Tiếp tục bóc trần "ma trận" thao túng thầu của Nguyễn Thị Thanh Nhàn

Viện KSND TP.HCM vừa hoàn tất cáo trạng, chuyển hồ sơ sang TAND TP.HCM đề nghị xét xử bị can Nguyễn Thị Thanh Nhàn (cựu Tổng giám đốc Công ty cổ phần Tiến bộ Quốc tế - Công ty AIC), và 15 bị can khác về tội "vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng" xảy ra tại Công ty AIC, Sở GD-ĐT TP.HCM và một số đơn vị liên quan khác.

ẢNH: CTV

Dàn xếp, thông thầu để độc chiếm thị trường

Cáo trạng của Viện KSND TP.HCM cho thấy một "ma trận" thao túng đấu thầu tinh vi, gây thiệt hại nghiêm trọng cho ngân sách nhà nước. Với vai trò chủ mưu, Nguyễn Thị Thanh Nhàn đã chỉ đạo sử dụng hệ sinh thái các công ty "sân sau" và đối tác để dàn xếp, thông thầu, nhằm độc chiếm thị trường cung cấp thiết bị giáo dục, y tế và môi trường tại TP. HCM.

Theo cáo trạng, từ năm 2011 đến năm 2017, Công ty AIC đã trúng tới 230 gói thầu thuộc 3 lĩnh vực giáo dục, y tế, môi trường với tổng giá trị hơn 686 tỉ đồng bằng thủ đoạn bất hợp pháp. Trong số này, lĩnh vực giáo dục bị thiệt hại nặng nề nhất, với 131 gói thầu bị "thổi" giá, gây tổng thiệt hại hơn 142 tỉ đồng. Đối với 94 gói thầu y tế và 2 gói thầu môi trường còn lại, thì có 40 gói thầu lĩnh vực y tế gây thiệt hại ngân sách khoảng 3 tỉ đồng.

Như vậy, tổng thiệt hại ngân sách là hơn 145 tỉ đồng.

Hành vi phạm tội được thực hiện một cách có tổ chức, với sự tham gia của nhiều cá nhân chủ chốt cả ở Công ty AIC lẫn các cơ quan nhà nước. Các bị can đã thông đồng, làm trái quy định về đấu thầu, biến các công ty "quân xanh" thành công cụ để hợp thức hóa hồ sơ. Trong đó, Công ty Mopha, Công ty Tư vấn công nghệ cao, và Công ty Thiết bị y tế và Môi trường... được xác định là các công ty phụ thuộc, đóng vai trò "quân xanh" để Công ty AIC dễ dàng trúng thầu.

Năm 2023, TAND cấp cao tại TP.Hà Nội xử phạt bị cáo Nguyễn Thị Thanh Nhàn 16 năm tù về tội "vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng" và 14 năm tù về tội "đưa hối lộ", tổng hợp hình phạt là 30 năm tù trong vụ án xảy ra tại Bệnh viện đa khoa Đồng Nai. Nguyễn Thị Thanh Nhàn cũng bị xử phạt từ 10 đến 24 năm tù trong 4 vụ án khác.

Ngay từ giai đoạn điều tra, bà Nhàn đã bỏ trốn, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an ra quyết định truy nã toàn quốc và truy nã quốc tế. Tất cả các vụ án trên, bà Nhàn đều bị xét xử vắng mặt.

Vai trò và thủ đoạn của các bị cáo chủ chốt

• Nguyễn Thị Thanh Nhàn: Chỉ đạo mọi hoạt động phi pháp

Là Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc Công ty AIC, Nguyễn Thị Thanh Nhàn được xác định là người chịu trách nhiệm cao nhất. Bà Nhàn đã trực tiếp chỉ đạo, điều hành toàn bộ "hệ sinh thái" các công ty liên quan nhằm mục đích trục lợi. Bà đã lợi dụng chức vụ và mối quan hệ để thao túng quá trình đấu thầu, từ khâu thẩm định giá, lập hồ sơ mời thầu cho đến đánh giá hồ sơ dự thầu.

Cáo trạng nhấn mạnh, Công ty AIC và các công ty "quân xanh" của bà Nhàn đã cấu kết với các cá nhân có trách nhiệm tại các đơn vị chủ đầu tư. Điều này cho thấy tính chất nghiêm trọng và có hệ thống của hành vi phạm tội, không chỉ là vi phạm pháp luật mà còn là sự lũng đoạn chính sách đầu tư công. Mọi quyết định sai trái đều được che đậy bằng những thủ tục hành chính hợp pháp, nhưng thực chất là đã được sắp đặt từ trước để đảm bảo Công ty AIC trúng thầu.

• Hoàng Thị Thúy Nga: Cánh tay phải thực hiện cho Nguyễn Thị Thanh Nhàn

Với chức vụ Trưởng ban Quản lý và phát triển Dự án 1 Công ty AIC, Hoàng Thị Thúy Nga là người được bà Nhàn ủy quyền đại diện Công ty AIC trực tiếp ký kết các hợp đồng cung cấp hàng hóa với các đơn vị nhà nước.

