Động lực từ thanh khoản và diễn biến chỉ số
Theo báo cáo từ Trung tâm Phân tích và Tư vấn Đầu tư, CTCP Chứng khoán SSI (SSI Research), từ tháng 7 đến đầu tháng 8, thị trường chứng khoán Việt Nam ghi nhận sự sôi động khi cả điểm số và thanh khoản đều tăng mạnh. Nhiều phiên giao dịch trên sàn HOSE đạt giá trị khớp lệnh vượt 70.000 tỷ đồng, chủ yếu nhờ dòng vốn dồi dào từ nhà đầu tư cá nhân và sự tham gia trở lại của khối ngoại, phản ánh niềm tin vào triển vọng kinh tế và kỳ vọng nâng hạng thị trường.
Cột mốc đáng chú ý là phiên 11/8, khi VN-Index lần đầu chạm ngưỡng 1.600 điểm trong lịch sử; dù chốt phiên ở mức 1.596,86 điểm, chỉ số vẫn cao hơn 11,91 điểm so với tham chiếu. Trong phiên sáng 12/8, VN-Index tiếp tục vượt ngưỡng 1.600 điểm.
Theo SSI Research, động lực thanh khoản đến từ làn sóng nhà đầu tư cá nhân mới (F0) tiếp tục duy trì mạnh mẽ sau đại dịch Covid-19. Tính đến cuối tháng 5, số tài khoản chứng khoán cá nhân trong nước đã vượt 10,2 triệu, tương đương khoảng 10% dân số, với tỷ lệ hoạt động ước đạt 40–50% và dự báo sẽ tiếp tục tăng. Việt Nam hiện đứng ngang Malaysia, vượt Indonesia và Thái Lan, nhưng vẫn thấp hơn Đài Loan, Hàn Quốc, Trung Quốc và Nhật Bản.
SSI Research đánh giá, thanh khoản cải thiện tác động trực tiếp đến mảng môi giới – nguồn thu trọng yếu của các công ty chứng khoán. Doanh thu môi giới được dự báo tăng đáng kể trong nửa cuối năm 2025 khi giá trị giao dịch bình quân duy trì cao. Tính đến cuối quý II, 20 công ty chứng khoán lớn nhất chiếm 84% thị phần cho vay ký quỹ, trong đó 10 công ty dẫn đầu nắm hơn 68% thị phần môi giới.
Ở phân khúc khách hàng tổ chức, SSI đạt 10,85% thị phần, đứng sau là Vietcap (6,84%) và HSC (6,69%), đều cải thiện so với quý trước. Trong mảng bán lẻ, cạnh tranh và tái cấu trúc thị phần diễn ra rõ rệt: VPS giảm xuống còn 15,37%, trong khi VnDirect tăng lên 6,36% và MBS đạt 5,39%.
Thị phần môi giới trên sàn HOSE giai đoạn 2020 – quý II/2025. Nguồn: HSX, SSI Research.
Tự doanh và cho vay ký quỹ tiếp tục là hai trụ cột lợi nhuận
Theo báo cáo của SSI Research, bên cạnh mảng môi giới, hoạt động tự doanh và kinh doanh nguồn vốn tiếp tục duy trì kết quả tích cực trong quý II. Nhiều công ty chứng khoán áp dụng chiến lược phân bổ tài sản đa dạng, trong đó TCBS, VPBankS và VNDirect dành tỷ trọng lớn cho trái phiếu doanh nghiệp, đặc biệt ở mảng tư vấn, phát hành và phân phối. SSI và VPS lại tập trung vào các sản phẩm thị trường tiền tệ, hưởng lợi từ chênh lệch lãi suất giữa chứng chỉ tiền gửi và trái phiếu ngân hàng. Ngoài ra, các công ty như ACBS, VIX, HSC, Vietcap và BVSC đẩy mạnh danh mục cổ phiếu, tận dụng bối cảnh thị trường thuận lợi để cải thiện hiệu quả tự doanh.
Cơ cấu tài sản của các công ty chứng khoán tại quý II/2025. Nguồn: SSI Research.
Song song đó, cho vay ký quỹ vẫn giữ vai trò quan trọng trong cơ cấu doanh thu của ngành. Tính đến cuối quý II/2025, dư nợ cho vay ký quỹ tại các công ty trong phạm vi nghiên cứu đạt 208,3 nghìn tỷ đồng, tăng 38,2% so với cùng kỳ năm trước và 28,1% so với đầu năm, vượt mức ghi nhận khi VN-Index từng vượt 1.500 điểm. Mức tăng trưởng này chủ yếu được dẫn dắt bởi các tên tuổi lớn như SSI (tăng 50,6% so với đầu năm), VPBS (tăng 86,7%), TCBS (tăng 30,5%) và VPS (tăng 39,6%).
Cũng theo SSI Research, thu nhập lãi từ cho vay ký quỹ và ứng trước tiền bán chiếm 27,9% tổng doanh thu hoạt động trong quý II, đạt 5,2 nghìn tỷ đồng, tăng 14,4% so với cùng kỳ năm trước. Tỷ lệ cho vay ký quỹ trên vốn chủ sở hữu bình quân đạt 105% – vẫn thấp hơn nhiều so với mức 150% khi VN-Index vượt 1.500 điểm trong quý IV/2021 và mức trần 200%. Điều này cho thấy dư địa tăng trưởng của mảng cho vay ký quỹ vẫn còn lớn trong thời gian tới.
Dư nợ cho vay ký quỹ và diễn biến VN-Index giai đoạn 01/2020 – 06/2025. Nguồn: Các công ty chứng khoán, SSI Research.
Về cổ phiếu nhóm ngành chứng khoán, theo SSI Research, vốn hóa toàn ngành đã tăng 13% từ đầu năm đến cuối quý I/2025, nhờ tâm lý lạc quan trước triển vọng nâng hạng thị trường. Dù từng điều chỉnh giảm mạnh tới 29% do lo ngại về thuế đối ứng từ Mỹ, nhóm cổ phiếu này nhanh chóng phục hồi nhờ lực mua của nhà đầu tư cá nhân và dòng vốn ngoại, với mức tăng 58,8% tính đến tháng 4/2025, vượt xa mức 37,8% của VN-Index. Về định giá, cổ phiếu ngành chứng khoán hiện giao dịch ở mức P/E 27,74 lần và P/B 1,93 lần, cao hơn mức trung bình giai đoạn 2020–2025.
Diễn biến P/B và P/E trượt của ngành chứng khoán giai đoạn 01/2020 – 01/2025. Nguồn: SSI Research.
SSI Research cho rằng, việc nâng hạng thị trường từ cận biên lên mới nổi sẽ là cú hích lớn, giúp thu hút dòng vốn ngoại, cải thiện thanh khoản, ổn định giá và nâng cao tính minh bạch; trong đó, những công ty có lợi thế về vốn, công nghệ, sản phẩm, quản trị rủi ro và nhân sự sẽ tận dụng tốt cơ hội để mở rộng hoạt động và nâng cao vị thế cạnh tranh.
