Với thiết kế nhỏ gọn, giá thành thấp, khả năng ẩn mình và sát thương lớn, các xuồng cảm tử không người lái này đang thay đổi cách thức tiến hành tác chiến trên biển, đặc biệt tại khu vực Biển Đen - nơi diễn ra nhiều trận đánh chiến lược.
Cấu trúc và công nghệ tích hợp
Xuồng cảm tử không người lái (gọi tắt là BЭК trong tiếng Nga - безэкипажный катер) do Ukraine sản xuất thường có chiều dài khoảng 5-7 mét, tốc độ tối đa lên tới 80–100 km/h. Chúng được điều khiển từ xa thông qua hệ thống vệ tinh hoặc tín hiệu truyền dẫn qua máy bay không người lái (UAV) tầm cao.
Các xuồng này có thể mang theo từ 200 đến 450kg thuốc nổ, chủ yếu là đầu đạn kiểu nổ phân mảnh hoặc nổ lõm.
Điểm đáng chú ý là các xuồng cảm tử không người lái thế hệ mới đã được trang bị trí tuệ nhân tạo (AI) hỗ trợ dẫn đường, hệ thống tránh chướng ngại vật và nhận diện mục tiêu thông qua cảm biến quang học và radar mini.
Điều này cho phép xuồng hoạt động hiệu quả trong điều kiện bị gây nhiễu điện tử và khi mất liên lạc tạm thời với trung tâm chỉ huy.
Chiến thuật tấn công tự sát và hiệu quả thực địa
Khác với tàu chiến truyền thống, BЭК có chi phí sản xuất rẻ hơn rất nhiều (ước tính dưới 300.000 USD/chiếc), nhưng lại có khả năng xuyên thủng các mục tiêu có giá trị cao như tàu hộ vệ, tàu chở nhiên liệu, cầu cảng, hoặc cơ sở hạ tầng ven biển.
Chúng thường được triển khai vào ban đêm hoặc kèm theo các đợt UAV làm nhiễu radar để tối đa hóa hiệu quả bất ngờ.
Trong nhiều chiến dịch gần đây, Ukraine đã dùng BЭК để tấn công các mục tiêu tại Sevastopol, bán đảo Crimea và mới nhất là thành phố cảng Novorossiysk.
Bộ Quốc phòng Nga cho biết trong đợt tấn công đêm 3/5, lực lượng phòng thủ đã tiêu diệt 14 xuồng cảm tử không người lái, trong đó một số chiếc được phát hiện mang theo cả tên lửa phòng không vác vai (MANPADS), tạo ra mối đe dọa chưa từng có đối với trực thăng Nga.
Thách thức mới đối với lực lượng Nga
Việc các xuồng cảm tử không người lái được trang bị MANPADS cho thấy Ukraine không ngừng cải tiến chiến thuật và công nghệ nhằm khắc chế ưu thế trực thăng của Nga - vốn là phương tiện hiệu quả nhất trong việc truy lùng BЭК.
Sự kết hợp giữa sát thương đường biển và khả năng phòng không này buộc Nga phải điều chỉnh toàn bộ hệ thống cảnh giới và đánh chặn ven biển.
Thêm vào đó, khả năng sản xuất hàng loạt và chi phí rẻ khiến BЭК trở thành một loại “vũ khí tiêu hao có giá trị chiến lược”, tương tự như vai trò của drone cảm tử trên chiến trường mặt đất.
Sự xuất hiện của BЭК tích hợp MANPADS là minh chứng rõ ràng cho tư duy phi đối xứng và sáng tạo trong tác chiến hiện đại. Ukraine đã chứng minh rằng một quốc gia không cần phải có hạm đội lớn mới có thể gây thiệt hại nặng nề cho đối phương trên biển.
Trong thời đại mà công nghệ tự động hóa, trí tuệ nhân tạo (AI) và cảm biến tiên tiến trở nên phổ biến, những phương tiện như BЭК không chỉ là lựa chọn chiến thuật mà còn là bước ngoặt chiến lược.
