Theo thống kê năm 2024 của Hội đồng Nhãn khoa Việt Nam, nước ta có khoảng 5 triệu trẻ em, chiếm 30-40% số trẻ ở độ tuổi đến trường, mắc các tật khúc xạ (cận thị, viễn thị, loạn thị), trong đó cận thị chiếm đa số. Tỷ lệ này cao hơn ở các thành phố lớn như Hà Nội và TPHCM với hơn 50% trẻ em bị ảnh hưởng bởi tật khúc xạ do thói quen học tập không đúng cách và sử dụng thiết bị điện tử quá nhiều và lâu.
Trước thực trạng trên, Bộ môn Mắt - Khúc xạ nhãn khoa, Trường Đại học Y Hà Nội phối hợp cùng Bệnh viện Đông Đô đã tổ chức hội thảo khoa học chuyên đề "Chăm sóc mắt trẻ em từ lý thuyết đến thực hành" nhằm cập nhật những tiến bộ mới nhất trong lĩnh vực chăm sóc mắt trẻ em và nâng cao năng lực thực hành cho đội ngũ y tế.
Tại hội thảo, Thạc sĩ, bác sĩ Đinh Thị Phương Thủy - chuyên gia về nhãn khoa cho biết, trẻ em có thể gặp phải những vấn đề về mắt, từ những bệnh lý nhẹ như tật khúc xạ (bao gồm cận thị, viễn thị, loạn thị) đến các bệnh lý nghiêm trọng hơn như nhược thị (mắt lười), lác mắt (lé mắt), hoặc bệnh tăng nhãn áp bẩm sinh.
Trong đó tật khúc xạ chiếm phổ biến. Nguyên nhân bao gồm yếu tố bẩm sinh do yếu tố di truyền, gia đình và mắc phải thường do quá trình học tập, làm việc và các thói quen không hợp lý như: tư thế ngồi sai, điều kiện ánh sáng, bàn ghế không phù hợp, thói quen đọc sách, chơi điện tử, xem tivi, sử dụng máy vi tính không hợp lý.
Trẻ bị tật khúc xạ nếu không được phát hiện và điều trị đúng cách có thể dẫn tới nhược thị, gây suy giảm thị lực lâu dài.
Hiện nay, bác sĩ Thủy cho biết thêm tại các bệnh viện đã ghi nhận trẻ bị viêm kết mạc (đau mắt đỏ), đục thủy tinh thể bẩm sinh hoặc rung giật nhãn cầu - tình trạng mắt di chuyển không kiểm soát, gây tổn thương nghiêm trọng đến thị lực nếu không được điều trị kịp thời.
Bên cạnh đó, khoảng 2-4% trẻ em, tương đương 200.000 đến 400.000 trẻ có biểu hiện của bệnh lý lác mắt và nếu trẻ không được điều trị đúng cách, có thể dẫn đến nhược thị hoặc các vấn đề thị giác nghiêm trọng khác.
Trẻ nhỏ còn có thêm bệnh lý rung giật nhãn cầu, tuy hiếm gặp nhưng ảnh hưởng đến khả năng nhìn của trẻ. Bệnh thường liên quan đến các vấn đề thần kinh hoặc thị giác bẩm sinh.
Để bảo vệ mắt trẻ khỏi tật khúc xạ, các chuyên gia y tế khuyến cáo, cần cho trẻ khám mắt định kỳ, hạn chế thời gian sử dụng thiết bị điện tử, đảm bảo ánh sáng phù hợp khi học tập, giữ khoảng cách đọc phù hợp, cho trẻ tham gia hoạt động ngoài trời, có chế độ dinh dưỡng cân bằng giàu vitamin A và thực hiện vệ sinh mắt đúng cách.
Bên cạnh đó, trẻ cần có chế độ dinh dưỡng tốt cho mắt, ngủ đủ 8-10 tiếng/ngày, ăn nhiều rau xanh, trái cây đảm bảo đủ các loại vitamin cho cơ thể. Trẻ cần được khám mắt định kỳ tại các cơ sở chuyên khoa mắt để được phát hiện sớm tật khúc xạ và chỉnh kính hợp lý. Việc đeo kính phải đúng số, đúng bệnh hoặc phẫu thuật để phòng chống nhược thị và hậu quả sau này.
