Tại Nghị định 168/2025 về đăng ký doanh nghiệp, Chính phủ nêu rõ quy định về hộ kinh doanh và đăng ký hộ kinh doanh. Nghị định này có hiệu lực từ tháng 7.
Đăng ký hộ kinh doanh tại cơ quan cấp xã
Trước đây, nơi thực hiện đăng ký hộ kinh doanh được quy định tại Khoản 1 Điều 87 Nghị định 01/2021. Việc đăng ký hộ kinh doanh được thực hiện tại Cơ quan đăng ký kinh doanh cấp huyện nơi đặt trụ sở hộ kinh doanh.
Tuy nhiên, Nghị định 168/2025 nêu rõ, giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh là văn bản bằng bản giấy hoặc bản điện tử mà cơ quan đăng ký kinh doanh cấp xã cấp cho hộ kinh doanh, ghi lại thông tin đăng ký hộ kinh doanh do người thành lập hộ kinh doanh, hộ kinh doanh đăng ký. Giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh đồng thời là giấy chứng nhận đăng ký thuế của hộ kinh doanh.
Như vậy, từ ngày 1/7, đăng ký hộ kinh doanh sẽ được thực hiện tại cơ quan cấp xã thay vì cấp huyện.
Ngoài ra, giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh được cấp cho hộ kinh doanh. Hộ kinh doanh được cấp giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh khi có đủ các điều kiện gồm ngành, nghề kinh doanh không bị cấm đầu tư kinh doanh; tên hộ kinh doanh được đặt theo đúng quy định; có hồ sơ đăng ký hộ kinh doanh hợp lệ; nộp đủ lệ phí theo quy định của pháp luật về phí và lệ phí.
Giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh được cấp trên cơ sở thông tin trong hồ sơ đăng ký hộ kinh doanh do người thành lập hộ kinh doanh hoặc hộ kinh doanh tự kê khai và tự chịu trách nhiệm.
Người làm nông, bán hàng rong không phải đăng ký hộ kinh doanh
Theo Nghị định, hộ gia đình sản xuất nông, lâm, ngư nghiệp, làm muối và những người bán hàng rong, quà vặt, buôn chuyến, kinh doanh lưu động, kinh doanh thời vụ, làm dịch vụ có thu nhập thấp không phải đăng ký hộ kinh doanh, trừ trường hợp kinh doanh các ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện, Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương quy định mức thu nhập thấp áp dụng trên phạm vi địa phương.
Trường hợp có nhu cầu thành lập hộ kinh doanh, các đối tượng này đăng ký hộ kinh doanh theo quy định tại Nghị định này.
Quyền thành lập hộ kinh doanh
Nghị định quy định hộ kinh doanh do cá nhân hoặc các thành viên trong gia đình đăng ký thành lập và phải chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình đối với hoạt động kinh doanh của hộ.
Trường hợp hộ kinh doanh do các thành viên hộ gia đình đăng ký thành lập thì các thành viên phải có văn bản ủy quyền cho một người đại diện trong quá trình hoạt động kinh doanh. Văn bản ủy quyền này phải được công chứng hoặc chứng thực theo quy định.
Cá nhân, thành viên hộ gia đình là công dân Việt Nam có năng lực hành vi dân sự đầy đủ theo quy định của Bộ luật Dân sự có quyền thành lập hộ kinh doanh theo quy định.
Một số trường hợp bị ngoại trừ là người đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự, bị tạm giam, đang chấp hành hình phạt tù, đang chấp hành biện pháp xử lý hành chính tại cơ sở cai nghiện bắt buộc, cơ sở giáo dục bắt buộc hoặc đang bị tòa án cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định...
Các trường hợp cơ quan đăng ký kinh doanh cấp xã từ chối cấp đăng ký hộ kinh doanh
Cơ quan đăng ký kinh doanh cấp xã từ chối cấp đăng ký hộ kinh doanh.
Cụ thể là hộ kinh doanh đã bị cơ quan đăng ký kinh doanh cấp xã ra thông báo về hành vi vi phạm của hộ kinh doanh thuộc trường hợp thu hồi giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh hoặc đã bị ra quyết định thu hồi giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh.
Hộ kinh doanh đang trong tình trạng pháp lý "Không hoạt động tại địa chỉ đã đăng ký" cũng sẽ bị cơ quan đăng ký từ chối.
Cơ quan đăng ký kinh tục giải quyết thủ tục đăng ký hộ kinh doanh cho hộ kinh doanh thuộc trường hợp trên khi hộ kinh doanh đã có biện pháp khắc phục những vi phạm theo yêu cầu trong thông báo về hành vi vi phạm thuộc trường hợp thu hồi giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh và được cơ quan đăng ký kinh chấp nhận hoặc đã được khôi phục tình trạng pháp lý sau khi bị ra quyết định thu hồi giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh.
Hộ kinh doanh phải đăng ký thay đổi nội dung đăng ký hộ kinh doanh để phục vụ việc chấm dứt hoạt động hộ kinh doanh theo quy định. Trong trường hợp này, hồ sơ đăng ký thay đổi phải kèm theo văn bản giải trình của hộ kinh doanh về lý do đăng ký thay đổi và được cơ quan đăng ký kinh doanh cấp xã chấp nhận.
Ngoài ra, hộ kinh doanh không còn trong tình trạng pháp lý "Không hoạt động tại địa chỉ đã đăng ký" cũng bị cơ quan đăng ký từ chối.
