Từ lâu, tía tô là loại rau gia vị phổ biến trong bữa ăn người Việt, thường dùng ăn sống hoặc nấu chín cùng các món canh, cháo. Tuy nhiên, ít ai biết khi kết hợp với gừng tươi, nguyên liệu có tính ấm, kháng viêm, tía tô lại phát huy nhiều tác dụng vượt trội với sức khỏe, từ hỗ trợ giải cảm, giảm ho, đến điều hòa tiêu hóa và kiểm soát cân nặng.
Theo lương y Bùi Đắc Sáng, Hội Đông y Hà Nội, tía tô là cây thảo sống quanh năm, vị cay, tính ấm, mọc nhiều ở vùng nông thôn Việt Nam. Trong y học cổ truyền, lá tía tô tác dụng phát tán phong hàn, giải cảm, an thai, giảm đau bụng, chống viêm và sát khuẩn. Gừng cũng là vị thuốc quý, thường được kết hợp với tía tô để tăng hiệu quả trị liệu.
Giải cảm, hạ sốt bằng nước tía tô nấu gừng
Một trong những cách dùng phổ biến nhất là nấu nước lá tía tô cùng gừng để uống. Bài thuốc này thường được sử dụng khi người bị cảm lạnh, sốt nhẹ, ho hay mệt mỏi.
Cách thực hiện: Lấy một nắm lá tía tô tươi hoặc khô, ba lát gừng tươi và một ít vỏ quýt, rửa sạch, cho vào nồi đun sôi với khoảng một bát nước. Uống khi còn nóng rồi đắp chăn nghỉ ngơi sẽ giúp cơ thể ra mồ hôi, hạ sốt và cảm thấy dễ chịu nhanh chóng.
Một bài thuốc khác là nấu cháo giải cảm. Nắm lá tía tô thái nhỏ, trộn cùng hành lá, vài lát gừng tươi rồi cho vào bát cháo nóng. Thêm một quả trứng gà, khuấy đều và ăn khi còn nóng. Món cháo này không chỉ giúp làm ấm cơ thể mà còn bổ sung dinh dưỡng cho người mới ốm dậy.
Lá tía tô, khi kết hợp cùng gừng tươi trở thành bài thuốc hỗ trợ giải cảm, giảm ho, đau bụng và cả giảm cân. (Ảnh minh hoạ)
Giảm đầy hơi, đau bụng và hỗ trợ tiêu hóa
Không chỉ dùng để giải cảm, lá tía tô còn có thể giúp giảm triệu chứng đầy bụng, khó tiêu. Người bệnh chỉ cần giã nát lá tía tô, vắt lấy nước cốt, pha thêm một chút muối và uống trực tiếp. Cách làm này tuy đơn giản nhưng khá hiệu quả, đặc biệt trong trường hợp bị lạnh bụng, ăn uống khó tiêu.
Trong y học cổ truyền, bài thuốc kết hợp cành lá tía tô và vỏ rễ cây dâu đun lấy nước uống còn giúp giảm ho, làm dịu cổ họng và thông khí quản – phù hợp với người mắc các bệnh hô hấp nhẹ như viêm họng, cảm cúm.
Hỗ trợ giảm cân lành tính, dễ áp dụng tại nhà
Không chỉ dừng lại ở tác dụng chữa bệnh, nước tía tô còn được nhiều người sử dụng như một phương pháp hỗ trợ giảm cân tự nhiên. Trong tía tô chứa protein thực vật, các vitamin nhóm B, C và khoáng chất như sắt, canxi, magie – những thành phần có thể thúc đẩy trao đổi chất, tăng tiêu hao năng lượng và giảm hấp thu chất béo vào cơ thể.
Để sử dụng, chỉ cần ngâm lá tía tô với nước muối loãng, rửa sạch, cho vào nồi cùng 2,5 lít nước. Đun sôi khoảng 2 phút, tắt bếp và để nguội. Có thể thêm vài lát chanh để tăng hương vị, bảo quản trong tủ lạnh để uống dần cả ngày. Uống trước bữa ăn 10-30 phút giúp làm giảm cảm giác thèm ăn và hỗ trợ kiểm soát cân nặng hiệu quả hơn.
Những lợi ích khác của tía tô
Các nghiên cứu hiện đại cũng cho thấy nhiều lợi ích từ tía tô. Lá tía tô giàu tinh dầu, đặc biệt là axit alpha-linoleic - loại axit béo chưa bão hòa có tác dụng giảm viêm, chống dị ứng và thậm chí hỗ trợ điều hòa cảm xúc, ngăn ngừa trầm cảm nhẹ.
Chiết xuất từ lá tía tô còn có khả năng kháng khuẩn, ức chế sự phát triển của vi khuẩn gây bệnh như tụ cầu vàng, trực khuẩn lị, E.coli. Đặc biệt, khi bị vết thương nhẹ, bạn có thể giã nát lá tía tô non, đắp trực tiếp lên vùng da tổn thương để cầm máu, sát khuẩn và ngăn ngừa sẹo.
Lưu ý khi sử dụng
Dù là một bài thuốc dân gian dễ thực hiện và lành tính, người dùng vẫn cần lưu ý về liều lượng và tần suất sử dụng. Những người có cơ địa dị ứng, phụ nữ mang thai hoặc đang điều trị bệnh nền nên tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia y học cổ truyền trước khi dùng lâu dài.
Lá tía tô và gừng – hai nguyên liệu dân dã trong gian bếp khi kết hợp đúng cách, có thể trở thành “liều thuốc tự nhiên” giúp tăng cường sức khỏe, hỗ trợ điều trị nhiều triệu chứng thường gặp trong đời sống hàng ngày.
