Tháng 5/2019, trong lúc xem video thử nghiệm Stanford Doggo - mẫu robot 4 chân do Đại học Stanford (Mỹ) phát triển, có thể nhảy, chạy và giữ thăng bằng, Dương Kiến Thành, khi đó là Giám đốc Công nghệ (CTO) của Tập đoàn khách sạn quốc tế Shangri-La, bất giác "nổi da gà".
Với anh, đó không chỉ là một màn trình diễn kỹ thuật, mà là dấu hiệu cho thấy kỷ nguyên robot phục vụ đời sống hàng ngày đang tới gần.
Chỉ hai năm sau, Kiến Thành từ bỏ vị trí lãnh đạo với mức lương cao ở tập đoàn toàn cầu, lao vào một lĩnh vực ít ai nghĩ tới: robot xào nấu tự động tích hợp AI - sản phẩm vừa đủ "kỳ quặc" để bị nghi ngờ, vừa đủ "thực dụng" để lật sang trang mới của ngành ẩm thực, theo Sina Finance.
'Nỗi đau' của ngành F&B và cơ hội tỷ đô
Tại Trung Quốc, mỗi năm có khoảng 3 triệu nhà hàng đăng ký mới, nhưng cũng chừng ấy phải đóng cửa, gây ra sự lãng phí tới 1.000 tỷ NDT (khoảng 3,6 triệu tỷ đồng). Nguyên nhân chính là chi phí nhân công tăng, thiếu đầu bếp lành nghề và khó duy trì hương vị đồng nhất khi mở rộng chuỗi.
“Robot sinh ra để làm những việc con người không muốn, không làm được hoặc làm không tốt. Nấu ăn, ở quy mô công nghiệp, hội đủ cả ba”, Dương Kiến Thành nói.
Cùng Quách Khánh, từng là thành viên ban lãnh đạo cấp cao của tập đoàn giao đồ ăn Meituan, Dương Kiến Thành sáng lập Xianglu Technology (Tương Lư Công nghệ) vào năm 2021.
Ngay từ đầu, họ đặt ra 3 nguyên tắc rõ ràng: sản phẩm phải là robot đúng nghĩa, phải giải quyết được vấn đề xã hội và phải có khả năng tạo lợi nhuận bền vững.
Từ nguyên mẫu 'vụng về' đến thế hệ thứ 7
Mẫu robot đầu tiên, Mỹ Thiện Sư (Meishan Lion), ra mắt tháng 2/2022, chỉ biết nấu vài món cố định. Phải đến thế hệ thứ 4, khi hệ thống gia vị dạng bột được tích hợp, robot mới có thể thử nghiệm trong bếp thương mại.
Hiện tại, thế hệ thứ 7 có thể cân đo nguyên liệu tự động, kiểm soát nhiệt độ bằng AI, chế biến từ món gia đình như cà chua trứng tới món kỹ thuật cao như khoai lang phủ đường, thứ mà nhiều đầu bếp tay nghề cao cũng phải dè chừng.
Xianglu đã triển khai robot nấu ăn tại hơn 1.000 đơn vị, từ chuỗi nhà hàng, khách sạn, trường học cho đến căng-tin doanh nghiệp. Khách hàng trải rộng từ tập đoàn khách sạn quốc tế Hilton, tới các thương hiệu ẩm thực nội địa như Kim Đỉnh Huyền (Jindingxuan) hay Mễ Thôn Ban Phạn (Micun Ban Fan).
Theo tính toán của công ty, chỉ cần một nhân viên kết hợp với 2 robot đã đạt hiệu suất tương đương 3 bếp trưởng và có thể thu hồi vốn trong khoảng 6 tháng.
Vấn đề lớn nhất không phải làm robot biết đảo chảo. Cái khó là tạo ra "hơi lửa", thứ khiến món ăn từ tay bếp trưởng có sức sống riêng. Dương Kiến Thành và đội ngũ phải "dịch" toàn bộ quy trình nấu thành bài toán kỹ thuật: hơn 800 chi tiết máy đều tự thiết kế, từ bơm, motor đến hệ thống gia vị, gia nhiệt, an toàn và kiểm tra thực phẩm.
Các tiêu chí kiểm tra nghiêm ngặt: ngon, biết nhiều món hơn, nhanh hơn và chi phí thấp hơn. Hiện, một máy ra món chỉ trong 2-3 phút, cho phép một nhân viên điều khiển nhiều robot cùng lúc, giữ hương vị đồng nhất dù nấu hàng vạn suất ăn.
Thị trường bùng nổ, vốn đổ về
Năm 2024, doanh số bán robot nấu ăn qua kênh trực tuyến tại Trung Quốc đạt 2,9 tỷ NDT (khoảng 10,6 nghìn tỷ đồng), tăng 54,4% so với năm 2023. Không chỉ Xianglu, mà nhiều tên tuổi khác cũng tham gia như Thiên Khắc (Tineco, thuộc tập đoàn Khoa Vắc Tư - Ecovacs), Hữu Đặc Trí Trù (Youte Zhichu) hay Hùng Miêu Đại Sư (Xiong Miao Master).
Tuy nhiên, Xianglu gây chú ý khi nhanh chóng thu hút vốn từ các “ông lớn” như Tencent, JD.com, IDG Capital và Source Code Capital. Doanh nghiệp này cũng đã xuất khẩu sang Singapore, Hàn Quốc, Mỹ, Úc, Pháp và Indonesia.
Giá bán từ 40.000-110.000 NDT (khoảng 146-402 triệu đồng) mỗi máy, kèm gói thuê tháng 3.000- 5.000 NDT (khoảng 11-18 triệu đồng) để hỗ trợ nhà hàng nhỏ.
Với Dương Kiến Thành, chuẩn hóa không phải để triệt tiêu cá tính món ăn mà là nền tảng để cá nhân hóa sâu hơn. “Chỉ khi tất cả công thức được chuẩn hóa trên robot, món đặc sắc của từng vùng, từng đầu bếp mới được bảo tồn và nhân rộng, thay vì biến mất khi nhà hàng đóng cửa”, anh nói.
Anh tin rằng khi các chuỗi đạt quy mô 1.000 cửa hàng và doanh thu hàng trăm triệu USD, sẽ xuất hiện những công ty công nghệ phục vụ riêng ngành F&B và Xianglu đang đặt cược để trở thành một trong số đó.
(Theo Sina Finance)
