Theo Bộ Công Thương, điện mặt trời mái nhà (tự sản xuất, tự tiêu thụ) có ưu điểm là không sử dụng diện tích đất; chỉ đấu nối vào hệ thống lưới phân phối (chủ yếu là lưới hạ áp) đã có sẵn, do đó không phải đầu tư xây dựng thêm lưới từ 110 kV trở lên và không ảnh hưởng đến quy hoạch sử dụng đất tại địa phương.
Ngoài ra, nguồn điện này giúp tiết kiệm chi phí tiền điện cho hộ gia đình do không sử dụng điện lưới, hoặc giảm chi phí tiền điện theo giá điện sinh hoạt bậc thang. Trong khi đó, chi phí vận hành và bảo trì thấp; suất đầu tư đối với điện mặt trời giảm bình quân trên 10%/năm trong những năm gần đây; làm giảm lượng khí thải carbon.
Tuy nhiên, nhược điểm của điện mặt trời mái nhà tự sản xuất, tự tiêu thụ là phụ thuộc vào diện tích mái nhà, thời tiết, độ ổn định cung cấp điện không cao (đặc biệt khi không kết hợp với hệ thống lưu trữ điện). Chi phí đầu tư ban đầu tương đối cao nếu lắp thêm hệ thống lưu trữ điện.
Trên cơ sở đó, trong dự thảo lần 3 (ngày 29/9) Quyết định của Thủ tướng Chính phủ về chính sách hỗ trợ hộ gia đình lắp đặt điện mặt trời mái nhà tự sản xuất, tự tiêu thụ và hệ thống lưu trữ điện, Bộ Công Thương đề xuất, đối với hộ dân lắp đặt hệ thống điện mặt trời mái nhà vận hành đúng quy định, mức hỗ trợ tối thiểu là 1 triệu đồng và tối đa 1,5 triệu đồng với trường hợp không lắp đặt hệ thống lưu trữ điện.
Trường hợp hệ thống lưu trữ điện được lắp đặt đồng bộ với điện mặt trời mái nhà, hộ gia đình được hỗ trợ thêm tối thiểu là 1 triệu đồng, nhưng không vượt quá 1,5 triệu đồng.
Ngoài ra, tổng mức vốn vay hỗ trợ tối đa mỗi hộ gia đình là 40 triệu đồng (gồm 20 triệu đồng cho lắp đặt tấm pin, 20 triệu đồng cho hệ thống lưu trữ điện). Mức lãi suất cho vay đề xuất là 8,4%/năm; lãi suất nợ quá hạn bằng 130% lãi suất cho vay. Thời hạn vay tối đa 36 tháng.
Về nguồn vốn vay hỗ trợ từ ngân hàng với các mức lãi suất cụ thể, trong Tờ trình dự thảo Quyết định quy định về chính sách hỗ trợ cho hộ gia đình lắp đặt điện mặt trời mái nhà tự sản xuất, tự tiêu thụ và hệ thống lưu trữ điện, Bộ Công Thương cho biết, tổ soạn thảo, Bộ Công Thương đã tổ chức làm việc với các cơ quan gồm Ngân hàng Nhà nước, Bộ Tài chính, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) và Ngân hàng Chính sách xã hội.
Theo đó, Bộ Công Thương đã tiếp thu ý kiến, đề xuất phương thức hỗ trợ vay vốn qua Ngân hàng Chính sách xã hội để hỗ trợ hộ gia đình có nhu cầu vay vốn. Cụ thể, Ngân hàng Chính sách xã hội đề xuất lãi suất cho vay là 8,4%/năm và lãi suất nợ quá hạn bằng 130% lãi suất cho vay.
Với khoản hỗ trợ tiền từ 2-3 triệu đồng, cơ quan chủ trì soạn thảo đang dự tính trên cơ sở chi phí đầu tư lắp đặt của hệ thống điện mặt trời mái nhà từ khoảng 12-15 triệu đồng/kWp, bao gồm thiết bị lưu trữ điện. Theo Bộ Công Thương, quy mô công suất lắp đặt này phù hợp nhu cầu điện bình quân của các hộ gia đình, biểu giá điện sinh hoạt bậc thang...
Để đạt được mục tiêu 14 triệu hộ gia đình lắp điện mặt trời mái nhà tự sản xuất, tự tiêu thụ theo Quy hoạch điện VIII điều chỉnh, số tiền hỗ trợ trực tiếp có thể lên đến 42.000 tỷ đồng trong giai đoạn từ năm 2026-2030; trung bình mỗi địa phương khoảng 250 tỷ đồng/tỉnh/năm.
Con số này chưa bao gồm nguồn hỗ trợ lắp đặt công tơ điện hai chiều do chủ hộ thỏa thuận với bên mua điện dư; hỗ trợ vay vốn đầu tư lắp đặt từ Ngân hàng Chính sách xã hội.
Mức tiền hỗ trợ này là tối đa, còn thực tế phụ thuộc điều kiện ngân sách của địa phương và nhu cầu lắp đặt của hộ gia đình, Bộ Công Thương nhấn mạnh trong tờ trình.
Trước đó, ngoài các hộ gia đình, UBND tỉnh Lào Cai đề nghị Bộ Công Thương nghiên cứu, xem xét mở rộng đối tượng hỗ trợ cho cả các hộ gia đình sản xuất kinh doanh nhỏ lẻ, hợp tác xã nông nghiệp có nhu cầu lắp đặt hệ thống điện mặt trời mái nhà phục vụ sản xuất, góp phần nâng cao hiệu quả kinh tế nông thôn.
Tuy nhiên, ý kiến trên không được tiếp thu. Bộ Công Thương dẫn căn cứ khoản 2 Điều 22 Luật Điện lực quy định về khả năng kỹ thuật, điều kiện kinh tế và khả năng ngân sách Nhà nước trong từng thời kỳ, Thủ tướng Chính phủ, HĐND cấp tỉnh ban hành chính sách hỗ trợ cho hộ gia đình lắp đặt điện tự sản xuất, tự tiêu thụ. Theo đó, phạm vi điều chỉnh đối với dự thảo được quy định với chính sách hỗ trợ cho hộ gia đình lắp đặt điện mặt trời mái nhà tự sản xuất, tự tiêu thụ và hệ thống lưu trữ điện tại nhà ở riêng lẻ.
