Điểm cơ sở A11 nằm ở đặc khu Cồn Cỏ (Quảng Trị). Đây là hòn đảo nằm ngang vĩ tuyến 17 và là điểm bắt đầu của đường cơ sở lãnh hải Việt Nam trong Vịnh Bắc bộ (gọi tắt là đường cơ sở của Việt Nam trong Vịnh Bắc bộ)
Điểm cơ sở A11 nằm ở đặc khu Cồn Cỏ (Quảng Trị)
ẢNH: MAI THANH HẢI
14 điểm cơ sở dùng để tính chiều rộng lãnh hải Việt Nam trong Vịnh Bắc bộ
(Theo tuyên bố của Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, ngày 21.2.2025)
Sơ đồ minh họa đường cơ sở dùng để tính chiều rộng lãnh hải Việt Nam trong Vịnh Bắc bộ
ẢNH: BỘ NGOẠI GIAO
1. Đảo Cồn Cỏ, đặc khu Cồn Cỏ, Quảng Trị – A11.
2. Hòn Gió Lớn, xã Phú Trạch, Quảng Trị (Quảng Bình cũ) – A12.
3. Hòn Chim, xã Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh – A13.
4. Hòn Mắt Con, phường Cửa Lò, tỉnh Nghệ An – A14.
5. Đảo Hòn Mê, phường Nghi Sơn, Thanh Hóa – A15.
6. Đảo Long Châu Đông, đặc khu Cát Hải, TP.Hải Phòng – A16.
7. Đảo Hạ Mai, đặc khu Vân Đồn, Quảng Ninh – A17.
8. Đảo Hạ Mai, đặc khu Vân Đồn, Quảng Ninh – A18.
Mốc đánh dấu điểm cơ sở A11
ẢNH: MAI THANH HẢI
9. Đảo Thanh Lam, đặc khu Cô Tô, Quảng Ninh – A19.
10. Đảo Thanh Lam, đặc khu Cô Tô, Quảng Ninh – A20.
11. Hòn Bồ Cát, đặc khu Cô Tô, Quảng Ninh – A21.
12. Hòn Bồ Cát, đặc khu Cô Tô, Quảng Ninh – A22.
13. Đảo Trà Cổ, phường Móng Cái 1, Quảng Ninh – A23.
14. Điểm số 1 theo Hiệp định phân định lãnh hải, vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa giữa nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa trong Vịnh Bắc bộ - A24.
Mốc cơ sở mới xây dựng đầu năm 2025
Trong 14 điểm cơ sở tính chiều rộng lãnh hải Việt Nam trên Vịnh Bắc bộ, điểm A11 - đảo Cồn Cỏ (Quảng Trị) là điểm đã được Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam công bố ngày 12.11.1982, theo Công ước Liên Hiệp Quốc về luật Biển 1982.
Từ năm 1982 đến 2024, các mốc cơ sở lãnh hải đã được xây dựng tại các điểm cơ sở từ A1 (đảo Hòn Nhạn, xã Thổ Châu, TP. Phú Quốc, Kiên Giang - nay là tỉnh An Giang) đến A10 (đảo Lý Sơn, Quảng Ngãi). Mãi đến đầu 2025, tỉnh Quảng Trị mới triển khai xây dựng mốc cơ sở lãnh hải A11 trên đảo Cồn Cỏ.
Toàn cảnh đảo Cồn Cỏ nhìn từ trên cao
ẢNH: HOÀI AN
Lý giải sự chậm trễ này, ông Hoàng Ngọc Lâm, Cục trưởng Cục Đo đạc, bản đồ và thông tin địa lý Việt Nam (Bộ Xây Dựng), cho biết: "Do địa phương đề nghị được tự xây dựng, để gắn vào các công trình di tích lịch sử trên đảo Cồn Cỏ".
Màu xanh trên đảo Cồn Cỏ
ẢNH: MAI THANH HẢI
Theo tìm hiểu của chúng tôi: Tỉnh Quảng Trị đã lập dự án xây dựng mốc cơ sở lãnh hải A11 với nhiều hạng mục, công trình trị giá hơn 100 tỉ đồng, nhằm biến khu vực đặc mốc A11 thành khu du lịch – tâm linh hoành tráng. Tuy nhiên, do kinh phí quá lớn, không xin được nguồn, nên đầu 2025 mới xây mốc A11 đơn sơ.
Với việc xác định đường cơ sở (xác lập rõ phạm vi của vùng biển), các quốc gia vừa đảm bảo quyền lợi chính đáng của mình, vừa tôn trọng quyền của các quốc gia khác, trên cơ sở phù hợp luật pháp quốc tế (ví dụ như quyền đi lại không gây hại trong lãnh hải, không để tàu thuyền nước ngoài đi sát vào nội thủy…).
