Các sắc lệnh của tân Tổng thống Mỹ bao trùm nhiều lĩnh vực như nhập cư, quy mô lực lượng lao động liên bang, năng lượng, môi trường... và các vấn đề pháp lý liên quan vụ bạo loạn tại Đồi Capitol ngày 6-1-2021.
Chính sách nhập cư cứng rắn
Vừa trở lại Nhà Trắng, Tổng thống thứ 47 nước Mỹ đã tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia tại biên giới Mỹ - Mexico, ban hành lệnh cấm tị nạn đối với những người di cư mà ông gọi là "tham gia cuộc xâm lược qua biên giới phía Nam".
Tổng thống Trump yêu cầu Bộ Quốc phòng ưu tiên đóng cửa biên giới, hỗ trợ xây dựng tường biên giới, không gian giam giữ và vận chuyển người di cư. Ngoài ra, ông Trump trao quyền cho Bộ trưởng Quốc phòng triển khai quân đội đến biên giới nếu cần thiết.
Tổng thống Mỹ Donald Trump đã ký ban hành nhiều sắc lệnh kể từ khi chính thức tiếp quản Nhà Trắng hôm 20-1. Ảnh: THE WASHINGTON POST
Ông chủ Nhà Trắng còn đình chỉ việc tiếp nhận người tị nạn vào Mỹ, dẫn đến việc hủy bỏ tất cả các chuyến đi của người tị nạn, bao gồm cả 1.660 người Afghanistan đã được cấp phép tái định cư.
Tổng thống Trump cũng khôi phục chính sách "Ở lại Mexico" - vốn yêu cầu người xin tị nạn vào Mỹ phải chờ xử lý hồ sơ tại nước láng giềng.
Chính sách nhập cư cứng rắn còn được thể hiện bằng việc Tổng thống Trump ra chỉ thị cho Bộ trưởng Tư pháp áp dụng án tử hình đối với những người nhập cư trái phép phạm tội nghiêm trọng như giết người.
Vị tổng thống 78 tuổi cũng chấm dứt quyền công dân theo nơi sinh đối với trẻ em có cha mẹ không phải công dân hoặc thường trú nhân hợp pháp tại Mỹ. Tuy nhiên, sắc lệnh này đã bị tòa án liên bang chặn lại.
Tổng thống Trump cũng cho khởi động tiến trình xác định các băng đảng tội phạm là tổ chức khủng bố nước ngoài.
Cắt giảm viên chức liên bang
Tổng thống Trump yêu cầu nhân viên liên bang trở lại làm việc toàn thời gian và các cơ quan dừng hình thức làm việc từ xa.
Ông cũng ban hành lệnh đóng băng tuyển dụng lao động liên bang, ngoại trừ các lĩnh vực quân sự, an ninh quốc gia, thực thi di trú và an toàn công cộng.
Ông Trump khôi phục sắc lệnh hành pháp "Lịch trình F" từ nhiệm kỳ đầu tiên, tạo điều kiện dễ dàng hơn để sa thải hàng chục ngàn nhân viên chính phủ. Các giám đốc cơ quan cũng được chỉ đạo xác định những nhân viên đang trong thời gian thử việc hoặc phục vụ dưới 2 năm để dễ dàng sa thải.
Siết chặt chính quyền và vấn đề về giới
Tổng thống Trump đã ký lệnh xóa bỏ các chương trình đa dạng của chính phủ, bao gồm việc đóng cửa tất cả các văn phòng liên bang liên quan đến đa dạng, công bằng và hòa nhập (DEI). Nhân viên văn phòng DEI liên bang được yêu cầu nghỉ phép có lương trước 17 giờ ngày 22-1 (giờ địa phương) khi văn phòng của họ bị đóng cửa.
Chưa hết, ông Trump hủy bỏ sắc lệnh "Cơ hội việc làm bình đẳng" từ năm 1965 và các chính sách cho phép người chuyển giới phục vụ trong quân đội.
Ông ký lệnh công nhận "hai giới tính nam và nữ" trên các văn bản chính thức và chỉ đạo các cơ quan ngừng sử dụng bản dạng giới hoặc đại từ khác nam và nữ.
Chính sách năng lượng và môi trường
Tổng thống Trump tuyên bố tình trạng khẩn cấp về năng lượng quốc gia, thúc đẩy sản xuất dầu khí và bãi bỏ các quy định nhằm tăng tốc chuyển đổi sang xe điện.
Ông khởi động phát triển dầu khí ở bang Alaska, đảo ngược nỗ lực bảo vệ vùng đất Bắc Cực của chính phủ tiền nhiệm, đình chỉ bán hợp đồng cho thuê điện gió ngoài khơi và dỡ bỏ lệnh cấm cấp phép xuất khẩu khí đốt tự nhiên hóa lỏng.
Tổng thống Trump cũng ra lệnh rút Mỹ khỏi Thỏa thuận Khí hậu Paris, điều từng gây tranh cãi trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông và được ông Joe Biden đảo ngược sau đó.
Rút khỏi Tổ chức Y tế Thế giới
Tổng thống Trump lệnh cho chính quyền bắt đầu rút khỏi Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), chỉ trích cơ quan này vì xử lý sai đại dịch COVID-19 và các cuộc khủng hoảng y tế quốc tế.
Ân xá và các vấn đề pháp lý
Ông Trump đã ân xá cho khoảng 1.500 người ủng hộ tham gia vụ bạo loạn tại Đồi Capitol ngày 6-1-2021, bao gồm các lãnh đạo của nhóm cực hữu như Oath Keepers và Proud Boys.
Sắc lệnh TikTok và DOGE
Tổng thống Trump ký sắc lệnh trì hoãn 75 ngày thực thi lệnh cấm TikTok, từng khiến ứng dụng xuất xứ Trung Quốc này phải tạm thời ngừng hoạt động vào ngày 19-1.
Nhà lãnh đạo Mỹ cũng đã cho thành lập Bộ Hiệu quả Chính phủ (DOGE), một nhóm cố vấn nhằm thực hiện cắt giảm mạnh mẽ chính phủ Mỹ, dẫn đến các vụ kiện thách thức tính hợp pháp của tổ chức này.
