Vừa qua, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 100/2024, trong đó quy định chi tiết một số điều của Luật nhà ở về phát triển và quản lý nhà ở xã hội (NƠXH). Đáng chú ý, nghị định mới này đã nâng hạn mức cho vay tối đa với trường hợp xây dựng mới, cải tạo, sửa chữa nhà ở.
Cụ thể, Điều 48 Nghị định 100/2024 quy định: Trường hợp mua, thuê NƠXH thì mức vốn cho vay tối đa bằng 80% giá trị hợp đồng mua, thuê nhà.
Trường hợp xây dựng mới hoặc cải tạo, sửa chữa nhà ở thì mức vốn cho vay tối đa bằng 70% giá trị dự toán hoặc phương án sử dụng vốn, tối đa không quá 1 tỷ đồng (trước đây tối đa là 500 triệu đồng), có căn cứ suất vốn đầu tư xây dựng, đơn giá xây dựng nhà ở của cấp có thẩm quyền và không vượt quá 70% giá trị tài sản bảo đảm tiền vay.
Lãi suất cho vay bằng lãi suất cho vay đối với hộ nghèo do Thủ tướng Chính phủ quy định trong từng thời kỳ; lãi suất nợ quá hạn bằng 130% lãi suất cho vay.
Ngoài ra, cũng theo Nghị định số 100 của Chính phủ, Ngân hàng Chính sách xã hội thực hiện lãi suất cho vay mua, thuê mua NƠXH, nhà ở cho lực lượng vũ trang nhân dân; xây dựng hoặc cải tạo, sửa chữa nhà ở từ mức 4,8%/năm lên 6,6%/năm từ ngày 01/8/2024. Mức vay này tương đương với lãi suất cho vay hộ nghèo hiện tại là 6,6%/năm.
Đại diện Ngân hàng chính sách xã hội cho biết mức lãi suất cho vay này đã được cơ quan có thẩm quyền tổng kết, đánh giá, tính toán kỹ lưỡng nhằm đảm bảo cân đối, ổn định và dài hạn, với thời hạn vay lên đến 25 năm. Sau gần 10 năm triển khai thực hiện cho vay NƠXH, đã có hơn 49.000 người thu nhập thấp, công nhân cùng gia đình khó khăn được vay gần 21.000 tỷ đồng để mua, thuê, xây mới NƠXH, góp phần đảm bảo an sinh và giúp lao động yên tâm sản xuất, phát triển kinh tế.
Tuy nhiên, ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP. HCM (HoREA) lại kiến nghị giữ nguyên mức lãi suất 4,8%/năm cho các khoản vay mua NƠXH tại Ngân hàng Chính sách xã hội. Bởi mức tăng lãi suất từ 4,8%/năm lên 6,6%/năm là một thay đổi đáng kể, gây áp lực lớn cho người mua NƠXH. Hơn nữa, việc áp dụng lãi suất trung và dài hạn tương tự như lãi suất cho hộ nghèo có thể gây bất an cho người vay vì lãi suất có khả năng thay đổi thường xuyên, thậm chí hàng năm.
Một góc nhìn khác từ vị chuyên gia kinh tế - TS Nguyễn Trí Hiếu, ông đánh giá về mức lãi suất vay 6,6%/năm của Ngân hàng Chính sách xã hội là mức hấp dẫn, tuy nhiên, cần được cố định trong nhiều năm.
Dẫn ví dụ ở Mỹ, ông Hiếu cho biết lãi suất vay mua nhà tại quốc gia này có thể lên đến 7,5%/năm nhưng được cố định trong suốt 30 năm. Điều này mang lại sự an tâm cho người mua nhà vì họ có thể sắp xếp kế hoạch tài chính dài hạn để trả nợ gốc và lãi. Nếu lãi suất ưu đãi chỉ áp dụng trong 1 thời gian đầu và sau đó thả nổi thì sẽ không còn ý nghĩa, người vay sẽ đối diện với rủi ro về tài chính khi lãi suất biến động.
Bên cạnh đó, vị chuyên gia kinh tế cũng kiến nghị thêm: "Tôi nghĩ rằng, 1 tỷ đồng để hỗ trợ vay mua NƠXH là quá thấp. Cần phải tăng mức từ 1 tỷ đồng lên 3 tỷ đồng đễ hỗ trợ vay mua NƠXH thì mới đáp ứng được môi trường hiện tại, cả về giá trị bất động sản cũng như là mức sinh sống của người lao động".
Bởi ông Hiếu đánh giá, một căn hộ chung cư tại Hà Nội phải có giá từ 3-5 tỷ đồng mới có diện tích tương đối là vừa phải để ở, đầy đủ tiện nghi. Còn nếu có chăng tìm được một căn hộ có mức giá 1 tỷ đồng, thì chắc chắn điều kiện vật chất đi kèm sẽ rất là èo uột, đời sống của người lao động sẽ bị ảnh hưởng rất nhiều.
Trước những khó khăn cản trở việc tiếp cận NƠXH của người lao động hiện nay, TS Hiếu kiến nghị cần phải cải thiện, nâng cao mức thu nhập của người dân. Mặc dù, từ 01/7/2024, Nhà nước đã ban hành chính sách tăng lương cho các cán bộ, công chức, viên chức, tuy nhiên đối với những người lao động tự do, làm việc tại các doanh nghiệp tư nhân vẫn còn gặp nhiều khó khăn, hạn chế.
Mặt khác, đối với họ, việc tăng lương tại thời điểm này rất khó để thực hiện được, bởi lẽ nhiều doanh nghiệp hiện vẫn còn gặp nhiều trở ngại trong hoạt động sản xuất kinh doanh. Nếu giải quyết được vấn đề về thu nhập này, người lao động có thể chạm tay tới NƠXH và thực hiện được giấc mơ an cư.
