Một tấc không đi, bám làng đánh giặc
Chiến thắng Vạn Tường (18.8.1965) in đậm trong sử sách như một biểu tượng của tinh thần cách mạng tiến công, mưu trí, dũng cảm và tình đoàn kết quân dân Quảng Ngãi với bộ đội chủ lực Quân khu 5.
Một tuyến đường ở xã Vạn Tường
ẢNH: NGUYỄN ĐỨC MINH
Bà Võ Thị Chí (73 tuổi, xã Vạn Tường), nguyên Huyện đội phó H.Bình Sơn giai đoạn 1971 - 1975, bồi hồi nhớ lại: "Những năm kháng chiến, người dân bị dồn lập ấp, biến cả vùng thành địa bàn trắng. Nhiều đồi núi bị ủi trọc, cán bộ không còn nơi trú ẩn. Nhưng cán bộ và dân mình vẫn khéo léo tìm về các nơi hẻo lánh như Động Dồ, đập Gò La… bám trụ hoạt động. Ai bị dồn lên khu tập trung cũng tìm cách quay về, khôi phục sản xuất, nuôi giấu cán bộ, cung cấp tin tức, thuốc men, lương thực".
Bà Võ Thị Chí, nguyên Huyện đội phó Bình Sơn, hồi tưởng lại những năm tháng kháng chiến
ẢNH: NGUYỄN ĐỨC MINH
Suốt những năm chiến tranh, Vạn Tường là điểm nóng oằn mình dưới những cuộc càn quét liên tục. Nhiều cán bộ, đảng viên hy sinh, nhưng phong trào cách mạng chưa bao giờ tắt lửa. Sau ngày giải phóng, các xã tiền thân của Vạn Tường đều được tuyên dương danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân.
"Ngày kháng chiến, cán bộ và dân chia nhau nắm cơm, nhường nhau góc hầm, đỡ nhau hòn đạn. Giờ hòa bình, nhiều xã hợp nhất thành Vạn Tường, tôi tin bà con sẽ lại đồng lòng dựng xây quê hương giàu mạnh như từng cùng nhau giữ đất", bà Chí nói.
Khát vọng mới trên đất anh hùng
Ngày 8.1.1998, tại lễ động thổ Nhà máy lọc dầu Dung Quất, cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt từng nói: "Không tiền của nào có thể đền bù được quê hương xứ sở cho đồng bào. Nhưng vì đại cuộc, bà con phải rời xa nơi chôn nhau cắt rốn, nhường đất cho công trình của đất nước".
Nhà máy lọc dầu Dung Quất
ẢNH: NGUYỄN ĐỨC MINH
Ngày 22.2.2009, dòng sản phẩm thương mại đầu tiên của Nhà máy lọc dầu Dung Quất ra đời, mở ra một thời kỳ mới cho vùng đất này. Hàng trăm dự án nối tiếp mọc lên ở Khu kinh tế Dung Quất. Hàng ngàn ha đất và nhà cửa được người dân bàn giao, hàng trăm hộ dân rời quê tới các khu tái định cư, vào miền Nam hay lên Tây nguyên lập nghiệp.
Dù xa xứ, họ vẫn hướng về Vạn Tường, góp sức dựng xây quê hương bằng cả tiền của lẫn trí tuệ. Bà Nguyễn Thị Tính (62 tuổi, xã Vạn Tường) là một trong số đó. "Gia đình tôi chuyển vào Lâm Đồng lập nghiệp, mang theo một gốc tre quê vào trồng ở góc vườn, để mỗi khi nhìn lại thấy bóng dáng quê nhà. Giờ lùm tre ấy xanh rợp bên con suối nhỏ. Mỗi lần về thăm, tôi vui khi thấy quê cũ có nhiều công trình khang trang, hiện đại hơn xưa", bà Tính xúc động.
Một góc xã Vạn Tường nhìn từ biển Lệ Thủy
ẢNH: NGUYỄN ĐỨC MINH
Tại Đại hội Đảng bộ xã Vạn Tường lần thứ nhất (19.7.2025), nhiệm kỳ 2025 - 2030, Bí thư Đảng ủy Nguyễn Ngọc Trân nhấn mạnh: "Liền kề Khu kinh tế Dung Quất, Vạn Tường đang là vùng đất sôi động của công nghiệp và xây dựng. Trong kỷ nguyên chuyển đổi số, Vạn Tường quyết tâm đưa công nghệ vào mọi lĩnh vực, hướng tới xây dựng nông thôn mới cận đô thị - giàu đẹp, văn minh, bền vững và luôn trọng nghĩa tình".
Ban Chấp hành Đảng bộ xã Vạn Tường nhiệm kỳ 2025 - 2030
ẢNH: QUỲNH LIÊN
Hiện, Quần thể Di tích Chiến thắng Vạn Tường (được công nhận di tích quốc gia từ năm 1982) đang được tôn tạo, trùng tu xứng với tầm vóc. Đây vừa là điểm tựa lịch sử, vừa là nơi tri ân thế hệ cha ông đã hy sinh xương máu, cũng là "tượng đài chiến thắng" khắc sâu trong trái tim mỗi người dân.
Qua hàng trăm năm thăng trầm, từ tên thôn đến tên xã, Vạn Tường vẫn sắt son tên đất, nghĩa tình tên người. Hôm nay, trên mảnh đất anh hùng ấy, một kỷ nguyên mới đang mở ra, nối dài câu chuyện nhân văn đẫm tình quê - từ những năm tháng lửa đạn cho tới hành trình dựng xây tương lai.
Tên đất từ huyền thoại
Tương truyền, năm 1471, trên đường nam tiến đánh Chiêm Thành, vua Lê Thánh Tông dừng chân ở động Hàng Đô (nay nằm trước Nghĩa trang liệt sĩ Vạn Tường). Trước vịnh Dung Quất lộng gió, nhà vua động viên quân sĩ: "Thiên giáng Vạn Tường, chúc chư đô toàn thắng". Các binh sĩ hưởng ứng, hô vang: "Vạn Tường! Vạn Tường! Vạn Tường!".
Từ đó, nhà vua đặt tên cho vùng đất này là Vạn Tường, với hàm nghĩa "ngàn lớp tường thành" kiên cố hoặc "vạn tấm lòng son" thủy chung. Tuy nhiên, chuyện này không được ghi chép trong chính sử hay thư tịch cổ.
Trải qua nhiều thế kỷ, Vạn Tường từng là tên một thôn thuộc xã Bình Hải, H.Bình Sơn cũ. Đến ngày 1.7.2025, địa danh này trở thành tên xã mới, hợp nhất từ 6 xã: Bình Thuận, Bình Đông, Bình Trị, Bình Hải, Bình Hòa và Bình Phước, mở ra chặng đường mới cho vùng đất mang tên huyền thoại.
