Xuất khẩu cà phê lập kỳ tích

Người trồng, doanh nghiệp đều bội thu

Từ đầu tháng 10, VN vào mùa thu hoạch cà phê niên vụ 2025 - 2026. Hiện tại, giá cà phê đang duy trì quanh mức 115.000 đồng/kg; so với đầu niên vụ trước, giá đang cao hơn khoảng 5.000 đồng/kg. Trên thị trường thế giới, giá cà phê robusta - mặt hàng chủ lực của VN - thời gian gần đây vẫn giữ mức cao từ 4.500 - 4.600 USD/tấn. Trong khi đó, giá arabica những phiên giao dịch gần đây có xu hướng tăng mạnh và tiến về gần mốc 9.000 USD/tấn; mức cao kỷ lục từng ghi nhận được vào tháng 2.2025 - giai đoạn Tổng thống Mỹ Donald Trump công bố thuế đối ứng toàn cầu. Cũng vì giá arabica tăng khiến cà phê robusta trở nên rẻ hơn và có nhiều lợi thế cạnh tranh cũng như dư địa tăng thêm trong thời gian tới. Những năm qua, robusta đã trở thành nguyên liệu quan trọng trong công thức rang xay của nhiều thương hiệu cà phê lớn trên thế giới.

Ảnh: Hoàng Nguyễn

Giá cà phê tăng mạnh và kéo dài liên tục mang lại lợi nhuận cao cho ngành này. Tại vựa cà phê Tây nguyên, ông Trần Đình Trọng, Giám đốc HTX Nông nghiệp và Dịch vụ công bằng Eatu (Đắk Lắk), phấn chấn: Vụ thu hoạch rộ ở tỉnh Đắk Lắk sẽ bắt đầu khoảng tháng 12. Hiện tại, giá cà phê khoảng 115.000 đồng/kg là mức cao chưa từng có khi bắt đầu niên vụ mới. Giá cà phê đã tăng và đứng ở mức cao liên tiếp 3 năm nay giúp nhà vườn rất phấn khởi. Do vậy, bà con ra sức chăm bón nên ai cũng dự báo vụ này năng suất sẽ tăng hơn so với trước. "Chỉ cần duy trì mức giá như hiện tại thì doanh thu và lợi nhuận cũng sẽ tăng đáng kể", ông Trọng lạc quan.

Ông Nguyễn Đắc Đạt, Giám đốc Công ty TNHH MTV thương mại Nga Thanh - một doanh nghiệp thu mua cà phê ở xã Nam Đà (Lâm Đồng), cũng trong tâm trạng tương tự. Ông cho biết vụ thu hoạch ở địa phương sẽ bắt đầu sau khoảng 2 tuần nữa. Dù giá đang đứng ở mức cao nhưng sự kỳ vọng của bà con còn lớn hơn rất nhiều. Bởi trong 2 năm vừa qua, thị trường nội địa ghi nhận mức giá kỷ lục là 135.000 đồng/kg. Do vậy, nhiều nhà vườn thời gian qua vẫn trữ hàng chờ giá mà không vội bán ra dù nguồn cung cuối mùa đang giảm mạnh. Các doanh nghiệp cũng không dám mua vào vì đang chờ vụ thu hoạch mới và diễn biến thị trường thế giới.

"Bà con nông dân Tây nguyên mấy năm gần đây không bị áp lực tài chính khi sầu riêng, hạt tiêu và cà phê đều trúng giá; giúp thu nhập tăng mạnh. Đặc biệt, cà phê còn trữ được lâu mà không bị ảnh hưởng chất lượng. Do vậy, họ sẵn sàng đợi giá đạt mức kỳ vọng mới bán ra, điều này cũng góp phần khiến điều chỉnh cung cầu và giá thị trường thế giới nói chung", ông Nguyễn Đắc Đạt phân tích.

