Trong quá trình lớn lên của con trẻ, không ít bậc phụ huynh để con phát triển tự do, với mong muốn con có thể trưởng thành một cách tự nhiên trong môi trường cởi mở, ít ràng buộc. Thế nhưng, khi đối mặt với những hành vi bùng nổ cảm xúc của con như nằm lăn ra sàn, khóc lóc không ngừng, gào hét giữa nơi đông người, cha mẹ thường rơi vào cảnh bất lực. Ngoài việc quát tháo để kìm con lại, họ thậm chí bắt đầu nghi ngờ phương pháp dạy dỗ của chính mình, hối hận vì đã không đặt ra quy tắc từ sớm.
Giáo dục bằng quát mắng: Rủi ro ẩn sau hiệu quả tạm thời
Trong lúc tức giận, việc dựa vào tiếng quát để buộc trẻ nghe lời là điều vô cùng phổ biến. Một số cha mẹ có khả năng kiểm soát cảm xúc tốt, hiếm khi quát nạt; hoặc có những đứa trẻ vốn hiểu chuyện, giữ quy tắc nên cha mẹ có thể bình tĩnh đồng hành mà không cần quát tháo.
Khi trẻ nghịch ngợm, không nghe lời, cha mẹ dễ đánh mất bình tĩnh và buông ra những tiếng quát giận dữ. Họ lầm tưởng rằng cách này khiến trẻ lập tức ngoan ngoãn. Tuy nhiên, hiệu quả mà tiếng quát mang lại chỉ là sự tuân thủ trong chốc lát, trong khi rủi ro thì kéo dài âm ỉ.
Trẻ bị quát mắng trong thời gian dài dễ trở nên nhút nhát, thiếu tự tin, làm gì cũng dè chừng sắc mặt người lớn, không dám bày tỏ ý kiến hay cảm xúc thật vì sợ lại làm cha mẹ nổi giận. Không chỉ thế, quát mắng còn gây tổn thương nghiêm trọng đến mối quan hệ cha mẹ – con cái, khiến bầu không khí gia đình căng thẳng và trẻ dần mất niềm tin vào cha mẹ, tạo ra khoảng cách ngày một lớn.
Yêu con nhưng cũng cần phải có quy tắc
Tục ngữ Trung Quốc có câu: “Không có quy tắc, không thành vuông tròn.”
Trong gia đình, quy tắc là điều không thể thiếu.
Yêu con và xây dựng quy tắc chưa bao giờ là câu hỏi trắc nghiệm chỉ chọn một.
Khi cha mẹ thiết lập quy tắc phù hợp từ nhỏ, hướng dẫn trẻ bằng cách thích hợp, trẻ sẽ hiểu cách yêu bản thân, yêu gia đình, biết việc gì nên làm và việc gì tuyệt đối không được làm.
Một gia đình có quy tắc rõ ràng thì vợ chồng hòa thuận, trên dưới tôn trọng, cha mẹ và con cái thân thiết. Tình yêu và quy tắc song hành, đó mới là nề nếp gia phong tốt đẹp của một gia đình.
Những quy tắc nhất định phải dạy trẻ từ nhỏ
1. Khi giao tiếp, lễ phép và chân thành là điều quan trọng nhất
Gặp người lớn phải chủ động chào hỏi, nhận sự giúp đỡ phải nói lời cảm ơn, lỡ gây phiền người khác phải xin lỗi ngay. Lễ phép không phải làm màu, mà thể hiện sự giáo dưỡng từ bên trong.
2. Ở nơi công cộng, phải biết giữ ý, không làm phiền người khác
Nói chuyện vừa đủ nghe, hành xử chừng mực, biết cân nhắc cảm nhận của người xung quanh. Không ai là trung tâm thế giới, muốn thoải mái, hãy để người khác cũng thoải mái.
3. Đồ của người khác không được tự ý lấy
Nhiều trẻ chưa phân biệt rõ “của con” và “của người khác”. Con thích gì liền cầm lấy, tưởng như vậy là hợp lý. Cha mẹ cần giúp con hiểu ranh giới sở hữu, đây là nền tảng đạo đức quan trọng để trẻ biết tôn trọng người khác.
4. Thành thật là phẩm chất quý giá nhất
Nói dối một lần sẽ phải dùng trăm lời để che đậy. Chỉ trẻ thành thật, giữ chữ tín mới có thể được yêu mến và tin tưởng.
5. Ý thức về thời gian phải xây dựng từ nhỏ
Người không biết quản lý thời gian thường bị xem là thiếu trách nhiệm và dễ bỏ lỡ cơ hội. Đúng giờ là tôn trọng bản thân và tôn trọng người khác.
6. Bạo lực tuyệt đối không phải cách giải quyết vấn đề
Không đánh nhau nếu thật sự cần tự vệ, tuyệt đối không dùng vật dụng hay tấn công đầu, mặt. Nắm đấm chỉ được dùng như biện pháp cuối cùng và không bao giờ là người ra tay trước.
7. Luôn giữ lòng biết ơn
Khi được mời ăn, nếu không thích, con có thể nói mình đã no, tuyệt đối không chê bai món ăn. Đừng chà đạp ý tốt của người khác; người biết ơn luôn nhận được sự tôn trọng.
8. Làm sai phải xin lỗi
Không phải vì con nhỏ mà cha mẹ có thể “cho qua”. Điều đó chỉ khiến trẻ nghĩ mắc lỗi cũng chẳng sao. Từ nhỏ, hãy dạy con chịu trách nhiệm. Nếu cha mẹ hiểu lầm con, cũng phải xin lỗi để làm gương.