Bà Nga đã phối hợp chặt chẽ với các đối tượng thuộc cơ quan chủ đầu tư để hoàn tất các thủ tục, bao gồm thương thảo hợp đồng, nghiệm thu và thanh lý. Điều này cho thấy bà Nga đóng vai trò là "cánh tay phải" của Nguyễn Thị Thanh Nhàn trong việc biến những gói thầu gian lận thành hiện thực, đảm bảo dòng tiền từ ngân sách được chuyển về Công ty AIC.

• Cựu Giám đốc Sở GD-ĐT TP.HCM Lê Hồng Sơn: Tiếp tay cho sai phạm
  

Cáo trạng chỉ rõ, Lê Hồng Sơn, cựu Giám đốc Sở GD-ĐT TP.HCM ký các quyết định chỉ định thầu tư vấn và thẩm định giá cho các công ty có mối quan hệ phụ thuộc vào Công ty AIC, như Công ty TNHH Thiết bị Phú Bình và Công ty Thẩm định giá Đông Nam Á. Điều này tạo điều kiện thuận lợi để các công ty này lập hồ sơ mời thầu với các tiêu chí mang tính "định hướng", nhằm loại bỏ các đối thủ và chỉ dành "chiến thắng" cho Công ty AIC.

Đáng chú ý, ông Sơn còn ký các công văn hướng dẫn các quận, huyện ký hợp đồng mua sắm trực tiếp với Công ty AIC dựa trên kết quả trúng thầu của quận 5 (cũ). Hành vi này đã giúp Công ty AIC độc chiếm 129 gói thầu mua sắm trực tiếp, gây thiệt hại nghiêm trọng cho ngân sách.

• Võ Ngọc Thu, cựu Trưởng phòng GD-ĐT Q.5: Đóng vai trò then chốt trong việc giúp Công ty AIC

Bà Võ Ngọc Thu, cựu Trưởng phòng GD-ĐT Q.5, là người đóng vai trò then chốt trong việc giúp Công ty AIC "thí điểm" gói thầu đầu tiên, sau đó nhân rộng mô hình gian lận ra khắp thành phố. Bà Thu đã ký các quyết định chỉ định thầu cho Công ty CP thông tin và thẩm định giá Tây Nam Bộ và Công ty TNHH Thiết bị Phú Bình, những công ty có mối liên hệ với Công ty AIC, để lập dự toán và hồ sơ mời thầu.

Sau khi Công ty AIC trúng thầu với giá cao hơn thực tế, bà Thu tiếp tục ký biên bản bàn giao và nghiệm thu thiết bị, tạo điều kiện cho Công ty AIC được thanh toán tiền từ ngân sách. Kết quả đấu thầu gian lận tại Q.5 sau đó được Sở GD-ĐT lấy làm cơ sở để các quận/huyện khác tiến hành mua sắm trực tiếp, mở rộng quy mô thiệt hại ra toàn thành phố.

Những "quân xanh" và mắt xích trong đường dây

Bên cạnh các bị cáo trực tiếp, cáo trạng cũng nêu rõ vai trò của các đối tượng khác, gồm:

Trương Sĩ Hiệp: Giám đốc Công ty TNHH Thiết bị Phú Bình, là đơn vị tư vấn đấu thầu. Ông Hiệp đã ký báo cáo đánh giá hồ sơ dự thầu, cố tình đánh giá các công ty khác không đạt tiêu chí để Công ty AIC nghiễm nhiên trúng thầu.

Lê Thanh Thy: Tổng giám đốc Công ty CP thông tin và thẩm định giá Tây Nam Bộ - SIAC, là đơn vị thẩm định giá. Ông Thy đã ký chứng thư thẩm định giá với mức giá cao, tạo cơ sở để các đơn vị chủ đầu tư phê duyệt kế hoạch đấu thầu với giá "sàn" đã được thổi phồng.

Lê Phương Nga (tên khác là Lê Thị Tại): Cựu Chánh văn phòng Sở GD-ĐT TP.HCM. Bà Nga đã ký các tờ trình phê duyệt kế hoạch và kết quả đấu thầu, giúp hợp thức hóa các thủ tục gian lận.

Nguyễn Thị Mai Hương và Vũ Quốc Cường: Hai thành viên trong Tổ giám sát đấu thầu tại Q.5, đã ký báo cáo thẩm định, đồng ý với kết quả gian lận do Công ty TNHH Thiết bị Phú Bình đề xuất, tạo cơ sở cho việc phê duyệt kết quả đấu thầu.

Hành vi của các bị cáo này đã tạo nên một chuỗi mắt xích khép kín, từ việc chỉ định thầu, lập hồ sơ gian lận, cho đến việc thẩm định và phê duyệt, tất cả đều nhằm một mục đích duy nhất là giúp Công ty AIC trúng thầu, bất chấp mọi quy định pháp luật, gây thiệt hại lớn cho ngân sách nhà nước và làm ảnh hưởng đến môi trường cạnh tranh lành mạnh trong lĩnh vực đấu thầu.