại, máy tính bảng hoặc máy tính", ông Triệu Minh Long, Phó giám đốc Học viện Chiến lược Khoa học và Công nghệ, nói.

Chuyển đổi số giúp cán bộ xã gần dân hơn

Tại lễ khai giảng, Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng khẳng định vai trò quan trọng của chính quyền cấp xã, coi đây là những "tế bào" của bộ máy hành chính. "Tế bào có khỏe mạnh thì cơ thể mới tráng kiện", ông nói, bởi cán bộ xã "gần dân nhất, sát dân nhất và cũng là người đầu tiên nghe tiếng nói của dân".

Theo ông, với cán bộ xã, đổi mới sáng tạo chính là giải quyết những vấn đề, nỗi đau của người dân. Đó là việc trăn trở làm sao để bà con bớt phải đi lại, để thủ tục nhanh hơn một chút, để thông tin đến với dân dễ hiểu hơn. "Đổi mới sáng tạo là giải quyết việc cũ nhưng theo cách mới và dùng công nghệ số, dữ liệu số, nền tảng số để làm việc đó", ông nói.

Bộ trưởng nhấn mạnh, việc đào tạo cho cán bộ tuyến xã cần thay đổi cách tiếp cận, "thực chiến hơn, bớt lý thuyết hàn lâm, tăng các ví dụ điển hình". Phần mềm vì thế cần đóng vai "huấn luyện viên", hướng dẫn cơ sở làm, quan sát rồi tư vấn hỗ trợ. Do đó, ông yêu cầu điều chỉnh các bài học, chuyên đề theo hướng "để thực hành" thay vì "để học", thay vì dạy lý thuyết thì dạy thực hành. Bộ trưởng giao Học viện Chiến lược Khoa học và Công nghệ phát triển hệ thống học online trở thành trợ lý, để cán bộ cấp xã cần thì hỏi.

Ông gợi ý kết nối nền tảng với ChatGPT, để phần mềm "nhìn thấy" các hành vi và phản ứng của người dùng, từ đó hỗ trợ họ. Theo ông, học sinh ít khi giỏi hơn giáo viên, nhưng cầu thủ có thể giỏi hơn người huấn luyện. Chỉ khi trở thành "huấn luyện viên", nền tảng mới trở thành "phần mềm học đời mới", giúp người học giỏi hơn người dạy.

"Chúng ta không thể dùng tư duy cũ, cách làm cũ để giải quyết những bài toán của thời đại mới. Khóa tập huấn là bước đầu để thay đổi cách học", ông nói. Mục tiêu của chuyển đổi số là giảm tải những nghiệp vụ phức tạp cho cán bộ xã, để họ tập trung vào nhiệm vụ quan trọng nhất là "gần dân".

Với lãnh đạo địa phương, Bộ trưởng đề nghị gắn kết quả công việc của cán bộ sau khi hoàn thành khóa học với việc quy hoạch và bổ nhiệm cán bộ, bởi chuyển đổi số giúp nhận ra người có năng lực thật, làm thật, tạo ra kết quả thật, thể hiện trên môi trường số.

Từ góc nhìn cơ sở, các địa phương cho rằng khóa tập huấn được tổ chức đúng thời điểm. Ông Nguyễn Thanh Vũ, Chủ tịch phường Buôn Ma Thuột, tỉnh Đăk Lăk, cho hay, sau hơn 5 tháng triển khai mô hình chính quyền hai cấp, từ thực tiễn tại địa phương, đội ngũ cán bộ xã đối mặt nhiều khó khăn. Thách thức của họ là không thạo ứng dụng công nghệ, đặc biệt trong triển khai dịch vụ công trực tuyến hay quản lý các cơ sở dữ liệu.

"Chỉ cần nắm thêm một chút kỹ năng số, biết thêm một công cụ mới, việc giải quyết thủ tục cho người dân có thể nhanh hơn và minh bạch hơn", ông Vũ chia sẻ. Chủ tịch phường Buôn Ma Thuột cho biết hình thức học trực tuyến giúp cán bộ dễ sắp xếp thời gian, không ảnh hưởng công việc và không mất chi phí đi lại.

Từ Vĩnh Long, bà Trần Thị Hồng Trúc, Phó chủ tịch phường Tân Ngãi, đánh giá khóa học có ý nghĩa quan trọng trong việc giúp cán bộ sau sắp xếp hành chính nâng cao năng lực và kỹ năng về chuyển đổi số. "Khả năng học mọi lúc, mọi nơi giúp chúng tôi tiếp cận kiến thức dễ dàng hơn. Đây không chỉ là nhiệm vụ mà còn là cơ hội để nâng cao năng lực phục vụ người dân", bà nói.

Ngoài nội dung đã có trên nền tảng, ông Vũ Đại Thắng, Phó giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ Hải Phòng, đề xuất chương trình tăng thêm các chuyên đề liên quan đến vận hành chính quyền địa phương hai cấp, nhất là ứng dụng dữ liệu số trong quản lý đất đai, dân cư hay xây dựng kịch bản điều hành. Ông cũng đề nghị xây dựng hệ thống tài liệu số, sổ tay điện tử để cán bộ xã có thể tự tra cứu khi gặp khó khăn trong công việc.