Khám khắp nơi không tìm ra bệnh
ThS.BS.Trịnh Thị Vân Anh, Viện Sức khỏe Tâm thần, Bệnh viện Bạch Mai cho biết: Gần đây, Viện Sức khỏe Tâm thần có tiếp nhận và điều trị cho nữ bệnh nhân tên Minh H. (54 tuổi, quê Bắc Giang). Bệnh nhân nhập viện trong tình trạng liên tục có cảm giác đau tức, nóng rát và cồn cào vùng thượng vị, hồi hộp, đánh trống ngực và luôn ám ảnh mình mắc ung thư.
![]() |
Rối loạn cơ thể hóa hay là thể lâm sàng của rối loạn dạng cơ thể. Một loại bệnh có các triệu chứng, biểu hiện giống như đang mắc bệnh của cơ quan bộ phận nào đó trong cơ thể, nhưng không có tổn thương ở các cơ quan nào trong cơ thể phù hợp với những than phiền của người bệnh. Ảnh minh họa: Internet |
Theo chia sẻ của gia đình, bệnh nhân đã có chồng và 3 con. Hiện các con đều đã lớn, trong đó 2 con đầu học xong đại học đi làm, con gái út vẫn đang học đại học năm thứ 2. Khoảng 2 năm trở lại đây, bệnh nhân xuất hiện ngủ kém, trằn trọc khó vào giấc ngủ, ngủ không sâu và thường thức dậy sớm (khoảng 4h sáng), sau đó không thể ngủ lại được. Kèm theo đó là tình trạng nóng rát thượng vị, lan sau lưng, đau tức.... đi khám nhiều nơi chẩn đoán trào ngược dạ dày, có u trong dạ dày…
Bệnh nhân uống thuốc theo đơn của bác sĩ nhưng chỉ thuyên giảm được 2 tuần, các triệu chứng trên lại xuất hiện. Điều này khiến bệnh nhân lo nghĩ mình bị ung thư, tâm lý chán nản, không hứng thú giao tiếp với mọi người, không hứng thú đi chơi và không đi làm được. Đi khám khắp các bệnh viện lớn ở Hà Nội nhưng bệnh không khỏi và cuối cùng, chị H được các bác sĩ tư vấn nên đến khám tại Viện Sức khỏe tâm thần.
Tại đây, qua thăm khám, các bác sĩ nhận thấy bệnh nhân tỉnh, tiếp xúc tốt hay than phiền về triệu chứng cơ thể như nóng rát bụng, thượng vị, hồi hộp đánh trống ngực nên rất lo lắng. Sau khi khai thác tiền sử, cùng với kết quả khám lâm sàng và cận lâm sàng, các bác sĩ chẩn đoán bệnh nhân bị rối loạn cơ thể hóa, chỉ định cho người bệnh nhập viện điều trị nội trú. Sau 2 tuần điều trị bằng thuốc, cũng như các liệu pháp tâm lý, bệnh nhân ngủ được hơn, đỡ than phiền về các triệu chứng cơ thể như đau bụng, nóng rát thượng vị, ngủ kém…
Rối loạn cơ thể hóa là gì?
TS.BS Dương Minh Tâm - Trưởng phòng Rối loạn liên quan đến stress và sức khoẻ tình dục & giới tính (Viện Sức khỏe tâm thần) cho biết: Rối loạn cơ thể hóa hay là thể lâm sàng của rối loạn dạng cơ thể. Một loại bệnh có các triệu chứng, biểu hiện giống như đang mắc bệnh của cơ quan bộ phận nào đó trong cơ thể, nhưng không có tổn thương ở các cơ quan nào trong cơ thể phù hợp với những than phiền của người bệnh.
Người bệnh có biểu hiện giống bệnh tim, bệnh tiêu hóa, bệnh phổi nhưng khám lại không ra bệnh ở những cơ quan đó. Điều này khiến bệnh nhân rất khó chịu và dễ nhầm lẫn với các căn bệnh khác. "Do đau đớn ở các bộ phận cơ thể nhưng khám không phát hiện ra làm cho người bệnh càng lo lắng, hốt hoảng từ đó dẫn tới ảnh hưởng tâm lý.
