"Vượt mặt" đồng USD, tiền Nga tăng giá mạnh nhất thế giới

Theo Ngân hàng Mỹ, sự tăng giá đáng kinh ngạc của đồng rúp trong năm nay đánh dấu sự đảo ngược mạnh mẽ so với hai năm trước khi đồng tiền này mất giá mạnh. Vậy điều gì tạo nên sức mạnh cho đồng tiền Nga?

"Sức mạnh của đồng rúp không liên quan nhiều đến sự gia tăng đột ngột trong niềm tin của các nhà đầu tư nước ngoài mà liên quan đến việc kiểm soát vốn và thắt chặt chính sách", các nhà quan sát thị trường nói với CNBC. Ngoài ra, sự suy yếu của đồng USD cũng là một yếu tố giúp đồng rúp tăng trưởng. Hiện tại, mỗi USD đổi được 78 rúp, trong khi đầu năm nay tỷ giá là 113 rúp bằng 1 USD.

Rúp Nga đang tăng giá mạnh nhất thế giới. Ảnh: APA.

Ông Brendan McKenna - nhà kinh tế quốc tế và chiến lược gia ngoại hối tại Ngân hàng Wells Fargo, Mỹ - liệt kê 3 lý do khiến đồng rúp tăng giá, bao gồm: Ngân hàng trung ương Nga (CBR) duy trì lãi suất ở mức cao; siết kiểm soát vốn ngoại hối; đàm phán hòa bình giữa Nga - Ukraine gần đây có tiến triển.

Thời gian qua, CBR duy trì lập trường thắt chặt tín dụng để kiềm chế lạm phát cao, giữ lãi suất trong nước ở mức 20%. Do chi phí vay cao nên các doanh nghiệp Nga hạn chế nhập khẩu hàng hóa, vì thế làm giảm nhu cầu về ngoại tệ.

Nhà kinh tế ngân hàng đầu tư Renaissance Capital tại Nga tên Andrei Melashchenko cho biết, nhu cầu ngoại tệ từ các nhà nhập khẩu trong nước đã giảm do tiêu thụ yếu. Sự sụt giảm đó đã thúc đẩy đồng rúp tăng giá vì các ngân hàng không cần phải bán rúp để mua USD, hoặc mua Nhân dân tệ.

Ngoài ra, chính phủ Nga yêu cầu các nhà xuất khẩu lớn như dầu mỏ phải mang một phần thu nhập từ nước ngoài của họ trở lại đất nước và đổi chúng lấy rúp trên thị trường nội địa. Dữ liệu từ CBR cho thấy, từ tháng 1 đến tháng 4, doanh số bán ngoại tệ của các nhà xuất khẩu lớn nhất tại Nga đạt tổng cộng 42,5 tỷ USD, tăng gần 6% so với bốn tháng trước.

Mặc dù đồng rúp đang có một chu trình tăng giá lý tưởng, nhưng các nhà phân tích cảnh báo rằng sự tăng giá của đồng tiền này có thể không bền vững. Nguyên nhân là do giá dầu - trụ cột chính của nền kinh tế xuất khẩu của Nga - đã giảm đáng kể trong năm nay, gây áp lực lên dòng tiền chảy vào ngoại hối.

Các nhà phân tích cảnh báo sự tăng giá của đồng rúp Nga này có thể không bền vững. Ảnh: Getty.

Ngoài ra, các cuộc đàm phán hòa bình giữa Nga và Ukraine gần đây đang đe dọa sẽ "bào mòn" sức mạnh của đồng rúp, vì khi một trong các thỏa thuận được thông qua, các biện pháp kiểm soát như hạn chế ngoại hối hỗ trợ đồng tiền này có thể bị dỡ bỏ.

“Đồng rúp có thể bị bán tháo khá nhanh trong tương lai, đặc biệt là nếu đạt được hòa bình hoặc lệnh ngừng bắn giữa Nga và Ukraine”, ông McKenna nói.

Theo bà Heli Simola - chuyên gia kinh tế cấp cao tại Ngân hàng Phần Lan, tình hình tài chính của Nga rất nhạy cảm với sự biến động của giá dầu thô, vì thu nhập từ dầu mỏ chiếm khoảng 30% doanh thu liên bang trong năm 2024. Tuy nhiên, doanh thu ngành dầu mỏ của xứ sở bạch dương đang bị "xói mòn" vì giá dầu toàn cầu đang giảm, trong khi đồng rúp ngày càng tăng cao.

"Ngoài thương mại dầu mỏ, Nga hầu như bị cô lập khỏi thị trường toàn cầu. Vì thế, đồng rúp có mạnh hay yếu hơn cũng không làm tăng nhiều khả năng cạnh tranh thương mại của Nga”, nhà kinh tế quốc tế McKenna nhấn mạnh.