Cuối năm 2022, lãi suất quỹ liên bang của Mỹ nằm trong khoảng 4,25 – 4,5%. Các quan chức Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) dự kiến lãi suất sẽ tăng ba lần trong năm 2023, mỗi lần thêm 25 điểm cơ bản và đạt mức đỉnh 4,75 – 5%.
Sau cuộc họp ngày 31/1 – 1/2, lãi suất này được nâng lên khoảng 4,5 – 4,75% và được dự báo sẽ còn tăng thêm hai lần nữa.
Tuy nhiên, các dữ liệu kinh tế mới được công bố đang làm thay đổi toan tính của thị trường tài chính cũng như một số nhà hoạch định chính sách.
Các nhà đầu tư hiện kỳ vọng Fed sẽ nâng lãi thêm 25 điểm cơ bản trong ba cuộc họp sắp tới, chứ không phải hai. Điều này sẽ kéo lãi suất quỹ liên bang lên mức 5,4% giữa năm nay.
NHNN tập trung công cụ điều hành hướng tới kiểm soát tỷ giá
Về phía Việt Nam, hiện Ngân hàng Nhà nước (NHNN) vẫn đang bám sát việc Fed tăng lãi suất để điều hành chủ động và linh hoạt. Các số liệu từ hoạt động thị trường tiền tệ thời gian gần đây cho thấy NHNN đang tập trung công cụ điều hành hướng tới kiểm soát tỷ giá USD/VND.
Từ đầu tháng 2 đến nay, NHNN liên tục duy trì trạng thái rút ròng khối lượng tiền Đồng khỏi hệ thống ngân hàng thương mại thông qua các giao dịch bán tín phiếu. Điểm đáng chú ý là NHNN đã phát hành tín phiếu kỳ hạn 91 ngày lần đầu tiên kể từ đầu năm 2020 cho tới nay, động thái này đồng nghĩa với việc sẽ kéo dài thời gian rút lượng tiền Đồng khỏi thị trường.
Số liệu mới nhất của NHNN cho biết trong phiên 3/3, nhà điều hành vẫn thực hiện các giao dịch mua giấy tờ có giá với kỳ hạn 7 ngày, giá trị 5.999,99 tỷ đồng, lãi suất 6%/năm. Ở chiều ngược lại, NHNN thực hiện tới 21.500 tỷ đồng giao dịch bán tín phiếu để rút tiền khỏi các thành viên thị trường.
Tính từ đầu tháng đến 3/3/2023, NHNN đã hút ròng khoảng hơn 370.000 tỷ đồng trên thị trường mở, đây là quy mô rút ròng lớn nhất theo tháng kể từ khi NHNN kích hoạt lại kênh bơm/hút vốn trên thị trường mở từ tháng 6/2022.
Ngày 15/2 đánh dấu phiên đầu tiên NHNN phát hành tín phiếu kỳ hạn 91 ngày, từ đó đến ngày 3/3, đã có 13 phiên liên tiếp nhà điều hành sử dụng công cụ tín phiếu với kỳ hạn dài này để rút tiền. Theo SSI, việc phát hành tín phiếu rút tiền ở kỳ hạn dài nhằm giảm bớt lượng thanh khoản dư thừa trên hệ thống ngân hàng khi mà tín dụng giai đoạn đầu năm tăng trưởng tương đối chậm.
Nhận định về những động thái gần đây của NHNN, các chuyên gia phân tích tại Công ty Chứng khoán SSI cho biết nhìn chung, NHNN đang từng bước quay lại xu hướng hút ròng trên thị trường mở. Mục đích của các giao dịch này là để đẩy mặt bằng lãi suất VND thị trường 2 (ngân hàng với ngân hàng) lên cao hơn so với lãi suất USD, tạo khoảng cách an toàn, chuẩn bị cho cuộc họp của Fed vào tháng 3 này.
Hiện lãi suất cho vay chéo giữa các ngân hàng kỳ hạn qua đêm đã trở lại mốc trên 6%/năm, tạo khoảng cách tương đối an toàn so với lãi suất vay USD cùng kỳ hạn, phổ biến ở mức hơn 4,4%/năm.
Ngoài ra, xu hướng rút tiền về liên tục của NHNN bên cạnh lý do từ tăng trưởng tín dụng đầu năm thấp, còn có nguyên nhân từ việc lượng lớn tiền Đồng đã chảy ra thị trường thông qua hoạt động mua USD của nhà điều hành.
Áp lực tỷ giá chưa quá căng thẳng để NHNN phải có những hành động mạnh tay hơn
Nhận định thêm về việc Việt Nam đang có những sự chuẩn bị gì cho cuộc họp sắp tới của Fed, ông Trần Ngọc Báu, CEO WiGroup nhắc lại việc Fed tăng lãi suất là điều khó tránh khỏi trong kỳ họp vào 3 tuần tới tới sau khi những số liệu về lạm phát và sức cầu trong nền kinh tế tháng 1 được công bố cao hơn dự báo.
