Thời cơ mới cho trái cây Việt

"Lên đời" cho trái mít

Trong chuyến thăm và làm việc tại Trung Quốc ngày 27.11, Bộ trưởng Bộ NN-MT Trần Đức Thắng đã có cuộc làm việc với Tổng cục Hải quan Trung Quốc (GACC) do Phó tổng cục trưởng Triệu Tăng Liên đại diện, đồng thời ký kết nghị định thư mở cửa cho trái mít tươi của VN xuất sang nước bạn. Tại buổi làm việc, ông Triệu Tăng Liên khẳng định Trung Quốc luôn coi trọng thương mại với VN và sẵn sàng mở cửa cho nông sản chất lượng của VN. "Cụ thể, năm nay chúng ta đã ký được 4 nghị định thư về xuất khẩu ớt, chanh leo, cám gạo và tổ yến thô. Và hôm nay, chúng ta sẽ ký nghị định thư về xuất khẩu mít tươi của VN sang Trung Quốc, điều này sẽ tạo ra động lực mới trong phát triển thương mại nông sản giữa hai nước", ông Triệu Tăng Liên nhấn mạnh.

Ảnh: Q.T

Chia sẻ với PV Thanh Niên liên quan thông tin này, ông Nguyễn Văn Mười, Phó tổng thư ký Hiệp hội Rau quả VN (Vinafruit), nhận định: "Trái mít của VN lâu nay vẫn được xuất khẩu sang Trung Quốc nhưng chủ yếu bằng đường tiểu ngạch nên giá bán rất bấp bênh, thường xuyên lâm vào cảnh trúng mùa rớt giá. Cụ thể, diện tích trồng mít tại VN vào khoảng 84.000 ha, sản lượng trên 1 triệu tấn nhưng xuất khẩu năm 2024 chỉ khoảng 146 triệu USD. Thực tế mít là loại trái cây xuất tiểu ngạch nên không thống kê đầy đủ được".

Anh Đào Văn Lượm, chủ vườn mít tại Phụng Hiệp (Cần Thơ), chia sẻ: Cả năm nay giá mít rớt xuống thấp, thêm vào đó là mùa mưa kéo dài khiến chi phí đầu tư, chăm sóc tăng lên. Đến ngày thu hoạch, có lúc anh chẳng muốn bán vì giá thấp quá, thậm chí lột sẵn tách múi cũng không có người mua. Hiện nay mít loại 1 (trên 9 kg/trái) có giá chưa đến 10.000 đồng/kg, loại thấp hơn chỉ 7.000 đồng/kg, còn mít chợ thì 1.000 đồng/kg, rẻ như cho. "Hy vọng rằng với thông tin mít tươi được xuất khẩu chính ngạch sang Trung Quốc, giá mít sẽ tăng lên một chút chứ hiện nay thì người trồng rất chán nản", anh Lượm nói.

Ảnh: Tùng Đinh

Theo ông Nguyễn Văn Mười, tình hình xuất khẩu rau quả nói chung từ đầu năm đến nay gặp khá nhiều khó khăn, ách tắc, nhưng đến tháng 10 cũng đã đạt trên 7 tỉ USD. Từ giữa sau tháng 11 trở đi thì thời tiết bất lợi, lũ lụt hoành hành khiến tình hình xuất khẩu rau quả chững lại vì giao thông bị chia cắt. Bên cạnh đó, chất lượng trái cây trong mùa mưa thường bị giảm sút nên thương lái và doanh nghiệp hạn chế thu mua. Hiện nay chỉ có thanh long đang hút hàng, giá tăng cao vì sản lượng ít, nhu cầu tại thị trường Trung Quốc gia tăng. "Mặc dù vậy, kim ngạch xuất khẩu rau quả năm 2025 có thể sẽ vẫn về đích trên 8 tỉ USD. Và nghị định thư mở cửa xuất khẩu chính ngạch cho trái mít cũng là thông tin tích cực, giúp người nông dân tiêu thụ ổn định hơn trong thời gian tới", ông Nguyễn Văn Mười nhận định.

Chuyển động của những "ông lớn" nông nghiệp Việt

Giữa lúc thị trường rau quả, trái cây đang có dấu hiệu chững lại, gặp khó khăn bởi thời tiết bất lợi thì cuộc bắt tay giữa Tập đoàn Thaco và "ông lớn" Del Monte (Mỹ) được xem là cú hích lớn cho ngành hàng này. Theo thỏa thuận ký kết, Del Monte sẽ bao tiêu ít nhất 71.500 tấn chuối cho Thaco trong năm 2026, tương đương 12 container/ngày và có thể mở rộng tiêu thụ đến gấp 3 lần con số này, hướng đến 240.000 tấn/năm (tương đương 40 container/ngày) nếu Thaco đủ khả năng nâng cao sản lượng. Thời hạn của hợp đồng hợp tác kéo dài đến 10 năm, sản lượng thu mua mỗi năm sẽ tăng lên. Bên cạnh đó, Del Monte sẽ cung cấp giống dứa châu Phi độc quyền để Thaco sản xuất theo đơn đặt hàng với diện tích sản xuất khoảng 2.000 ha.

