Chiếc điện thoại thông minh không còn chỉ là một thiết bị nghe gọi, nó là cuốn nhật ký, là ví tiền, là bản đồ thu nhỏ cuộc sống của chúng ta. Nhưng chính sự gắn kết mật thiết này lại biến nó thành mục tiêu hoàn hảo cho những kẻ có ý đồ xấu muốn xâm nhập vào không gian riêng tư của bạn. Việc theo dõi điện thoại không còn là chuyện trong phim ảnh, và đáng sợ hơn, nó thường bắt đầu bằng những dấu hiệu rất nhỏ, thậm chí là từ một tin nhắn bất thường mà bạn vô tình bỏ qua.
Nếu bạn nhận được bất kỳ loại tin nhắn hay thông báo nào dưới đây, hãy coi chừng. Đây không phải là lỗi hệ thống thông thường, mà có thể là tín hiệu "cấp cứu" từ chính chiếc điện thoại của bạn.
1. Tin nhắn/Thông báo về quyền truy cập lạ
Đây là dấu hiệu trực tiếp và rõ ràng nhất. Các hệ điều hành hiện đại như iOS và Android đều có cơ chế thông báo khi một ứng dụng sử dụng các quyền nhạy cảm. Hãy đặc biệt chú ý nếu thấy:
Thông báo đột ngột: "Ứng dụng 'Cleaner Pro' vừa sử dụng vị trí của bạn trong nền." Chấm xanh/cam xuất hiện: Đèn báo camera (xanh) hoặc micro (cam) bật sáng trên góc màn hình dù bạn không hề mở ứng dụng nào liên quan. Báo cáo quyền riêng tư: Kiểm tra trong mục "Quyền riêng tư" của Cài đặt và thấy một ứng dụng lạ đã truy cập micro, danh bạ hoặc máy ảnh của bạn nhiều lần.
2. Mã OTP/Xác thực từ dịch vụ bạn không hề đăng ký
Bạn đang ngồi yên và bỗng nhiên nhận được hàng loạt mã OTP từ Facebook, Zalo, hay ứng dụng ngân hàng? Đây là một cảnh báo đỏ cực kỳ nghiêm trọng. Nó cho thấy kẻ xấu đã biết được số điện thoại và có thể cả mật khẩu của bạn, chúng đang cố gắng đăng nhập hoặc thực hiện giao dịch trên tài khoản của bạn từ một thiết bị khác.
3. Tin nhắn SMS với ký tự lạ, lộn xộn
Bạn nhận được một tin nhắn chỉ chứa các dòng chữ và số vô nghĩa, trông như một tin nhắn lỗi? Đừng vội xóa đi. Đôi khi, đây chính là các đoạn mã lệnh mà phần mềm gián điệp (spyware) gửi và nhận từ máy chủ của kẻ tấn công. Sự xuất hiện của chúng cho thấy có một "kẻ lạ" đang giao tiếp ngầm ngay trên thiết bị của bạn.
4. Tin nhắn lừa đảo (Phishing) chứa thông tin cá nhân chính xác
Thay vì một tin nhắn quảng cáo chung chung, bạn nhận được một thông báo phạt nguội có ghi chính xác tên, biển số xe của bạn, hoặc một tin nhắn đòi nợ nhắc đến đúng tên một người thân trong gia đình. Điều này cho thấy kẻ xấu không chỉ đang lừa đảo, mà chúng có thể đã theo dõi và thu thập thông tin cá nhân của bạn từ trước để tạo ra một kịch bản đáng tin cậy hơn.
Cần làm gì ngay nếu nghi ngờ điện thoại bị theo dõi
Nếu bạn nhận thấy một hoặc nhiều dấu hiệu trên, hãy bình tĩnh và thực hiện ngay các bước sau để bảo vệ mình:
Bước 1: Ngắt kết nối mạng (Tắt Wi-Fi, 4G/5G)
Đây là hành động sơ cứu đầu tiên, giúp cắt đứt ngay lập tức đường dây liên lạc của kẻ xấu, ngăn chặn việc gửi dữ liệu của bạn đi.
Bước 2: Rà soát và gỡ bỏ ứng dụng lạVào Cài đặt -> Ứng dụng, kiểm tra toàn bộ danh sách và xóa ngay những ứng dụng đáng ngờ hoặc bạn không còn sử dụng.
Bước 3: Kiểm tra và thu hồi quyền truy cập của ứng dụng
Vào Cài đặt -> Quyền riêng tư -> Trình quản lý quyền. Hãy kiểm tra kỹ xem ứng dụng nào đang có quyền truy cập Vị trí, Micro, Camera... và thu hồi các quyền không cần thiết, đặc biệt là với các ứng dụng ít tên tuổi.
Bước 4: Thay đổi toàn bộ mật khẩu quan trọng: Ưu tiên hàng đầu là mật khẩu của các "chìa khóa vạn năng": tài khoản email, Apple ID (iCloud), và Google. Sau đó, hãy đổi mật khẩu của mạng xã hội và ứng dụng ngân hàng.
Bước 5 (Giải pháp triệt để): Sao lưu dữ liệu và Khôi phục cài đặt gốc: Đây là "giải pháp hạt nhân" nhưng hiệu quả nhất để xóa sổ hoàn toàn các phần mềm gián điệp cứng đầu.
Lưu ý: Chỉ sao lưu các dữ liệu quan trọng như ảnh, video, danh bạ. Tuyệt đối không sao lưu toàn bộ ứng dụng và cài đặt vì có thể sẽ mang theo cả phần mềm độc hại sang máy mới.
Ngoài ra, bạn cũng nên có thói quen phòng ngừa để tránh rơi vào tình huống nguy hiểm khác:
- Bật xác thực hai yếu tố (2FA): Đây là "chiếc khóa thứ hai" bảo vệ tài khoản của bạn ngay cả khi mật khẩu bị lộ.
- Không cài ứng dụng từ nguồn không rõ: Luôn sử dụng các kho ứng dụng chính thức như App Store và Google Play Store.
- Cẩn trọng với các liên kết lạ: Đừng nhấp vào các link được gửi qua SMS, email, Messenger nếu không chắc chắn 100% về người gửi.
- Thường xuyên cập nhật hệ điều hành: Các bản cập nhật hệ điều hành mới nhất thường chứa các bản vá lỗi bảo mật quan trọng.
