Viện Nghiên cứu đánh giá thị trường bất động sản Việt Nam (Vars Ire) cho biết tính đến hết quý III năm nay, chỉ số giá căn hộ chung cư tại Hà Nội, TPHCM tăng lần lượt 96,2% và 56,9% so với năm 2019. Giá bán trung bình các dự án trong tập mẫu lên tới 78,9 triệu đồng/m2 ở Hà Nội và 81,6 triệu đồng/m2 ở TPHCM.
Trong khi đó, cặp vợ chồng trẻ, thu nhập bình quân 15 triệu đồng/người/tháng mất khoảng 10 năm tích lũy mới đủ một phần vốn mua nhà, nhưng giá nhà tăng nhanh hơn, dẫn đến tình trạng “tiền tiết kiệm luôn đuổi không kịp giá nhà”.
Nguồn cung nhà ở xã hội hiện nay chưa thể đáp ứng đủ nhu cầu của người dân. Trước thực trạng này, Viện trên kiến nghị cần thay đổi mô hình phát triển nhà ở xã hội theo hướng Nhà nước đóng vai trò chủ đạo, từ hoạch định chủ trương, bố trí quỹ đất, nguồn vốn đến tổ chức triển khai.
Chính phủ mới đây đã ban hành Nghị định thành lập Quỹ Nhà ở Quốc gia, hoạt động theo hai cấp (Ảnh: Tâm Nguyên).
Đối với việc thành lập Quỹ Nhà ở quốc gia, Viện đánh giá đây là giải pháp an cư chiến lược, phù hợp với xu hướng quốc tế.
Tại Singapore, hơn 80% dân số sống trong nhà do HDB phát triển; Hàn Quốc hình thành các doanh nghiệp Nhà nước chuyên phát triển nhà ở xã hội; Đức có chính sách hỗ trợ lâu dài cho nhà ở giá rẻ với cam kết cho thuê thấp hơn thị trường trong 15-25 năm.
“Phát triển thị trường nhà ở cho thuê là bước đi cần thiết. Việc tập trung vào mô hình chỉ cho thuê, không bán sẽ giúp đảm bảo nguồn cung ổn định, hạn chế đầu cơ và duy trì chi phí thuê ở mức hợp lý, bền vững”, đơn vị nghiên cứu đưa ra đánh giá.
Để thuê nhà trở thành một giải pháp bền vững, cần thúc đẩy hợp tác công - tư (PPP), trong đó doanh nghiệp tham gia xây dựng dự án, Nhà nước mua lại quyền sở hữu hoặc thuê lại để vận hành.
Đồng thời, cần tiếp tục nghiên cứu, ban hành quy định về tiêu chuẩn nhà ở cho thuê, bao gồm giới hạn mức tăng giá hàng năm, áp dụng hợp đồng thuê dài hạn và minh bạch hóa điều kiện điều chỉnh.
Trong dài hạn, khi nguồn cung nhà ở được cải thiện, cán cân cung - cầu trên thị trường sẽ dần ổn định. Một phần nhu cầu sở hữu sẽ được thay thế bằng nhu cầu thuê, giúp giảm sức ép tăng giá và tạo điều kiện cho thị trường vận hành minh bạch, bền vững hơn.
Trước đó, Chính phủ đã ban hành Nghị định 302/2025, thành lập Quỹ Nhà ở Quốc gia, hoạt động theo hai cấp: Quỹ Trung ương được thành lập và quản lý bởi Bộ Xây dựng, trong khi Quỹ địa phương do UBND cấp tỉnh lập và quản lý.
Nguồn hình thành quỹ đa dạng, bao gồm ngân sách Nhà nước, giá trị quỹ đất dành cho hạ tầng nhà ở xã hội, tiền bán nhà thuộc tài sản công, tiền đấu giá quyền sử dụng đất, cùng các nguồn đóng góp tự nguyện trong và ngoài nước cũng như các nguồn hợp pháp khác.
