Người dùng kêu gọi tẩy chay Zalo
Nguyên nhân cốt lõi khiến làn sóng kêu gọi tẩy chay Zalo bùng lên là nền tảng này bất ngờ công bố và áp dụng nhiều điều khoản dịch vụ mới, liên quan trực tiếp đến thu thập, xử lý và chia sẻ dữ liệu cá nhân của người dùng. Trên mạng xã hội, không ít ý kiến cho rằng họ bị đặt vào thế bị động, gần như không có lựa chọn nào khác ngoài việc “đồng ý” nếu muốn tiếp tục sử dụng ứng dụng.
Các điều khoản mới của Zalo được trình bày theo hướng “chấp nhận toàn bộ hoặc ngừng sử dụng dịch vụ”, trong khi thiếu giải thích rõ ràng về phạm vi dữ liệu được thu thập, mục đích sử dụng, thời gian lưu trữ cũng như việc dữ liệu có thể được chia sẻ cho bên thứ ba hay không. Điều này làm dấy lên tâm lý lo ngại về quyền riêng tư và an toàn thông tin cá nhân, nhất là trong bối cảnh các vụ rò rỉ dữ liệu ngày càng phổ biến.
Làn sóng kêu gọi tẩy chay Zalo lan rộng khi nền tảng này áp dụng điều khoản dịch vụ mới với lựa chọn duy nhất là “đồng ý hoặc ngừng sử dụng”.
Trên Facebook, nhiều người thẳng thắn cho rằng, cách thay đổi điều khoản của Zalo đã làm xói mòn niềm tin vốn có của người dùng. “Không phải ai cũng đủ kiến thức pháp lý để đọc và đánh giá hết hàng chục trang điều khoản, nhưng nếu không đồng ý thì coi như bị loại khỏi cuộc chơi”, một tài khoản bình luận. Chính cảm giác bị ép buộc và mất quyền kiểm soát dữ liệu cá nhân đã trở thành chất xúc tác quan trọng, khiến làn sóng phản ứng, kêu gọi tẩy chay lan rộng.
Anh Phạm Minh ở Xuân Đỉnh, Hà Nội cho rằng, việc Zalo chỉ đưa ra duy nhất lựa chọn “đồng ý tất cả” đã khiến người dùng rơi vào thế yếu. “Zalo ép người dùng phải đồng ý mà không có bất kỳ lựa chọn nào khác. Tôi sẽ xóa ứng dụng để bảo vệ quyền riêng tư và dữ liệu cá nhân”, anh Minh chia sẻ.
Trên trang cá nhân của mình, tài khoản Trần Nam Anh đăng tải một tuyên bố được chia sẻ rộng rãi cho rằng, cách Zalo áp dụng điều khoản mới mang tính áp đặt, thiếu đối thoại. Theo bài viết này, người dùng mở ứng dụng không nhận được thông tin giải thích cặn kẽ, mà chỉ đối diện với một văn bản pháp lý dài cùng cảnh báo tài khoản có thể bị hạn chế hoặc vô hiệu hóa nếu không chấp thuận.
Nhiều người kêu gọi tẩy chay Zalo
“Nếu không đồng ý, người dùng không thể tiếp tục sử dụng dịch vụ. Không có thương lượng, không có lựa chọn từng phần”, tài khoản này ví von đây như một “tối hậu thư số”. Quan điểm này nhanh chóng nhận được sự đồng tình của nhiều người, đặc biệt trong bối cảnh xã hội ngày càng nhạy cảm với các vấn đề liên quan đến dữ liệu cá nhân.
Còn trên Facebook cá nhân, ca sĩ Thái Thùy Linh cũng bày tỏ sự phản đối trước cách làm mà cô cho là “ép người quá đáng”, đồng thời cho biết sẽ sớm xóa ứng dụng. Nhiều người dùng khác cũng cho biết đã chính thức gỡ Zalo khỏi điện thoại như một cách thể hiện thái độ phản đối.
Người dùng không phải “con tin số” cần được tôn trọng
Khi nền tảng Zalo áp dụng điều khoản “đồng ý toàn bộ hoặc ngừng sử dụng”, người dùng gần như không còn quyền lựa chọn hay đàm phán. Sự “đồng ý” trong thế bị động đặt ra dấu hỏi lớn về tính tự nguyện, công bằng và mức độ bảo vệ quyền lợi người dùng trong kỷ nguyên số.
Dưới góc nhìn pháp lý, các luật sư cho rằng vấn đề Zalo đưa ra điều khoản “đồng ý toàn bộ hoặc ngừng sử dụng dịch vụ” cần được xem xét trong mối quan hệ giữa yếu tố độc quyền và quyền của người dùng. Theo phân tích, khi một nền tảng công nghệ chiếm thị phần lớn, có mức độ phổ biến cao và trở thành kênh liên lạc thường xuyên thì người dùng sẽ rơi vào trạng thái “lệ thuộc”.
Nhiều người kêu gọi tẩy chay Zalo khi nền tảng này áp dụng điều khoản dịch vụ mới với lựa chọn duy nhất là “đồng ý hoặc ngừng sử dụng”.
Theo luật sư Nguyễn Đức Hùng Giám đốc Công ty Luật TNHH Thiện Duyên, trong điều kiện người dùng buộc phải chấp nhận hoặc bị ngừng cung cấp dịch vụ, có thể thấy họ không hề có khả năng đàm phán, không có phương án lựa chọn sử dụng thay thế tương đương, cũng không được quyền lựa chọn hay giới hạn mức độ khai thác, sử dụng dữ liệu và thông tin cá nhân. Vì vậy, sự “đồng ý” trong trường hợp này khó có thể được xem là hoàn toàn tự nguyện và càng khó coi là một thỏa thuận công bằng, bình đẳng giữa các bên.
“Vì vậy, pháp luật cần phải có những quy định rõ ràng và chặt chẽ về phạm vi, giới hạn của việc thu thập, chia sẻ và sử dụng dữ liệu cá nhân của khách hàng, phù hợp với yêu cầu của từng loại hình dịch vụ nhất định, không chỉ đơn giản là cần sự chấp thuận, hay đồng ý của khách hàng. Điều này sẽ đảm bảo rằng việc thu thập dữ liệu cá nhân chỉ nhằm mục đích là phục vụ cho việc cung cấp dịch vụ cho khách hàng, hạn chế được sự “lạm quyền” của các doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp có ưu thế trên thị trường, bảo vệ tốt hơn quyền lợi của người tiêu dùng”, Luật sư Hùng khẳng định.
Có thể nói, làn sóng tẩy chay này cho thấy tâm lý người dùng đang thay đổi rõ rệt, từ chấp nhận thụ động sang chủ động về quyền riêng tư và vị thế của mình trong mối quan hệ với các nền tảng công nghệ. Với nhiều người, việc tẩy chay là cách thể hiện thái độ phản đối trước sự áp đặt. Đó là thông điệp khẳng định, người dùng không phải “con tin số”, quyền riêng tư và quyền lựa chọn cần được tôn trọng trong kỷ nguyên số.