Nguyên nhân gây bệnh thường gặp ở người hay chi ly, cầu toàn, khả năng chống đỡ yếu. Mặc dù, những người đó chỉ gặp stress thông thường trong đời sống xã hội và sinh hoạt hàng ngày” bác sĩ Tâm cho biết.
Theo bác sĩ Tâm, triệu chứng gây bệnh rất phong phú như: đau đầu, choáng váng, đau vai gáy, triệu chứng giống như mắc bệnh tim, tim phổi, dạ dày, thần kinh, cơ xương khớp nhưng khi chụp chiếu lại không ra bệnh gì. Để chẩn đoán bệnh, cần phải đáp ứng 4 tiêu chí sau:
Phải có triệu chứng 2 năm trở lên và bị dai dẳng than phiền về những triệu chứng cơ thể
Không tìm thấy tổn thương nào phù hợp với những khó chịu của người bệnh và họ luôn từ chối lời khuyên của bác sĩ là không có bệnh gì
Luôn có xu hướng đi bệnh viện để tìm nguyên nhân, chữa hết triệu chứng của mình nhưng không tìm ra bệnh
Gây ra những ảnh hưởng trong sinh hoạt và cuộc sống.
Bác sĩ Tâm cảnh báo: Rối loạn dạng cơ thể nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời sẽ dẫn tới mắc bệnh mãn tính, hoặc lạm dụng thuốc điều trị khác quá nhiều, gây ra tình trạng kháng điều trị (điều trị không đáp ứng). Ngoài ra, nếu không phát hiện sớm người bệnh sẽ đi khám nhiều nơi, từ dó dẫn tới tốn kém về kinh tế, dẫn tới lo âu, trầm cảm.
Theo BS Tâm chia sẻ: "Để điều trị, người bệnh cần phải điều trị bằng liệu pháp tâm lý. Đây được coi là biện pháp chủ đạo. Ngoài ra, bệnh nhân cần được thư giãn tập luyện và điều trị bằng thuốc theo tư vấn, chỉ định của bác sĩ".
Để phòng bệnh, trước hết cần phải loại trừ các yếu tố nguy cơ, cần giáo dục nhân cách từ khi còn nhỏ là rất quan trọng để nhân cách, tính cách trẻ mạnh mẽ cũng hạn chế nguy cơ gây bệnh. Ngoài ra, cần phải quản lý stress trong cuộc sống, đồng thời luôn phải có tinh thần thoải mái cũng là cách phòng bệnh rất hiệu quả.
Cuối cùng, khi thấy có triệu chứng cơ thể nhưng khám không ra bệnh thì cần phải nghĩ đến một bệnh “rối loạn chức năng” và đi khám đúng chuyên khoa tâm thần. Không chỉ có vậy, vai trò của người thân trong hỗ trợ tâm lý, tạo môi trường, lối sống lành mạnh, vui vẻ là rất quan trọng.
![]() |
Đôi khi triệu chứng tâm thần nhẹ biểu hiện thông qua vấn đề sức khỏe thể chất như đau dạ dày, đau lưng, đau đầu hoặc cơn đau nhức không rõ nguyên nhân. Vì vậy, nếu người bệnh nhận thấy bản thân có dấu hiệu sức khỏe tinh thần bất thường hãy đến gặp bác sĩ chuyên khoa Tâm lý, để được khám và có liệu trình điều trị kịp thời, ngăn bệnh tiến triển nặng hơn. Ảnh minh họa: Internet |
10 triệu chứng tâm thần nhẹ dễ nhận biết
Một số triệu chứng tâm thần nhẹ dễ nhận biết, bao gồm:
Thay đổi giấc ngủ hoặc khẩu vị: người bệnh thường đảo lộn giờ sinh học, rối loạn giấc ngủ, khẩu vị,… Đồng thời, người bệnh sẽ kèm theo các dấu hiệu bất thường về thể chất như đau đầu, mỏi lưng, mỏi cổ,…
Thay đổi tâm trạng: cảm xúc của người bệnh thay đổi nhanh và đột ngột. Người bệnh thường cảm thấy chán nản và khó chịu.
