Tiền vẫn đổ vào ngân hàng, vì sao?

Cá nhân gửi hơn 7,7 triệu tỉ đồng dù lãi suất thấp

Lượng tiền gửi từ khách hàng cá nhân vào ngân hàng (NH) vẫn tiếp tục tăng lên, trong khi lượng tiền gửi từ các tổ chức kinh tế lại sụt giảm trong tháng 7. Theo dữ liệu từ Ngân hàng Nhà nước (NHNN), lượng tiền gửi của khách hàng cá nhân tăng 54.000 tỉ đồng, nâng tổng lượng tiền gửi tăng 683.000 tỉ đồng so với cuối năm ngoái. Các cá nhân đã gửi hơn 7,748 triệu tỉ đồng, tăng 9,68% so với cuối năm 2024.

Ảnh: Ngọc Thắng

Trong khi đó, lượng tiền gửi của các tổ chức kinh tế trong tháng 7 lại giảm 128.000 tỉ đồng so với tháng 6, xuống còn 7,976 triệu tỉ đồng. Dù vậy, lượng tiền gửi của các doanh nghiệp vẫn tăng 309.000 tỉ đồng so với cuối năm 2024, mức tăng thêm 4,04%. Như vậy, lượng tiền gửi của cá nhân tăng gấp đôi so với tổ chức trong 7 tháng năm 2025. Tổng phương tiện thanh toán (hay còn gọi là cung tiền) tháng 7 tăng 8,75% so với cuối năm 2024, lên hơn 19,482 triệu tỉ đồng. Cung tiền 7 tháng tăng 3,4 lần so với cùng kỳ năm ngoái.

Điều đáng nói, người dân vẫn gửi tiền vào NH trong bối cảnh lãi suất khá thấp. Cụ thể, lãi suất tiết kiệm của Vietcombank, Vietinbank, BIDV, Agribank 6 tháng chỉ từ 3,3 - 3,7%/năm; 12 tháng 4,7 - 4,8%/năm. Các NH thương mại cổ phần khác có lãi huy động cao hơn như Eximbank 6 tháng 4,9%/năm, 12 tháng 5,2%/năm; VCBNeo có lãi suất dưới 6 tháng gần đụng trần, ở mức 4,55%/năm ở kỳ hạn 3 tháng… Lãi suất tiết kiệm trên 6%/năm ở một số kỳ hạn tại Vikki Bank, HDBank, Bac A Bank. Có thể thấy, mặt bằng lãi suất dù nhích nhẹ nhưng không đáng kể.

Trên thị trường liên NH, lãi suất tiền đồng tăng từ 0,6 - 0,8%/năm so với đầu tháng. Cụ thể, qua đêm lên 5,36%/năm, 1 tuần lên 5,49%/năm, 2 tuần lên 5,53%/năm, 1 tháng lên 5,61%/năm, 3 tháng lên 5,69%/năm… NHNN vẫn đang tiếp tục bơm tiền qua thị trường mở.

Ngày 21.10, lượng tiền do nhà điều hành bơm qua thị trường mở tăng gần gấp 3 lần so với ngày trước đó, lên 20.000 tỉ đồng. Lượng tiền được bơm đều ở các kỳ hạn 7, 14, 28 và 91 ngày, với lãi suất 4%/năm. Tuần trước, NHNN đã bơm ra 60.000 tỉ đồng, tăng 29,6% so với tuần trước.

Các NH hiện đang đẩy mạnh cho vay trong những tháng cuối năm. Theo NHNN, tín dụng tăng trưởng gần 13,37% sau 9 tháng, tổng dư nợ nền kinh tế ước đạt 17,7 triệu tỉ đồng. Như vậy, trong 9 tháng năm 2025, các NH đã cho vay thêm ra nền kinh tế gần 2,1 triệu tỉ đồng. Mức tăng trưởng tín dụng 9 tháng đang ở mức cao nhất trong khoảng 15 năm trở lại đây.

Tại sao tiền gửi tăng?