Trong bối cảnh quản lý và phát triển kinh tế biển ngày càng tăng, việc Việt Nam hoàn thiện hệ thống đường cơ sở là cần thiết và sẽ góp phần hoàn thiện, làm rõ ranh giới và phạm vi các vùng biển của Việt Nam theo luật pháp quốc tế".
Cột mốc đơn sơ
Bây giờ Cồn Cỏ đã là đặc khu, thu hút nhiều du khách trong nước (khách nước ngoài có quy định riêng), nhất là trong những tháng hè. Tuy nhiên, để lên được tàu ra đảo và có chỗ ăn ở, đi lại thăm quan trong 20 tiếng đồng hồ ở trên đảo, thì bắt buộc phải qua các đơn vị tổ chức, đại lý du lịch ở Quảng Trị.
Âu tàu Cồn Cỏ đón tàu khách ra từ cảng Cửa Việt
ẢNH: MAI THANH HẢI
Chúng tôi gõ từ khóa "đảo Cồn Cỏ" có rất nhiều kết quả và chỉ dẫn, nhưng không cụ thể. Rút cục chúng tôi phải nhờ người quen ở Quảng Trị, tìm xin số liên lạc của 1 nhân viên trung tâm dịch vụ và du lịch của UBND đặc khu Cồn Cỏ.
Ban đầu, kế hoạch ra Cồn Cỏ vào ngày cuối tuần đầu tháng 5.2025 của chúng tôi bị từ chối vì "tàu hết chỗ, nhà nghỉ hết phòng". Rất may là 1 đoàn khách bỏ tour, nên nhân viên gọi ngay yêu cầu chuyển tiền vé tàu, phòng nghỉ, nên chúng tôi mới có chỗ ngồi trên tàu và phòng nghỉ ở nhà khách Biển Xanh. Riêng việc ăn uống 2 bữa trên đảo (tối và sáng), chúng tôi phải nhờ đến Đồn biên phòng.
Du khách ra thăm đảo Cồn Cỏ
ẢNH: HOÀI AN
Trên đảo không có dịch vụ cho thuê xe máy, chúng tôi phải mượn xe máy của thiếu tá Lê Quốc Học (Đồn trưởng Đồn biên phòng Cồn Cỏ) ra mốc A11.
Hải đăng Cồn Cỏ
ẢNH: MAI THANH HẢI
Điểm mốc cơ sở lãnh hải A11 nằm ở phía đông bắc đảo Cồn Cỏ, ngay cạnh con đường chạy vòng quanh đảo, ở phía bãi đá màu đen giáp biển. Trên bề mặt hình chữ nhật, ốp đá màu đỏ, ghi các thông tin về điểm A11 như tọa độ, địa danh và ghi chú "cách điểm cơ sở 150 m về phía bắc". Phía sau mốc có dựng 1 cột cờ cao chừng 5 m và đoạn đường nối ra điểm mốc mới được rải sỏi, rất mới.
Rất ít du khách ra thăm Cồn Cỏ biết đến mốc cơ sở A11
ẢNH: HOÀI AN
Được biết: Khách du lịch ra Cồn Cỏ ít biết đến mốc cơ sở A11. Một số người biết, thì lại nhầm mốc này với cột cờ Tổ quốc nằm ở phía tây - trung tâm của đảo.
Ngày 12.3.2025, Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc đã chính thức thông báo về việc Việt Nam đã hoàn tất thủ tục lưu chiểu hải đồ và danh sách tọa độ địa lý liên quan đến đường cơ sở dùng để tính chiều rộng lãnh hải tại Vịnh Bắc bộ.
Thông báo của Tổng Thư ký Liên Hiệp Quốc gửi các nước thành viên: Ngày 7.3.2025, phù hợp với khoản 2 điều 16 của Công ước Liên Hiệp Quốc về luật Biển 1982, Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam đã tiến hành lưu chiểu với Liên Hiệp Quốc, hải đồ cùng với danh sách tọa độ địa lý các điểm xác định đường cơ sở thẳng cho lãnh thổ đất liền ở Vịnh Bắc bộ và ranh giới ngoài lãnh hải tại khu vực này.
Ngày 14.3.2025, trang web của Liên Hiệp Quốc đã đăng tải tại địa chỉ www.un.org/Depts/los các thông tin chi tiết về nội dung lưu chiểu.
Đặc khu xa đất liền
Do là đặc khu nằm xa đất liền, nên đảo Cồn Cỏ có đầy đủ các công trình phúc lợi xã hội, cơ sở hạ tầng… phục vụ phát triển kinh tế, xã hội.