Phản ứng của thị trường trái phiếu Mỹ và biến động của USD đã thể hiện khá rõ sự kỳ vọng rằng Fed sẽ cứng rắn hơn trong điều hành lãi suất, điều này cũng nhanh chóng gây áp lực lên tỷ giá USD/VND trong nước.
Tuy nhiên, theo ông Báu, nếu nhìn nhận một cách chi tiết hơn về diễn biến lạm phát tại Mỹ thì vấn đề cũng không quá đáng lo ngại.
Ông Trần Ngọc Báu, CEO WiGroup. (Ảnh: DNVV).
"Tháng 1 là tháng lễ tết nên yếu tố mùa vụ đã đẩy chỉ số giá tiêu dùng tăng mạnh và nhiều khả năng xung lực tăng của tháng 2 và 3 sẽ chậm lại, mặt khác 6 tháng đầu năm 2022 là thời điểm chỉ số giá tiêu dùng của Mỹ có xung lực tăng rất mạnh nên lạm phát sẽ tự giảm rõ nét trong các tháng tới khi chỉ số lạm phát được tính theo tăng trưởng so với cùng kỳ", ông nói.
"Với mô hình tính toán của tôi, tôi cho rằng đỉnh của lãi suất quỹ liên bang sẽ khoảng 5,5- 5,75%. Đây cũng là con số mà nhiều đơn vị trong và ngoài nước đã đưa ra dự báo trong thời gian gần đây. Mức lãi suất này đang thấp hơn mức lãi suất tín phiếu 6% mà NHNN Việt Nam duy trì làm 'sàn' của lãi suất liên ngân hàng. Với diễn biến như hiện tại thì áp lực tỷ giá là chưa quá căng thẳng để NHNN phải có những hành động mạnh tay hơn lúc này", CEO WiGroup nói thêm.
Ông Báu cho rằng quyết định cuối cùng của Fed trong cuộc họp tới không phải là thứ mà NHNN cần phải tập trung nhất lúc này. Vấn đề đau đầu cần xử lý hiện tại của NHNN là giảm lãi suất trên thị trường 1 để hỗ trợ nền kinh tế, song song với đó là giải quyết bài toán “hạ cánh mềm” cho thị trường trái phiếu doanh nghiệp.
Buộc phải chấp nhận một trong hai, tỷ giá tăng hoặc lãi suất tăng
Theo quan điểm của ông Nguyễn Thế Minh, Giám đốc Phân tích Khối Khách hàng cá nhân của Chứng Khoán Yuanta Việt Nam, trước cuộc hộp tháng 3 của Fed, chúng ta đang gặp một số áp lực như USD tăng góp phần làm tỷ giá cũng tăng trở lại.
Ông nhắc lại NHNN có hai mục tiêu để điều hành chính sách tiền tệ là kiểm soát lạm phát và tỷ giá. Lạm phát hiện không đáng lo, tỷ giá mới là vấn đề. Vì thế hiện NHNN sẽ tập trung nhiều vào điều hành tỷ giá.
Ông Nguyễn Thế Minh, Giám đốc Phân tích Khối Khách hàng cá nhân của Chứng Khoán Yuanta Việt Nam. (Ảnh: NVCC)
"Chúng ta chỉ còn một cách giảm cung tiền Đồng trên thị trường, động thái này gián tiếp sẽ đẩy lãi suất tăng lên, như vậy có thể đạt được mục tiêu về tỷ giá nhưng lại không đạt được mục tiêu về lãi suất", ông nói.
Theo nhận định của ông, NHNN triển khai mọi phương án để kiềm chế tỷ giá là chính. "Trong bối cảnh hiện tại, việc kiềm chế cả tỷ giá và lãi suất là điều rất khó. Chúng ta buộc phải chấp nhận một trong hai, tỷ giá tăng hoặc lãi suất tăng, rất khó hài hòa được cả hai", ông nói thêm.
Ông cũng đồng quan điểm với nhiều chuyên gia về khả năng cao Fed sẽ có ba lần tăng suất 0,25 điểm phần trăm. Theo ông dự báo, đến tháng 6, lãi suất quỹ liên bang mới đạt đỉnh 5,5-5,6%. Đồng nghĩa với việc áp lực lãi suất từ nay đến giữa năm vẫn cao.
"Chúng ta vẫn phải chấp nhận lãi suất neo cao, đồng thời đặt mục tiêu tỷ giá không tăng nóng quá. Vấn đề tỷ giá vẫn phải theo thị trường, tăng theo chỉ số USD nhưng mức tăng không cao hơn những đồng tiền khác. Ngoài ra, lãi suất không một sớm một chiều hạ ngay trong bối cảnh cả thế giới đều tăng. Tôi dự báo nhiều khả năng Việt Nam giữ lãi suất ở mức đi ngang hoặc giảm rất nhẹ, bên cạnh đó kiềm chế đà tăng nóng của tỷ giá", ông Nguyễn Thế Minh nhấn mạnh.
