Tại Diễn đàn Đầu tư Việt Nam 2025, bà Tạ Thanh Bình, Tổng Giám đốc Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ Chứng khoán Việt Nam (VSDC) đã đề cập đến tình hình triển khai Non-prefunding.
Từ ngày 2/11, Thông tư số 68 do Bộ Tài chính ban hành chính thức có hiệu lực. Thông tư sửa đổi, bổ sung việc nhà đầu tư phải có đủ tiền khi đặt lệnh mua chứng khoán, ngoại trừ các trường hợp: nhà đầu tư giao dịch ký quỹ theo quy định; tổ chức thành lập theo pháp luật nước ngoài tham gia đầu tư trên thị trường chứng khoán Việt Nam mua cổ phiếu không yêu cầu có đủ tiền khi đặt lệnh theo quy định.
Như vậy, ngay từ đầu tháng 11, nhà đầu tư tổ chức nước ngoài tham gia đầu tư trên thị trường chứng khoán Việt Nam đã có thể mua cổ phiếu không yêu cầu có đủ tiền khi đặt lệnh theo quy định (Non-prefunding).
Non-prefunding chính thức được tháo gỡ vào 2/11 nhưng rơi vào thứ Bảy. Do đó, đến ngày 4/11 nhà đầu tư nước ngoài mới bắt đầu đặt lệnh. Trong khi đó, thị trường vẫn chưa triển khai CCP, tức cơ chế hoàn tất thanh toán. Do vậy, cơ quan này vẫn phải có những phương án dự phòng.
Sau 4 ngày đầu triển khai Non-Prefunding (4-8/11), thống kê từ một ngân hàng lưu ký chiếm thị phần lớn cho thấy tỷ lệ nhà đầu tư ngoại đặt lệnh Non-prefundding đã đạt 60%, theo bà Bình là tỷ lệ lớn.Trước đó, VSDC cho rằng nhà đầu tư ngoại sẽ quan sát một thời gian rồi mới trực tiếp trải nghiệm. Thực tế lại cho thấy họ đã áp dụng rất nhiều.
“Đến hiện tại, vẫn còn quá sớm để nói bất cứ điều gì. Đến nay, VSDC thấy vẫn an toàn, trôi chảy, chưa có bất cứ rủi ro nào xảy ra. Mặc dù theo Thông tư 68, phải đến ngày T+2 nhà đầu tư nước ngoài mới cần nạp tiền vào, nhưng họ đã nạp vào từ ngày T+1, cho thấy họ cũng có sự thận trọng nhất định”, Tổng Giám đốc VSDC nói.
Bà Tạ Thanh Bình, Tổng Giám đốc VSDC. (Ảnh: BTC).
Theo bà Bình chia sẻ, trước cơ quan quản lý đã có buổi gặp mặt với đại diện FTSE tại Hong Kong (Trung Quốc) vào tháng 8. Khi đó, hai bên đa có trao đổi về những vấn đề quan trọng nhất để thị trường chứng khoán được nâng hạng. FTSE đã nhấn mạnh đến vấn đề Non-Prefunding là điểm mấu chốt cơ. Ngay sau đó, đội ngũ UBCKNN, VSDC, các thành viên thị trường đã làm việc để xây dựng thông tư (Thông tư 68).
Thông tư này giải quyết được yêu cầu gỡ bỏ prefunding của nhà đầu tư tổ chức nước ngoài. Tuy nhiên, đại diện VSDC nhận định, thị trường chứng khoán vẫn phải tiêp tục phát triển bền vững theo đúng thông lệ quốc tế.
Cơ chế CCP (mô hình thanh toán, bù trừ) mới là giải pháp tổng thể và căn cơ. Đó là lý do cơ quan quản lý đã đưa vấn đề CCP ngya trong Luật Chứng khoán năm 2021. Nhưng cho đến lần sửa đổi Luật Chứng khoán lần này, VSDC đề xuất Quốc hội cho VSDC thành lập công ty con chỉ để triển khai CCP.
“Thời điểm hiện nay sẽ giải quyết vấn đề kỹ thuật, sau đó sẽ giải quyết những căn cơ hơn. Vấn đề CCP có cần thiết không đang được thảo luận tại kỳ họp Quốc hội, nhằm hướng đến mục tiêu nâng hạng. Tuy nhiên, nâng hạng hay không nâng hạng thì chúng ta vẫn phải theo đúng thông lệ và cách thức như các thị trường của thế giới họ thực hiện. Một luật sửa 7 luật, nếu được thông qua dự kiến sẽ được áp dụng ngay trong tháng 11.”, bà Bình cho biết.
Tổng Giám đốc VSDC khẳng định những điều chia sẻ tại Diễn đàn Đầu tư Việt Nam 2024 đã được thực hiện quyết liệt và hiệu quả sẽ cần yếu tố thời gian.
Ngay khi Thông tư 68 ban hành, FTSE đã có buổi làm việc với UBCKNN ngày 4/11. Cơ quan quản lý kỳ vọng từ nay đến tháng 3/2025, khoảng 5 tháng là thời gian để nhà đầu tư nước ngoài trải nghiệm giải pháp của Việt Nam. Đến tháng 9 FTSE mới công bố kết quả xếp hạng, song kỳ vọng tổ chức này sẽ có những góc nhìn tích cực từ tháng 3/2025.
