Sỏi đường mật có thể “gây họa lớn”
Sỏi đường mật vốn là bệnh lí phổ biến ở Việt Nam, nhất là ở các nước châu Á, thường bắt nguồn từ tình trạng ăn uống kém vệ sinh, giun chui ống mật, nhiễm khuẩn đường tiêu hóa. Không chỉ gây đau, sốt, vàng da, những viên sỏi tưởng như vô hại này có thể dẫn đến ung thư nếu tồn tại lâu ngày và gây viêm mạn tính.
Một ca bệnh mới đây tại Trung tâm Phẫu thuật Tiêu hóa (Bệnh viện Bạch Mai) cho thấy mối liên quan đáng báo động giữa sỏi mật và ung thư đường mật. Bệnh nhân nam, 69 tuổi, từng cắt túi mật cách đây 5 năm, nhập viện trong tình trạng đau bụng âm ỉ vùng thượng vị, vàng mắt, sụt cân 3kg trong 1 tháng.
Kết quả thăm khám cho thấy, người bệnh bị tắc mật do sỏi kích thước 12mm ở phần thấp ống mật chủ, chỉ số Bilirubin máu tăng gấp 5 lần bình thường (63 mmol/l). Phim chụp cắt lớp vi tính phát hiện khối tổn thương nghi ngờ ác tính tại gan trái. Sinh thiết trước mổ cho kết quả áp xe gan, tăng sinh đường mật phản ứng. Tuy nhiên, khi tiến hành phẫu thuật, bác sĩ phát hiện khối u sần sùi, màu trắng ngà ở phân thùy gan IV lan sang II và III, kèm nhiều hạch quanh rốn gan.
Ca phẫu thuật đã loại bỏ hoàn toàn khối u cùng toàn bộ nhu mô gan trái. Kết quả giải phẫu bệnh xác nhận: bệnh nhân mắc ung thư biểu mô tuyến đường mật, loại ung thư hiếm gặp, âm thầm nhưng cực kì nguy hiểm. Nhờ được phát hiện và xử trí kịp thời, bệnh nhân phục hồi tốt và xuất viện sau 5 ngày.
 |
Bác sĩ mổ lấy sỏi mật |
Vì sao sỏi mật có thể gây ung thư?
Sỏi đường mật hình thành do lắng đọng các thành phần trong dịch mật. Khi tồn tại lâu ngày, các viên sỏi có thể cọ xát vào thành ống mật, gây tổn thương cơ học và viêm nhiễm dai dẳng. Điều này làm thay đổi môi trường mật, khiến nó trở nên độc hại với tế bào biểu mô.
Ngoài ra, sỏi gây tắc nghẽn tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển, tiết ra các độc tố và chất chuyển hóa có khả năng gây đột biến ADN. Trong môi trường viêm mạn tính này, hệ miễn dịch bị suy yếu, khả năng sửa chữa sai sót di truyền giảm đi, khiến nguy cơ đột biến gen, đặc biệt các gen kiểm soát chu kì tế bào ngày càng cao. Đó là cơ chế dẫn tới ung thư đường mật trên nền sỏi tồn tại kéo dài.
Dấu hiệu nhận biết sớm ung thư đường mật
Ung thư đường mật thường không có biểu hiện rõ rệt ở giai đoạn đầu. Khi triệu chứng xuất hiện, bệnh thường đã tiến triển. Các dấu hiệu cảnh báo gồm:
- Vàng da, vàng mắt: tiến triển dần, không đi kèm sốt như sỏi mật cấp.
- Ngứa da toàn thân.
- Phân bạc màu, nước tiểu sẫm.
- Đau âm ỉ vùng hạ sườn phải hoặc thượng vị.
- Sụt cân không rõ nguyên nhân, kèm mệt mỏi.
- Sốt nhẹ kéo dài.
Nếu có tiền sử sỏi mật, người dân nên đi khám định kì, làm siêu âm gan mật và xét nghiệm chức năng gan để tầm soát sớm nguy cơ ung thư đường mật.
Dù là căn bệnh nguy hiểm, nhưng ung thư đường mật hoàn toàn có thể được kiểm soát nếu được phát hiện sớm và điều trị kịp thời. Các chuyên gia khuyến cáo: điều trị triệt để sỏi đường mật ngay khi phát hiện; giữ vệ sinh an toàn thực phẩm, phòng nhiễm giun sán; khám sức khỏe định kì, đặc biệt ở người từng mắc bệnh lí gan mật; không bỏ qua những biểu hiện bất thường như vàng da, gầy sút, ngứa kéo dài…
Sỏi mật không chỉ là bệnh thông thường, mà có thể là “mồi lửa” âm ỉ cho một căn bệnh ung thư hiểm nghèo. Việc chủ động kiểm soát và tầm soát định kì chính là cách hiệu quả nhất để bảo vệ lá gan người “làm việc không nghỉ” cho cơ thể bạn mỗi ngày.
