Tháng 8 năm ngoái, một cậu học sinh đã hỏi trên Quora rằng: "Là một cậu bé 15 tuổi luôn khao khát trở thành một kỹ sư, em rất ngưỡng mộ những người như Elon Musk. Liệu các anh/chú/bác có nghĩ rằng một ai đó có thể thành công giống như ông ấy mà không cần thông minh như ông ấy hay không?".
Câu hỏi này ngay lập tức thu hút sự chú ý của cộng đồng Quora và câu trả lời của Jim Cantrell, người từng làm việc với Elon Musk, được nhiều người ủng hộ nhất. Dưới đây, mời các bạn cùng tìm hiểu xem với Cantrell công thức thành công được tạo ra từ những yếu tố nào:
Trong tâm trí mình, tôi luôn tự nhủ rằng thông minh chỉ là một trong các thành phần cần thiết để thành công. Thực tế, tôi muốn nói rằng trí thông minh chỉ là công cụ giúp bạn thành công chứ không hẳn là một thành phần.
Tôi đã có nhiều năm làm chuyên gia tư vấn, cố vấn cho các quỹ đầu tư mạo hiểm và tư vấn cho nhiều tỷ phú, từng có ghế trong ban quản trị của nhiều công ty và cố vấn cho nhiều công ty công nghệ. Tôi cũng có sáu đứa con. Qua những trải nghiệm ấy, tôi thấy có nhiều điều giúp mọi người thành công và cũng có nhiều thứ khiến họ thất bại. Tuy nhiên, tất cả những ai thành công đều dựa trên một công thức không hề phức tạp. Thành công được tạo thành bởi sự hội tụ của ba điều giản đơn sau:
- Hãy làm những gì bạn đam mê. Nếu không có đam mê, bạn không yêu công việc của mình và bạn không bao giờ cố gắng hết sức hoặc làm tốt hơn người khác, những kẻ đang cháy hết mình với đam mê của họ.
- Hãy làm thứ mà bạn làm tốt nhất hoặc có năng khiếu. Tất cả chúng ta đều có khả năng riêng của mình nhưng nếu dành cả đời để làm một việc khó khăn hơn những gì bạn có thể hoặc không phải năng khiếu sẽ khiến bạn tụt lại phía sau so với những người thực sự giỏi trong việc ấy.
- Cuối cùng, hãy tạo ra thứ gì đó có thể tạo ra giá trị và có thể bán trên thị trường ở hiện tại hoặc trong tương lai. Tạo ra những thứ không ai muốn ngoài bạn có thể khiến bạn thỏa mãn nhưng không thể giúp bạn giàu có hoặc dẫn bạn tới thành công cho cá nhân hoặc cho doanh nghiệp bạn đang làm.
Bên cạnh trí thông minh, tiền cũng không phải thành phần trong công thức thành công mà tôi đưa ra ở trên. Phải thừa nhận rằng có trí thông minh cao hơn sẽ giúp bạn dễ dàng học hỏi hơn ở một số lĩnh vực, ví dụ như ngành tên lửa, nhưng nói chung thông minh chưa bao giờ là yếu tố chính giúp chúng ta thành công. Nếu bạn kết hợp được ba yếu tố trên vào cuộc sống của mình, bạn sẽ rất thành công và tiền trong tài khoản sẽ tự động tăng lên từng ngày. Tiền là yếu tố phản ánh những giá trị mà bạn đang tạo ra.
Vậy những điều này có liên quan như thế nào đến Elon Musk? Khi tới gặp tôi vào năm 2001, anh ấy chẳng biết gì về tên lửa và khám phá không gian nhưng anh ấy rất đam mê chúng. Trên thực tế, Elon rất đam mê nhu cầu biến nhân loại thành giống loài đa hành tinh và sẵn sàng chi phần lớn tài sản của mình vào mục đích ấy.
Nhờ thông minh, anh ấy biết rằng mình cần tên lửa để phóng những con tàu thăm dò vào không gian. Để có thể duy trì nguồn tài chính trong thời gian lâu nhất, Musk cần mua những tên lửa rẻ nhất hiện có. Vì thế, anh quan tâm tới những thiết bị phóng của Nga. Khi hiểu hơn một chút về thị trường không gian, anh ấy nhận ra cơ hội to lớn của việc thay đổi thị trường thiết bị phóng. Do vậy, Musk kết luận rằng sẽ tốt hơn khi dành tài sản của mình để giải quyết vấn đề phóng tên lửa thay vì mua tên lửa của Nga.