Lý giải vấn đề tiền gửi NH tăng lên trong bối cảnh lãi suất không tăng, PGS-TS Nguyễn Hữu Huân (ĐH Kinh tế TP.HCM) cho rằng khi người dân, doanh nghiệp vay vốn và giải ngân tăng lên thì họ cũng đưa lại tiền vào NH để giao dịch. Nói đơn giản thì lượng tiền vay cũng trở lại NH dưới dạng tiền gửi. Ví dụ một người vay tiền mua nhà, số tiền này thanh toán cho người bán thì vào tài khoản của người bán nhà. Như vậy, tiền vay sẽ chuyển sang thành tiền gửi. Chính vì vậy, tốc độ tăng trưởng tín dụng cao thì huy động vốn tăng cũng là điều dễ hiểu. Ngoài ra, TS Nguyễn Hữu Huân cho hay điểm nổi bật trong năm nay là cung tiền tăng nhanh hơn năm trước, điều này cho thấy tính hiệu quả của chính sách tiền tệ. Cung tiền tăng nhanh có thể thúc đẩy tăng trưởng kinh tế do lãi suất giảm và khuyến khích chi tiêu, đầu tư.

Ông Nguyễn Thế Minh, Giám đốc phân tích Khối Khách hàng cá nhân của Công ty Chứng khoán Yuanta VN, cho rằng người dân vẫn ưu tiên gửi tiền khi đây vẫn là kênh truyền thống. Điểm đáng lưu ý, tiền gửi của tổ chức kinh tế lại giảm và tốc độ huy động vốn không nhanh bằng tín dụng. Điều đó chứng tỏ các doanh nghiệp có thể chuyển dịch dòng tiền sang đầu tư, hoặc tăng cường hoạt động sản xuất kinh doanh khi mức lãi suất gửi thấp. Căng thẳng thương mại giữa Mỹ và các nước sẽ là lợi thế cho hàng hóa xuất khẩu của VN. Thế nhưng, tăng trưởng tiền gửi trong NH đang chậm hơn tín dụng nên các nhà băng phải tìm nguồn vốn khác ngoài huy động tiền gửi, đó có thể là kênh trái phiếu. Trong khi đó, NH không thể tăng lãi suất huy động vì ảnh hưởng đến lãi suất cho vay và biên lợi nhuận (NIM). Một số NH gần đây đang ưu tiên phát hành trái phiếu để tăng cường nguồn vốn trung dài hạn.

Riêng chuyên gia tài chính Nguyễn Trí Hiếu cho rằng nguyên nhân khiến tiền gửi vẫn vào NH dù lãi suất tiết kiệm ở mức thấp là do các kênh đầu tư như bất động sản, vàng vừa qua tăng mạnh nên nhiều người để tiền trong tài khoản chờ cơ hội đầu tư. Dù lãi suất thấp nhưng gửi tiền vào NH vẫn là kênh bảo toàn cao nhất. Giá vàng, bất động sản hiện nay đang ở mức cao nên nhà đầu tư lo ngại xuống tiền mua thì sẽ lỗ. Thêm vào đó, một số NH tăng nhẹ lãi suất huy động gần đây nên việc gửi tiền vào NH vẫn là lựa chọn. Tuy nhiên, với tốc độ tăng trưởng huy động đang chậm hơn cho vay, áp lực lên lãi suất cuối năm là rất lớn. Các NH tăng trưởng tín dụng cần vốn huy động, còn không sẽ gặp vấn đề về thanh khoản khi cho vay quá nhiều. Mục tiêu tăng trưởng tín dụng năm nay là 16 - 18% nên áp lực lên lãi suất càng lớn vào những tháng cuối năm.

Chuyên gia Nguyễn Hữu Huân cũng đồng tình lãi suất huy động có áp lực tăng hay không phụ thuộc vào việc NHNN bơm vốn nhiều hay ít. Việc giữ lãi suất huy động thấp vào thời điểm cuối năm là để giữ lãi vay thấp, hỗ trợ khách hàng vay. Thế nhưng điều này cũng sẽ tác động đến tỷ giá khi thông thường tỷ giá hay tăng vào cuối năm. "Đây là thời điểm mà nhà điều hành sẽ phải lựa chọn lãi suất hay tỷ giá", TS Nguyễn Hữu Huân nhận định.