Theo Hiệp hội Cà phê ca cao VN (VICOFA), nếu niên vụ trước chỉ tăng về kim ngạch nhưng giảm đến 12% về lượng thì niên vụ 2024 - 2025 VN xuất khẩu trên 1,5 triệu tấn cà phê, tăng gần 6% về lượng. Đây là một điểm tích cực giúp kim ngạch đạt tới 8,4 tỉ USD so với 5,4 tỉ USD của niên vụ trước đó.

"Trong niên vụ mới (2025 - 2026), dự báo năng suất cà phê sẽ tăng thêm khoảng 10% và giá cà phê vẫn tiếp tục thuận lợi cho hoạt động xuất khẩu của VN", ông Nguyễn Nam Hải, Chủ tịch VICOFA, nhận định.

Gia tăng chế biến hướng tới chục tỉ USD

Người đứng đầu VICOFA phân tích: Theo nhiều nguồn khảo sát, dự báo sản lượng cà phê của VN trong niên vụ mới sẽ tăng thêm khoảng 10%. Có một số lý do chính thúc đẩy sản lượng tăng là thời tiết tương đối thuận lợi ở các vùng trồng. Bên cạnh đó, giá cà phê duy trì mức cao và kéo dài mấy năm gần đây giúp nông dân có động lực đầu tư, chăm sóc vườn cây nên năng suất tăng so với những năm trước. "Nông dân mạnh dạn tái canh bằng các giống mới, chất lượng tốt, năng suất cao hơn. Những yếu tố này thúc đẩy năng suất cà phê của VN tăng dù diện tích tăng không đáng kể", ông Nguyễn Nam Hải cho hay.

Liên quan đến thị trường thế giới, ông Nguyễn Nam Hải nhận định "dòng chảy cà phê" sẽ có nhiều biến động vì các chính sách thương mại và thuế quan. Bằng chứng là những biến động gần đây khiến giá cà phê arabica tăng vọt. Đây là mặt hàng có lợi thế của Brazil và Colombia. Sự tăng giá của mặt hàng arabica sẽ kéo giá robusta của VN tăng theo, mở ra tín hiệu lạc quan cho cà phê Việt trong niên vụ mới.

Để chuẩn bị cho niên vụ mới, trong tháng 9 vừa qua, lãnh đạo VICOFA cùng các doanh nghiệp đầu ngành đã có chuyến đi thực tế tại thị trường Mỹ và làm việc với lãnh đạo ngành cà phê nước này. Mỹ là thị trường tiêu thụ cà phê lớn nhất thế giới với giá trị toàn ngành ước tính khoảng 300 tỉ USD. Tại đây, đoàn công tác của VICOFA đã làm việc với lãnh đạo Hiệp hội Cà phê Mỹ và cả Hiệp hội Cà phê đặc sản Mỹ. Hiệp hội Cà phê Mỹ đang kiến nghị chính phủ nước này đưa mặt hàng cà phê ra khỏi danh sách chịu thuế đối ứng vì Mỹ không sản xuất được cà phê. Chưa biết kết quả sẽ thế nào nhưng ông Hải nói vấn đề thiết thực nhất với ngành cà phê VN là làm sao nâng cao chất lượng và thương hiệu. Hiện chúng ta là nước xuất khẩu lớn thứ 2 thế giới (thứ nhất về robusta) nhưng sản phẩm vẫn chưa có thương hiệu và 85% vẫn là cà phê nhân.

"Chúng tôi muốn tăng cường hợp tác với Hiệp hội Cà phê đặc sản Mỹ để đẩy mạnh việc xây dựng thương hiệu cho cà phê VN không chỉ ở thị trường Mỹ mà cả thị trường toàn cầu. Trước VN, hiệp hội này đã hỗ trợ xây dựng và phát triển thương hiệu cà phê Guatemala rất thành công. Để làm được việc này, chúng ta phải bắt đầu bằng việc tổ chức lại sản xuất theo các tiêu chuẩn thị trường mới. Đẩy mạnh chế biến sâu, xây dựng thương hiệu để đưa ngành cà phê VN hướng bền vững đến mục tiêu chục tỉ USD trong những năm tới", ông Nguyễn Nam Hải nói.