SpaceX ra đời sau khi Elon gặp gỡ với John Garvey, người vừa cùng tôi sáng lập Vector. Garvey từng tự chế thiết bị phóng nhiên liệu lỏng trong nhà để xe của gia đình mình. Dù các hàng xóm tỏ ra lo lắng cho tính mạng của Garvey nhưng Musk lại nhìn thấy tiềm năng trong các mẫu tên lửa tự chế ấy. Musk cho rằng những tên lửa nhỏ của Garvey là bằng chứng cho sự tồn tại của một thứ gì đó lớn hơn. Musk nghĩ rằng John đã chế tạo ra tên lửa nhiên liệu lỏng cao hơn 9 mét chỉ với nguồn lực hạn chế và các công cụ máy móc thông thường thì điều tuyệt vời hoàn toàn có thể xảy ra với số tiền đầu tư lớn hơn, một nhóm kỹ sư tài năng hơn. Và đó chính là thời điểm SpaceX ra đời.
SpaceX không có những thành công rõ ràng trong những ngày đầu. Rõ ràng Elon và nhóm mà anh tuyển dụng rất say mê với việc xây dựng một thiết bị phóng giá rẻ. Rõ ràng chúng tôi rất giỏi trong lĩnh vực tên lửa. Và có thị trường cho những gì chúng tôi đang hướng tới. Tuy nhiên, hầu như cả thế giới chỉ nhìn bên ngoài để đánh giá Elon Musk. Rất nhiều người đã tỏ ra hoài nghi, họ cho rằng Elon không trung thực và không thể hoàn thành mục tiêu mà anh ấy đề ra.
Tôi đã rời SpaceX sau khoảng một năm bởi tôi cũng nghi ngờ khả năng thành công của SpaceX với số vốn mà họ đã huy động được và tôi cũng không thể gọi thêm vốn. Tôi cũng không chia sẻ niềm đam mê với Elon về việc đưa người lên định cư sao Hỏa. Tôi cho rằng chỉ có những kẻ ngốc mới nghĩ vậy và điều ấy chẳng bao giờ xảy ra trong đời tôi. Tôi đã sai trong cả hai vấn đề trên. Elon đã thành công bởi anh ấy không bao giờ cho phép mình đứng ngoài cuộc. Anh ấy không bao giờ bỏ cuộc. Anh ta luôn tiến về phía trước. Anh ta biết rằng mình có ba yếu tố để thành công và luôn giữ vững niềm tin mỗi khi gặp trở ngại hoặc thất bại.
Và tôi nhận ra phẩm chất quan trọng nhất với thành công của mỗi người. Không phải trí thông minh. Không phải bằng cấp. Thậm chí cũng không phải là kinh nghiệm. Nó chỉ đơn giản là quyết tâm, không bao giờ bỏ cuộc. Bên cạnh đó, yếu tố quan trọng nhất của thành công đó là sự quyết đoán. Dưới đây là câu nói mà tôi yêu thích nhất của Garth Stein, tác giả cuốn sách Racing in the Rain.
"Một người chiến thắng, một nhà vô địch sẽ chấp nhận số phận của mình. Anh ta sẽ tiếp tục vững tay lái dù bị bao quanh bởi bùn đất. Anh ta sẽ cố gắng hết sức để bám theo đường đua và tăng tốc khi cảm thấy việc đó an toàn. Có thể anh ta thua ở một vài thời điểm trong cuộc đua. Anh ta có thể gặp bất lợi. Nhưng là một người chiến thắng, một nhà vô địch và biết chấp nhận số phận. Anh ta sẽ tiếp tục đua dù bánh xe bám đầy bùn. Anh ta sẽ cố gắng hết sức để bám theo đường đua và tăng tốc khi cảm thấy việc đó an toàn. Có thể anh ta thua ở một vài thời điểm trong cuộc đua. Anh ta có thể gặp bất lợi. Nhưng anh ấy vẫn đua. Anh ấy vẫn sống".
Trong cuộc đua của riêng mình, bạn hãy để đam mê tiếp thêm nhiên liệu cho bạn. Bạn hãy làm những gì tốt nhất có thể để kết thúc cuộc đua một cách thành công.
