Tâm lý học hành vi trẻ em đã đề cập rằng tính cách của trẻ một phần chịu ảnh hưởng bẩm sinh. Song phần nhiều là do cách nuôi dạy của cha mẹ. Nếu cha mẹ hay nói những câu này, trẻ dễ trở nên rụt rè.
3 câu nói cha mẹ nên tránh
"Nếu con không nghe lời, người xấu sẽ đến bắt con đi"
Đây là câu nhiều bậc phụ huynh nói để con vâng lời hơn. Thực tế, những cụm từ như "kẻ xấu đến bắt đi" hay tương tự khiến trẻ cảm thấy sợ hãi và nhút nhát hơn.
Trí tưởng tượng của trẻ rất phong phú. Khi nghe phải những câu nói này, trẻ có thể liên tưởng đến cảnh bị bắt đi. Lâu dần, lời đe dọa này có thể khiến trẻ đầy sợ hãi, sợ ở trong phòng một mình, bóng tối… Khi tiếp xúc với những điều hoặc học kỹ năng mới, trẻ có thể ngại thử vì sợ. Lời nói ấy thậm chí có thể khiến trẻ bị ám ảnh.
"Không được, tại sao con lại ngốc đến vậy"
Khi trẻ chưa thành thạo một việc, trẻ sẽ tỏ ra vụng về. Ví dụ khi rót nước thì làm tràn ra ngoài, cúc áo cài lộn xộn… Trong tình huống như vậy, cha mẹ có thể vô thức nói những câu như "Việc đơn giản mà con cũng không làm được" hay "Sao con ngốc vậy".
Song khi trẻ nhận được lời đánh giá ấy, trẻ có thể cảm thấy bản thân kém cỏi và không thể làm tốt bất cứ điều gì. Dần dần, trẻ có thể hình thành nỗi mặc cảm đối với bản thân.
Khi bắt đầu việc gì đó mới, trẻ mặc nhiên nghĩ mình không thể làm tốt nhiệm vụ được giao, cảm thấy rụt rè và ngại thử sức.
"Sao không học hỏi con nhà người ta"
Mỗi người đều có điểm mạnh và điểm yếu riêng. Đôi khi, để thúc đẩy trẻ thay đổi khuyết điểm và trở nên tốt hơn, cha mẹ vô thức so sánh con mình với "con nhà người ta".
Ý định của phụ huynh là tốt, nhưng đồng thời có thể khơi dậy sự xấu hổ trong trẻ. Việc so sánh nhiều và đòn roi có thể khiến trẻ cảm thấy tự ti, mặc cảm với người khác và trở nên rụt rè. Tốt hơn hết, cha mẹ nên hạn chế so sánh con mình với con người khác.
Ảnh minh hoạ: iStock.
Sự rụt rè ảnh hưởng đến trẻ như thế nào?
Trẻ nhút nhát khi còn nhỏ không phải chuyện quá to tát. Song dù sau này khi trẻ trưởng thành, có cách cư xử mạnh mẽ và dũng cảm, trẻ vẫn trải qua sự đấu tranh về nội tâm vì sự nhút nhát của mình. Hơn nữa, sự rụt rè cũng có thể tác động đến trẻ như sau.
Không dám giao lưu
Trẻ em cần hòa nhập vào nhóm, học các kỹ năng xã hội và tích lũy kinh nghiệm giữa các cá nhân trong nhóm. Nhưng vì tính nhút nhát, bé ngại giao tiếp với mọi người nên không dám tiếp xúc với mọi người. Vì vậy, trẻ có ít bạn bè.
Khi ngại tiếp xúc với người khác, bé càng khó kết bạn và dần hình thành tính cách thu mình.
Dễ bị bắt nạt
Chúng ta có thể thấy rằng những đứa trẻ bị bắt nạt thường nhút nhát và thiếu bạn bè. Vì bị ức hiếp, trẻ không dám phản kháng, lên tiếng hay nhờ bạn bè giúp đỡ.
Trong khi đó, những đứa trẻ hướng ngoại và vui vẻ thường khó bị bắt nạt. Bởi họ mạnh dạn và tự tin, dễ dàng tìm được sự giúp đỡ.
Không dám thể hiện mình
Vì tính cách nhút nhát, trẻ không dám nói trước đám đông hoặc thể hiện bản thân. Trong tập thể, khi không được chú ý, trẻ khó xây dựng lòng tự tin. Sau khi bước vào xã hội và tham gia vào công việc, rất dễ bị bỏ qua và khó thăng tiến.
Ảnh minh hoạ: iStock.
Làm thế nào để trẻ mạnh dạn hơn?
Luôn động viên con kịp thời
Cha mẹ không nên quá nôn nóng với con nhỏ. mong đợi trẻ đột ngột trở nên dạn dĩ. Thay vào đó, phụ huynh nên từ từ hướng dẫn hoặc để con tự khám phá và hoàn thành công việc. Cha mẹ cũng không nên ép con giao tiếp với người lần đầu gặp mặt, điều này sẽ chỉ làm sâu sắc thêm nỗi sợ hãi và tăng sức phản kháng.
Sự động viên kịp thời từ cha mẹ sẽ giúp con tăng thêm lòng can đảm và sự tự tin. Đồng thời việc khích lệ con sẽ hoàn thành việc được giao luôn là lời nói cần thiết.
Tạo môi trường thoải mái
Nhiều trẻ rụt rè vì môi trường gia đình tương đối căng thẳng và cha mẹ nghiêm khắc. Nếu cha mẹ luôn chỉ trích hay khiển trách con cái, trẻ dễ trở nên rụt rè.
Quá trình nuôi dạy con cái đòi hỏi sự kiên nhẫn, biết lúc nào cần nghiêm túc, khi nào cần thả lỏng. Chỉ khi môi trường gia đình thoải mái, trẻ mới có thể mở lòng và can đảm thể hiện mình.
Trẻ em vốn nhút nhát, dù là do bẩm sinh hay ảnh hưởng từ môi trường. Song chỉ cần cha mẹ giữ thái độ cởi mở và hòa nhã, dần dần dũng khí của trẻ trở nên lớn hơn.
Ảnh minh hoạ: iStock.
Theo Aboluowang