Tàu cảnh sát biển trực bảo vệ chủ quyền cạnh đảo Cồn Cỏ
ẢNH: MAI THANH HẢI
Đặc biệt, trên đảo có rất nhiều đơn vị thuộc lực lượng vũ trang đóng quân như: Tiểu đoàn hỗn hợp (Ban Chỉ huy quân sự huyện Cồn Cỏ), Trạm radar 540 (Trung đoàn 351, Vùng 3 Hải quân), Đồn biên phòng Cồn Cỏ (Bộ Chỉ huy Bộ đội biên phòng Quảng Trị) và thường trực có các tàu cảnh sát biển, hải đội biên phòng trực canh đảo…
Khu vực dịch vụ du lịch và hậu cần nghề cá trên cầu cảng Cồn Cỏ
ẢNH: MAI THANH HẢI
Trên đảo, ngoài một số di tích lịch sử từ trước chiến tranh, có 4 địa điểm thường được du khách tìm đến là: Đài tưởng niệm liệt sĩ, đèn biển Cồn Cỏ (chiều cao toàn bộ trên 78 m, đưa vào sử dụng đầu năm 2007), cột cờ Tổ quốc (cao gần 40 m, khánh thành ngày 11.7.2017) và cột mốc điểm cơ sở A11 nằm ở phía bắc đảo.
Khu tưởng niệm các anh hùng liệt sĩ hy sinh trong chiến đấu bảo vệ Cồn Cỏ
ẢNH: MAI THANH HẢI
6 tháng đầu năm 2025, khách du lịch đến huyện đảo Cồn Cỏ đạt 5.866 lượt, chiếm 48,88% kế hoạch; doanh thu dịch vụ, du lịch ước đạt trên 8,8 tỉ đồng.
Hoàng hôn ở đặc khu Cồn Cỏ (Quảng Trị)
ẢNH: MAI THANH HẢI
Theo Hiệp định Giơ-ne-vơ (20.7.1954) đảo Cồn Cỏ thuộc xã Vĩnh Quang, Vĩnh Linh nằm trong Khu phi quân sự. Vì vậy quân đội nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa và quân đội chính quyền Sài Gòn, không bên nào đưa quân ra giữ đảo.
Đầu năm 1959, nhận được tin "Quân đội Việt Nam cộng hòa sẽ đổ bộ lên chiếm đảo Cồn Cỏ trước ngày 15.8.1959", Bộ quốc phòng đã chỉ đạo Khu đội Vĩnh Linh đưa Đại đội 32 (Trung đoàn 270), ra đóng giữ đảo Cồn Cỏ từ ngày 8.8.1959.
Trung tâm đặc khu Cồn Cỏ
ẢNH: HOÀI AN
Từ năm 1964 đến 1975, bộ đội đảo Cồn Cỏ đã chiến đấu 841 trận, bắn rơi 48 máy bay, bắn chìm và cháy 17 tàu chiến của địch. Cồn Cỏ được 2 lần tuyên dương Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân, xứng đáng được Bác Hồ 3 lần gửi thư khen.
Sau ngày 30.4.1975, đảo Cồn Cỏ trực thuộc huyện Vĩnh Linh, tỉnh Bình Trị Thiên. Tháng 4.1989, đảo Cồn Cỏ thuộc xã Vĩnh Quang, huyện Bến Hải, Quảng Trị.
Ngày 23.3.1990, Hội đồng Bộ trưởng quyết định chia huyện Bến Hải thành 2 huyện Gio Linh và Vĩnh Linh. Đảo Cồn Cỏ thuộc huyện Vĩnh Linh, Quảng Trị.
Đầu năm 1996, lãnh đạo tỉnh Quảng Trị đã đề xuất với Chính phủ về việc thành lập đơn vị hành chính trên đảo Cồn Cỏ. Ngày 1.10.2004, huyện đảo Cồn Cỏ được thành lập và trở thành huyện đảo dân sự, trực thuộc tỉnh Quảng Trị với chủ trương phát triển kinh tế kết hợp với củng cố quốc phòng - an ninh.
Mốc điểm cơ sở A11 trên đảo Cồn Cỏ
ẢNH: MAI THANH HẢI
Ngày 21.1.2002, UBND tỉnh Quảng Trị thành lập "Tổng đội Thanh niên xung phong xây dựng Đảo Thanh niên Cồn Cỏ". Ngày 9.3.2002, Tổng đội chính thức đi vào hoạt động, đã đưa lực lượng thanh niên tình nguyện (43 người) ra đảo để xây dựng đảo. Đây là những cư dân dân sự đầu tiên của huyện đảo.
Tháng 10.2004, huyện đảo Cồn Cỏ được thành lập. Từ ngày 1.7.2025, huyện đảo Cồn Cỏ chính thức trở thành đặc khu Cồn Cỏ thuộc tỉnh Quảng Trị (mới).
Hiện Cồn Cỏ có khoảng 480 người sinh sống, trong đó có 24 hộ dân với 96 nhân khẩu, số còn lại là cán bộ chiến sĩ lực lượng vũ trang…
Kỳ tiếp theo: Hành trình ra Hòn Gió Lớn - điểm A12.
