Nhắc đến omega-3, nhiều người thường nghĩ ngay đến các loại cá như cá hồi, cá thu hay cá mòi. Tuy nhiên, các chuyên gia dinh dưỡng quốc tế cho biết nhiều thực phẩm có nguồn gốc thực vật chứa lượng omega-3 dồi dào. Đây là một phát hiện quan trọng, đặc biệt đối với những người ăn chay hoặc khó tiếp cận các nguồn omega-3 từ cá biển.
Thông tin trên Báo Lao động đăng tải nghiên cứu của Viện Dinh dưỡng Lâm sàng Harvard (Mỹ) chỉ ra rằng các loại hạt như: hạt lanh, hạt chia, hạt tía tô,... rất giàu omega-3. Các loại hạt này được đánh giá là giàu omega-3 không thua kém gì cá hồi, cá thu hay cá mòi.
Đáng chú ý nhất là hạt tía tô - loại hạt dân dã ở Việt Nam. Hạt tía tô được thu hoạch từ cây tía tô. Đây là loại cây gia vị quen thuộc, lâu đời và được trồng rộng rãi tại nhiều quốc gia châu Á, từ Trung Quốc, Ấn Độ đến Nhật Bản, Hàn Quốc và Việt Nam.
Hạt tía tô. (Ảnh minh họa)
Hạt tía tô được biết đến như một dược liệu trong y học cổ truyền, đồng thời là nguồn cung cấp dầu thực vật giàu omega-3.
Một công trình nghiên cứu của nhóm tác giả Nguyễn Thị Hoàng Lan, Bùi Quang Thuật và Lê Danh Tuyên, đăng trên Tạp chí Khoa học Nông nghiệp Việt Nam (2018), cho thấy hạt tía tô có hàm lượng dầu chiếm từ 33 – 42% trọng lượng hạt khô, tùy giống và điều kiện canh tác.
Trong đó, axit béo quan trọng nhất là axit α-linolenic (ALA – omega-3), chiếm từ 57 – 62%. Ngoài ra, dầu hạt tía tô còn chứa axit linoleic (omega-6) chiếm 15 – 17%, axit oleic chiếm 14 – 16%, cùng các axit béo no như palmitic và stearic, chiếm khoảng 9 – 12%.
Ngoài omega-3, hạt tía tô còn là nguồn cung cấp khoáng chất thiết yếu như canxi, magie, đồng, phốt pho, sắt, mangan, kẽm và crom.
Lợi ích sức khỏe của hạt tía tô và dầu hạt tía tô
Các hợp chất hóa học thực vật trong hạt tía tô đều có tác dụng chống oxy hóa, giảm viêm và hỗ trợ phòng chống một số bệnh mạn tính.
Ngoài ra, nhiều công trình khoa học cũng đã chứng minh tác dụng dược lý của dầu hạt tía tô. Nổi bật là khả năng hỗ trợ điều trị rối loạn chuyển hóa, huyết áp cao và giảm cholesterol trong máu. Một số nghiên cứu khác ghi nhận loại dầu này giúp tăng cường chức năng miễn dịch, cải thiện sức khỏe tim mạch và có tác động tích cực đến hệ thần kinh.
Lưu ý khi sử dụng
Các chuyên gia khuyến cáo liều dùng hạt tía tô phù hợp là khoảng 5–10g mỗi ngày. Tuy nhiên, không phải ai cũng nên sử dụng. Người có hệ tiêu hóa kém, dễ bị tiêu chảy do hư hàn hoặc mắc chứng ho mạn tính do âm hư nên hạn chế sử dụng hạt tía tô. Đặc biệt, việc sử dụng hạt tía tô như một dạng thực phẩm chức năng cần có sự tư vấn của bác sĩ để đảm bảo an toàn.
Đối với dầu hạt tía tô, do dầu có hàm lượng omega-3 và omega-6 cao (từ 64 – 82%) nên loại dầu này thường được dùng trộn salad hoặc chế biến nguội thay vì chiên rán ở nhiệt độ cao để giữ nguyên mùi vị và giá trị dinh dưỡng.
