Tù chung thân không xét giảm án có phải là "ngồi tù suốt đời"?

Tại dự án bộ luật Hình sự sửa đổi, cơ quan soạn thảo - Bộ Công an đề xuất bổ sung một hình phạt mới là tù chung thân không xét giảm án.

Chung thân không xét giảm án là gì?

Theo dự thảo luật, tù chung thân không xét giảm án là hình phạt tù không thời hạn và không được xem xét giảm hình phạt đã tuyên.

Nếu xét theo mức độ nghiêm khắc của hình phạt, chung thân không xét giảm án nặng hơn án chung thân và nhẹ hơn án tử hình.

ẢNH: PHÚC BÌNH

Bộ luật Hình sự hiện hành quy định một hành vi phạm tội có thể bị phạt tù 20 năm đến chung thân hoặc tử hình. Bộ Công an cho rằng, phạm vi khung hình phạt như vậy là quá hẹp.

Ranh giới giữa các mức hình phạt tù có thời hạn với tù chung thân và tử hình là không rõ ràng, dẫn tới nhiều trường hợp lựa chọn và áp dụng hình phạt rất khó khăn, dẫn đến tùy nghi.

Thậm chí, ở một số tình huống, nếu lựa chọn hình phạt tù chung thân thì không đảm bảo tính răn đe, nhưng nếu áp dụng hình phạt tử hình lại quá nghiêm khắc.

Để khắc phục bất cập trên, Bộ Công an đề xuất bổ sung hình phạt tù chung thân không xét giảm án, nhằm nới rộng khung hình phạt, giúp việc xét xử và áp dụng hình phạt sẽ có nhiều lựa chọn hơn, giảm thiểu áp dụng hình phạt tử hình.

Vẫn theo Bộ Công an, hiện nhiều quốc gia trên thế giới đã áp dụng hình phạt chung thân không xét giảm án. Điển hình như Mỹ, Trung Quốc…

Bộ Công an đề xuất không áp dụng hình phạt tù chung thân không xét giảm án đối với người dưới 18 tuổi khi phạm tội, phụ nữ có thai, phụ nữ đang nuôi con dưới 36 tháng tuổi hoặc người đủ 75 tuổi trở lên khi phạm tội hoặc khi xét xử.

Có phải "ngồi tù suốt đời"

Về mặt lý thuyết, người bị kết án tù chung thân không xét giảm án sẽ không được xem xét giảm hình phạt, có thể hiểu là "ngồi tù suốt đời".

Tuy vậy, dự thảo luật quy định một số trường hợp đặc biệt mà người bị kết án hình phạt này vẫn có thể được giảm án.

Trường hợp thứ nhất là đại xá, ân giảm hoặc luật Đặc xá có quy định khác, được áp dụng đối với người phạm tội đặc biệt nghiêm trọng, nhưng chưa đến mức bị xử phạt tử hình.

Trường hợp thứ hai, người bị kết án tù chung thân không xét giảm án về tội tham ô tài sản, tội nhận hối lộ mà trước, trong và sau khi bị kết án đã chủ động nộp lại ít nhất ba phần tư tài sản tham ô, nhận hối lộ và hợp tác tích cực với cơ quan chức năng trong việc phát hiện, điều tra, xử lý tội phạm hoặc lập công lớn.

Nếu được ân giảm hoặc thuộc trường hợp thứ hai nêu trên, hình phạt tù chung thân không xét giảm án đối với người bị kết án sẽ được chuyển thành tù chung thân.

Vẫn theo dự thảo luật, người bị kết án cải tạo không giam giữ, phạt tù có thời hạn hoặc tù chung thân nếu đã chấp hành hình phạt được một thời gian nhất định, có nhiều tiến bộ và đã bồi thường được một phần nghĩa vụ dân sự, thì theo đề nghị của cơ quan thi hành án hình sự có thẩm quyền, tòa án có thể quyết định giảm thời hạn chấp hành hình phạt.

Một người có thể được giảm nhiều lần, nhưng phải bảo đảm chấp hành được một phần hai mức hình phạt đã tuyên.

Đối với người bị kết án phạt tù chung thân không xét giảm án được ân giảm xuống tù chung thân, thời gian đã chấp hành hình phạt để được xét giảm lần đầu là 25 năm và dù được giảm nhiều lần nhưng vẫn phải bảo đảm thời hạn thực tế chấp hành hình phạt là 30 năm.