Thông tin được ông Vũ Minh Lý - Phó giám đốc Trung tâm truyền thông, Bộ Nông nghiệp và Môi trường nêu tại hội thảo Đổi mới sáng tạo giảm thiểu ô nhiễm rác thải nhựa đại dương do UNDP, Đại sứ quán Na Uy và Cục Biển và Hải đảo Việt Nam tổ chức, ngày 11/9.
Đây là kết quả khảo sát từ về chuyển đổi nhận thức, hành vi, thực hành ô nhiễm nhựa giai đoạn 2020-2025 tại 5 tỉnh, thành phố, với sự tham gia của người dân, doanh nghiệp logistics và các sàn thương mại điện tử. Nhóm nghiên cứu đã thực hiện 3.151 phiếu khảo sát online, trực tiếp, 45 cuộc phỏng vấn sâu và 6 buổi thảo luận nhóm tập trung.
Theo đó, tỷ lệ sử dụng nhựa dùng một lần trong thương mại điện tử năm tăng từ 44% năm 2020 lên 68% vào 2025. Trong đó, phổ biến nhất là túi nilon, bao bì xốp chống sốc và chai nhựa. Thương mại điện tử cũng là nguồn phát sinh bao bì nhựa không cần thiết khi 71% người dùng tham gia khảo sát cho biết các đơn hàng online thường đi kèm bao bì nhựa.
Khoảng 68% người tiêu dùng chấp nhận các gói hàng được đóng kỹ lưỡng với nhiều lớp nilon, chỉ có 24% chủ động yêu cầu đóng gói tối thiểu. Xét theo độ tuổi, giới trẻ 15-24 có tỷ lệ yêu cầu đóng gói tối thiểu cao nhất - 32%, nhờ nhận thức từ các chiến dịch trên mạng xã hội.
Ông Lý cho rằng có lỗ hổng lớn về truyền thông khi chỉ 15% người dùng biết đến các chương trình "đóng gói xanh" do các nền tảng thương mại điện tử cung cấp."Tỷ lệ dùng nhựa một lần trên các sàn thương mại điện tử có thể tăng đến 75% vào 2030 nếu không có chính sách can thiệp kịp thời", ông Lý cảnh báo.
Ông Vũ Minh Lý - Phó giám đốc Trung tâm truyền thông, Bộ Nông nghiệp và Môi trường. Ảnh: Gia Chính
Ông Vũ Minh Lý cũng cho rằng, thương mại điện tử và logistics là động lực chính thúc đẩy sử dụng nhựa một lần nhưng cũng là cơ hội để triển khai các giải pháp bền vững bằng cách kết hợp nhà tái chế, sử dụng cơ chế đặc cọc hoàn trả, trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất.
Theo bà Francesca Nardini, Phó trưởng Đại diện UNDP, đổi mới sáng tạo là một trong những giải pháp trọng tâm để giảm thiểu phát sinh, ô nhiễm nhựa. 5 năm qua, tại ASEAN có 350 giải pháp đổi mới sáng tạo được thực hiện. Nhiều dự án được nhận khoản tài trợ ươm tạo với trị giá 18.000 USD mỗi dự án và cam kết đầu tư 700.000 USD từ các nhà đầu tư khác.
Việt Nam mỗi năm phát sinh 2,9-3,7 triệu tấn rác nhựa, gây tổn thất kinh tế lên tới 2,2-2,9 tỷ USD do bỏ lỡ cơ hội tái chế. Rác thải nhựa không được thu gom trôi ra đại dương khiến mức độ ô nhiễm ngày càng tăng cao.