Thu mình với xã hội và thú vui trước đó: người bệnh tâm thần nhẹ thường chán nản, thu mình với xã hội và ngập tràn cảm xúc tuyệt vọng. Tình trạng này tiếp tục kéo dài và không điều trị kịp thời, bệnh có thể tiến triển sang trầm cảm, tự kỷ.
Suy giảm chức năng: người tâm thần nhẹ suy giảm năng lượng trong học tập và các hoạt động khác trong cuộc sống như chơi thể thao, hoàn thành nhiệm vụ được giao,…
Vấn đề về tư duy: người bệnh tâm thần nhẹ có cảm xúc và suy nghĩ kỳ lạ, khác người. Người bệnh thường tưởng tượng và nghi ngờ mọi người, mọi việc. Nếu người bệnh không điều trị kịp thời, tình trạng sẽ tiến triển nặng hơn gây chứng hoang tưởng.
Nói nhiều, nhạy cảm, kích động quá mức: đây là biểu hiện rõ nhất người tâm thần nhẹ. Người bệnh nói nhiều hơn bình thường, nói vu vơ, nói những chuyện không căn cứ, người nghe không hiểu được. Ngoài ra, người bệnh nhạy cảm, dễ kích động, hoảng loạn như khóc, la hét, im lặng,… khi gặp những yếu tố bên ngoài tác động.
Thờ ơ với mọi loại hoạt động: đây là biểu hiện dễ nhận thấy ở người bệnh tâm thần nhẹ. Người bệnh luôn thờ ơ, nghĩ bi quan mọi chuyện, mọi việc và luôn cảm nhận cuộc sống không có ý nghĩa hay niềm vui.
Sợ hãi hoặc lo lắng quá mức: người bệnh xuất hiện tình trạng lo âu, mất kiểm soát hành động, thần kinh không tự chủ được và khó ở yên một chỗ. Cơn lo âu xuất hiện đột ngột và dần kéo dài, người bệnh sẽ rơi vào trạng thái hoảng loạn và sợ hãi.
Hoang tưởng hoặc ảo giác: người bệnh thường nhảy múa, khua chân khua tay và làm nhiều hoạt động lạ.
Ý nghĩ tự tử: triệu chứng rất nghiêm trọng ở người bệnh tâm thần.
Đôi khi triệu chứng tâm thần nhẹ biểu hiện thông qua vấn đề sức khỏe thể chất như đau dạ dày, đau lưng, đau đầu hoặc cơn đau nhức không rõ nguyên nhân. Vì vậy, nếu người bệnh nhận thấy bản thân có dấu hiệu sức khỏe tinh thần bất thường hãy đến gặp bác sĩ chuyên khoa Tâm lý, để được khám và có liệu trình điều trị kịp thời, ngăn bệnh tiến triển nặng hơn.
Dấu hiệu tâm thần nguy hiểm cần được cảnh báo
Người bệnh có suy nghĩ và hành vi tự tử là dấu hiệu tâm thần nguy hiểm cần được cảnh báo. Nếu người bệnh hoặc người xung quanh có hành động làm tổn thương bản thân hoặc có ý định tự tử hãy tìm sự giúp đỡ ngay lập tức từ:
Bác sĩ tâm lý.
Người bạn thân.
Người thân trong gia đình.
Khi nào cần chăm sóc y tế?
Nếu người bệnh nhận thấy có bất kỳ dấu hiệu bị tâm thần nhẹ, hãy đến gặp bác sĩ để được khám, chẩn đoán và điều trị kịp thời. Hầu hết các bệnh tâm thần nhẹ không tự khỏi và nếu không điều trị, bệnh có thể tiến triển trầm trọng hơn theo thời gian.
Bác sĩ chẩn đoán bệnh tâm thần nhẹ thông qua việc trò chuyện, tư vấn trực tiếp về những triệu chứng bệnh. Bác sĩ sẽ đặt các câu hỏi liên quan đến suy nghĩ, cảm xúc và theo dõi hành vi, tìm nguyên nhân bệnh. Tuy nhiên, trong vài trường hợp người bệnh tâm thần nhẹ liên quan đến tình trạng tuyến giáp. Vì vậy, bác sĩ có thể cần xét nghiệm máu để loại trừ nguyên nhân này.