Việt Nam hiện có chưa đến 4.000 chuyên gia an ninh mạng, một con số được cho là chưa đủ để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng trong bối cảnh các mối đe dọa tấn công mạng ngày càng tinh vi.
Trong một tài liệu chia sẻ với phóng viên, Tiến sĩ Ling, chuyên gia từ Đại học RMIT Việt Nam, cho rằng thiếu hụt nhân lực có chuyên môn là điểm yếu lớn nhất trong hạ tầng an ninh mạng của Việt Nam hiện nay.
“Chiến lược an ninh mạng chỉ hiệu quả khi có con người đủ năng lực đứng sau. Nếu thiếu đội ngũ chuyên gia giỏi thì dù có đầu tư lớn hay công nghệ tiên tiến đến đâu, các tổ chức cũng khó lòng chống đỡ được những mối đe dọa ngày càng tinh vi”, ông nói.
Ông nhấn mạnh vai trò của các trường đại học trong việc thúc đẩy nghiên cứu và đào tạo nhân lực chất lượng cao, coi giáo dục là đòn bẩy dài hạn để hỗ trợ năng lực an ninh mạng quốc gia.
Trung tâm điều hành thông minh của một chuỗi tài chính ở Việt Nam. Ảnh: Đức Huy.
Sự thiếu hụt này càng trở nên đáng báo động khi các cuộc tấn công mạng đang gia tăng mạnh mẽ. Chỉ riêng trong năm 2024, 14,5 triệu tài khoản người dùng đã bị rò rỉ dữ liệu.
Các vụ mã độc tống tiền (ransomware) cũng tăng vọt 70%, chủ yếu nhắm vào các lĩnh vực giá trị cao như ngân hàng và dịch vụ công. Nhiều người dân đã bị mất trắng tiền tiết kiệm hoặc trở thành nạn nhân của các chiêu trò lừa đảo trực tuyến, gây ra những tổn thất rõ nét và đau thương.
Vấn đề nhân lực trở thành yếu tố cấp thiết trong hành trình của Việt Nam hướng tới mục tiêu trở thành quốc gia số vào năm 2030 và nước thu nhập cao vào năm 2050. Nền kinh tế số dự kiến đạt 45 tỷ USD vào năm 2025 và có thể lên tới 200 tỷ USD vào năm 2030. Xây dựng hệ thống an ninh mạng vững chắc là điều kiện thiết yếu để đảm bảo sự ổn định và tăng trưởng lâu dài.
Tiến sĩ Huo Chong Ling nhận định: “An ninh mạng đóng vai trò then chốt trong việc đảm bảo giao dịch an toàn, doanh nghiệp linh hoạt, hạ tầng được bảo vệ và xã hội số được trao quyền”. Ông cho rằng tiến bộ trong lĩnh vực này cũng góp phần nâng cao sức hút của Việt Nam như một điểm đến đầu tư và đổi mới công nghệ.
Trong tầm nhìn đến năm 2050, khi các thành phố lớn vận hành thông qua các hệ thống kết nối chặt chẽ từ giao thông, y tế đến giáo dục, rủi ro an ninh mạng sẽ ngày càng đa dạng. Một cuộc tấn công có thể làm tê liệt cả một thành phố, từ hệ thống bệnh viện, hồ sơ y tế đến lưới điện quốc gia.
Để giải quyết thách thức này, các chuyên gia cho rằng bên cạnh việc đào tạo con người, Việt Nam cần có các tiêu chuẩn quốc gia để đảm bảo biện pháp an ninh mạng được thống nhất và có kiểm soát.
Tiến sĩ Sreenivas Tirumala tại RMIT Việt Nam đề xuất lấy cảm hứng từ các mô hình như Cơ quan An ninh mạng và Cơ sở hạ tầng Mỹ (CISA) để thành lập các cơ quan chuyên trách duy trì tiêu chuẩn và nâng cao nhận thức cộng đồng.
Đồng thời, việc phát triển các công nghệ mới như AI, blockchain hay điện toán lượng tử cũng cần được tích hợp vào chương trình đào tạo để người học sẵn sàng với yêu cầu thực tế.
Việt Nam đã đạt được những bước tiến đáng kể, như việc vào nhóm các quốc gia bậc 1 trong Chỉ số An toàn thông tin mạng toàn cầu 2024 của ITU. Tuy nhiên, hành trình phía trước vẫn còn dài. “Chúng ta đang đi đúng hướng, nhưng cần tăng tốc”, Tiến sĩ Ling kết luận.
