Trong bối cảnh căng thẳng leo thang, chiếc tàu quét mìn BNS Oostende (M940) – ‘ngôi sao’ đầu tiên của lớp City thuộc Hải quân Bỉ – vừa cập cảng Zeebrugge ngày 3/11/2025, đánh dấu bước ngoặt lịch sử.
Không chỉ là một con tàu thông thường, Oostende được ví như 'bộ não di động' trên biển, sử dụng đội quân drone tự hành để 'săn lùng' mìn từ xa, giảm rủi ro cho thủy thủ đoàn xuống mức gần như zero.
Với khả năng quét sạch mìn gấp 10 lần so với phương pháp truyền thống, đây chính là biểu tượng của công nghệ hải quân thế hệ mới, hợp tác Bỉ-Pháp-Hà Lan.
BNS Oostende không phải là một tàu quét mìn cổ điển với những lưỡi cày kim loại lặn sâu dưới đáy biển. Thay vào đó, nó đại diện cho khái niệm "stand-off" – hoạt động từ khoảng cách an toàn, biến tàu thành trung tâm chỉ huy cho một hệ sinh thái drone đa miền (bề mặt, dưới nước và trên không).
Được đóng tại xưởng Naval Group ở Lorient, Pháp, theo chương trình rMCM (Replacement Mine Counter Measures) hợp tác Bỉ-Hà Lan, Oostende được thiết kế để bảo vệ các tuyến hàng hải quan trọng, ngăn chặn những cuộc phong tỏa có thể gây thiệt hại kinh tế khổng lồ – ví dụ, chỉ trong 5 ngày, các cảng Bỉ có thể mất gần 280 triệu euro nếu bị mìn chặn đường.
Theo navalnews.com, về mặt thông số kỹ thuật, Oostende sở hữu kích thước lý tưởng cho các sứ mệnh linh hoạt ở vùng nước nông hoặc cảng: chiều dài tổng thể 82,6 mét, chiều rộng 17 mét và mớn nước chỉ 3,8 mét, giúp tàu dễ dàng tiếp cận các khu vực hạn chế mà không lo mắc cạn.
Lượng giãn nước đầy tải đạt 2.800 tấn, mang lại sự ổn định cao mà vẫn giữ được tính cơ động.
Hệ thống đẩy CODLAD (Combined Diesel and Diesel-electric) – kết hợp ba máy phát diesel ABC, động cơ điện đôi và trục vít Wärtsilä – cho phép tàu đạt tốc độ tối đa 15,3 hải lý/giờ (khoảng 28km/h), với tầm hoạt động vượt quá 3.500 hải lý mà không cần tiếp liệu.
Để hỗ trợ định vị chính xác, tàu được trang bị thruster mũi và đuôi, giúp neo đậu động mà không cần dây neo truyền thống.
Thủy thủ đoàn tiêu chuẩn chỉ 33 người, nhưng có thể mở rộng lên hơn 60 khi triển khai chuyên gia drone, đảm bảo không gian sống thoải mái cho các sứ mệnh kéo dài.
Theo thedefensepost.com, công nghệ cốt lõi của Oostende nằm ở khả năng "vô hình" và chịu đựng: tàu có chữ ký âm thanh (ký âm), điện từ và hồng ngoại cực thấp, giúp tránh bị phát hiện bởi cảm biến mìn hiện đại, đồng thời cấu trúc chống sốc (shock-resistant) có thể chịu được vụ nổ dưới nước mà không ảnh hưởng đến hoạt động.
Hệ thống quản lý chiến đấu Polaris của Naval Group, kết hợp với UMISOFT và Mine Warfare System từ Exail, tạo nên một "bức tranh chiến trường" thống nhất, nơi dữ liệu từ mọi cảm biến được tổng hợp thời gian thực để hỗ trợ quyết định nhanh chóng.
Về cảm biến, Oostende được trang bị radar Thales NS50 AESA cho giám sát không khí và bề mặt, cùng radar Terma Scanter 6000 hỗ trợ điều hướng và theo dõi mục tiêu.
Theo armyrecognition.com, sonar hướng về phía trước giúp tránh chướng ngại vật gần thân tàu, trong khi các hệ thống sonar tổng hợp UMISAS (trên drone) đảm bảo độ chính xác cao trong phát hiện mìn.
Để phòng thủ, tàu lắp đặt súng hải quân, súng máy nặng, súng máy đa năng, pháo nước và hệ thống phòng thủ âm thanh tầm xa, biến nó thành một nền tảng đa năng ngoài quét mìn.
Điểm đột phá nhất chính là "hộp công cụ" drone – một đội quân tự hành biến Oostende thành tàu mẹ đa năng. Tàu mang theo hai drone bề mặt Inspector 125 (mỗi cái dài 12 mét, nặng 19 tấn), đóng vai trò "mẹ" cho các drone nhỏ hơn, triển khai từ cần cẩu bên hông với giá đỡ nổi.
Ba phương tiện dưới nước tự hành A-18 (với sonar UMISAS 120) và hai sonar kéo T-18 (UMISAS 240) quét rộng khu vực, phát hiện mìn ở độ sâu lớn.
Để phân loại và phá hủy, hai hệ thống Seascan (ROV xác định) và K-Ster C (phóng ngư lôi nhỏ) được sử dụng, trong khi hai drone trên không V200 Saab Skeldar hỗ trợ truyền dữ liệu qua chân trời và trinh sát.
Ngoài ra, một dredger ảnh hưởng với năm module từ tính CTM và một module âm thanh Patria mô phỏng tàu thật để kích hoạt mìn mà không gây hại.
Tất cả drone được sản xuất tại Bỉ, đảm bảo chủ quyền châu Âu, và có thể triển khai từ cần cẩu sau 15 tấn hoặc cần cẩu trên cao 3 tấn, kèm hai thuyền cao su RHIB 7 mét cho tiếp cận nhanh.
Về khả năng sứ mệnh, Oostende không chỉ quét mìn ở cảng hay vùng nước nông mà còn bảo vệ cơ sở hạ tầng ngoài khơi, hỗ trợ NATO trong các chiến dịch expeditionary.
Với thiết kế mô-đun, tàu dễ dàng nâng cấp phần mềm để tích hợp drone mới hoặc thuật toán tự trị, đồng thời tương thích với lớp Vlissingen của Hà Lan – tạo nên lực lượng quét mìn chung mạnh nhất châu Âu.
Dự kiến, hệ thống drone đầu tiên sẽ được bàn giao cuối tháng 11/2025, đánh dấu giai đoạn huấn luyện chuyên sâu cho thủy thủ.
BNS Oostende không chỉ là một con tàu mà là minh chứng cho sự chuyển mình của hải quân hiện đại: từ rủi ro cao sang an toàn thông minh, từ cô lập sang hợp tác châu Âu.
Với 12 tàu dự kiến bàn giao đến 2030, chương trình rMCM hứa hẹn định hình lại an ninh hàng hải toàn cầu.