Ảnh: Q.T

Chia sẻ tại lễ ký kết, ông Trần Bá Dương, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Thaco, không giấu được niềm vui khi chinh phục được một trong những "ông trùm" nông nghiệp khó tính và lớn nhất thế giới. Theo ông Trần Bá Dương, ngay từ khi nghe thông tin Thaco đầu tư vào nông nghiệp, lãnh đạo Tập đoàn Del Monte đã liên hệ, tạo sự kết nối và bắt đầu quan sát quá trình phát triển 3 năm sau đó. "Những yêu cầu về hợp tác của Del Monte không hề đơn giản vì họ là thương hiệu lâu đời, quá nổi tiếng hàng trăm năm nay. Ngoài hệ thống phân phối toàn cầu, họ còn sở hữu vùng nguyên liệu trên khắp thế giới, trong đó riêng chuối họ có đến 40.000 ha. Từ tháng 8.2025, Thaco đã bắt đầu bán thử nghiệm sản phẩm chuối cho Del Monte với sản lượng khoảng 5 container/tuần. Sau 3 tháng đánh giá, Del Monte nhận định chuối của chúng tôi có chất lượng cao và đồng đều, ổn định vượt trội so với những nhà cung cấp khác. Đó là tiền đề để họ quyết định đi đến ký kết hợp tác lâu dài", ông Trần Bá Dương chia sẻ.

Với sự hợp tác chiến lược cùng Thaco, Del Monte sẽ tập trung vào các sản phẩm dứa hồng, chuối trong giai đoạn đầu nhưng cũng sẽ nghiên cứu thêm các loại nông sản khác trong tương lai như thanh long, chanh leo, bưởi... và cũng sẽ có thêm giống chuối bí mật mà hai bên sẽ công bố sau.

Với cú bắt tay mang tính đột phá này, Thaco sẽ mở rộng 5.800 ha chuối hiện nay tăng lên 16.000 ha vào năm 2026 và sẽ đạt đến 20.000 ha trồng chuối năm 2027, trở thành nguồn cung cấp chuối xuất khẩu lớn cho cả khu vực châu Á.

Trước đó vài ngày, Chủ tịch HAGL Đoàn Nguyên Đức thông báo quyết định IPO (phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng) Công ty cổ phần đầu tư quốc tế HAGL. Công ty này đang sở hữu 7.080 ha diện tích cây trồng tại Lào, bao gồm cà phê, chuối, sầu riêng… trong đó, nhiều diện tích đang bước vào chu kỳ khai thác. Theo bầu Đức, ở thời điểm hiện tại, cây chuối đang đóng góp doanh số và lợi nhuận lớn nhất. Hiện HAGL đã có sàn giao dịch chuối tại Trung Quốc. Tuy nhiên, trong 2 năm nữa, thứ tự đóng góp sẽ thay đổi. Cà phê sẽ vươn lên số 1, kế đến là sầu riêng, dâu tằm tơ, và sau cùng mới đến chuối.

Nói đến các "ông lớn" nông nghiệp Việt ở thời điểm hiện tại, không thể không kể đến Hòa Phát. Một thập niên trước, tập đoàn này đã đặt những viên gạch đầu tiên cho mảng nông nghiệp khi thành lập Công ty TNHH Hòa Phát nông nghiệp Hưng Yên. Đặt mục tiêu trở thành một trong 5 doanh nghiệp lớn nhất ngành chăn nuôi sau 10 năm, Hòa Phát thực tế đã cán đích nhanh hơn. Hiện bò thịt của công ty dẫn đầu thị trường, gà đẻ trứng giữ vị thế số 1 miền Bắc với gần một triệu quả mỗi ngày, còn heo thịt đạt công suất 750.000 con/năm - thuộc nhóm lớn nhất cả nước. Thức ăn chăn nuôi của Hòa Phát cũng đã chen chân vào top 13 doanh nghiệp lớn nhất.

Nếu trước đây, điểm yếu nhất của nông nghiệp là thiếu vắng sự tham gia của các doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp lớn thì giờ đây bức tranh đã thay đổi. Nhiều doanh nghiệp đã, đang đầu tư lớn vào nông nghiệp, coi nông nghiệp là trụ cột chính, bền vững khi nhu cầu thế giới với các sản phẩm nông sản ngày càng cao.