Ngày Chủ nhật, Bộ Tài chính Trung Quốc thông báo nước này sẽ giới hạn các hợp đồng mua sắm thiết bị y tế từ EU có giá trị vượt quá 45 triệu nhân dân tệ (tương đương 6,3 triệu USD). Quyết định này nhằm trả đũa việc EU trước đó đã cấm các công ty Trung Quốc tham gia đấu thầu thiết bị y tế công trị giá trên 60 tỷ euro mỗi năm.
Theo Trung Quốc, EU đã đơn phương đưa ra các biện pháp mang tính bảo hộ thương mại, bất chấp thiện chí đối thoại của Bắc Kinh. Trung Quốc nhấn mạnh họ buộc phải "áp dụng các biện pháp đối ứng mang tính hạn chế" để bảo vệ lợi ích doanh nghiệp trong nước.
Biện pháp này được công bố trong bối cảnh căng thẳng thương mại giữa hai bên leo thang, với việc cả hai đều cáo buộc bên kia thiếu công bằng trong tiếp cận thị trường công.
Tháng trước, Ủy ban châu Âu đã chính thức cấm các doanh nghiệp Trung Quốc tham gia các gói thầu y tế công của EU sau khi kết luận rằng doanh nghiệp châu Âu không được tiếp cận công bằng tại thị trường Trung Quốc.
Đây là lần đầu tiên EU sử dụng Công cụ Mua sắm Quốc tế (International Procurement Instrument – IPI) – một cơ chế được thiết lập vào năm 2022 nhằm đảm bảo nguyên tắc có đi có lại trong tiếp cận thị trường giữa EU và các đối tác thương mại.
Theo Ủy ban châu Âu, Trung Quốc đã xây dựng các rào cản khiến doanh nghiệp châu Âu không thể cạnh tranh sòng phẳng trong lĩnh vực thiết bị y tế, đặc biệt là các hợp đồng mua sắm công.
Một nhà máy sản xuất thiết bị y tế.
Các hạn chế mới của Trung Quốc ảnh hưởng đến ai?
Ngoài việc hạn chế các hợp đồng lớn với EU, Trung Quốc cũng sẽ không cho phép nhập khẩu thiết bị y tế từ các nước thứ ba nếu các sản phẩm đó chứa hơn 50% linh kiện có nguồn gốc từ EU.
Tuy nhiên, Bộ Thương mại Trung Quốc khẳng định các sản phẩm từ các công ty châu Âu hoạt động trong lãnh thổ Trung Quốc sẽ không bị ảnh hưởng. Điều này cho thấy Bắc Kinh đang cố gắng giới hạn tác động tới những nhà đầu tư châu Âu đã hiện diện tại Trung Quốc, trong khi vẫn gửi tín hiệu mạnh mẽ tới Brussels.
Không chỉ thiết bị y tế, Trung Quốc còn áp thuế tới 34,9% trong 5 năm đối với rượu brandy nhập khẩu từ EU, phần lớn là rượu cognac từ Pháp. Biện pháp này được đưa ra sau cuộc điều tra của Trung Quốc – được cho là động thái đáp trả thuế của EU áp lên xe điện Trung Quốc.
Tuy nhiên, một số hãng sản xuất lớn như Pernod Ricard, LVMH và Rémy Cointreau đã được miễn trừ thuế nếu họ bán hàng với giá tối thiểu (mức giá này không được tiết lộ). Đây được xem là động thái linh hoạt nhằm tránh làm tổn hại toàn bộ ngành rượu cao cấp của Pháp – một quốc gia có ảnh hưởng lớn trong EU.
Căng thẳng này có nguy cơ leo thang thành chiến tranh thương mại?
Cuộc đối đầu giữa hai nền kinh tế lớn thứ hai và thứ ba thế giới có dấu hiệu leo thang thành một cuộc chiến thương mại nếu không được kiểm soát. Trung Quốc và EU dự kiến tổ chức Hội nghị Thượng đỉnh vào cuối tháng 7 tới tại Trung Quốc – một cơ hội để tháo gỡ căng thẳng.
Tuy nhiên, với việc cả hai bên đều triển khai các biện pháp trừng phạt thương mại nhằm vào lĩnh vực nhạy cảm như y tế và hàng cao cấp, khả năng hạ nhiệt trước hội nghị vẫn còn bỏ ngỏ. Nhiều chuyên gia cảnh báo rằng sự leo thang này có thể gây tác động tiêu cực đến chuỗi cung ứng toàn cầu và thị trường tài chính.
