Margin “nóng” theo nhịp tăng của thị trường
Từ đầu tháng 7, thị trường chứng khoán diễn biến tích cực, VN-Index liên tục tăng và tiến lên vùng 1.600 điểm (sáng 12/8). Thanh khoản duy trì ổn định ở mức cao, thường xuyên vượt 2 tỷ USD mỗi phiên và thậm chí có phiên đạt 3 tỷ USD, phản ánh tâm lý tự tin và sự sẵn sàng giải ngân của nhà đầu tư trong và ngoài nước.
Dòng tiền margin đóng góp đáng kể vào bức tranh sôi động này. Phù hợp theo quy luật của các nhịp tăng giá, khi chỉ số và giá trị giao dịch đi lên, dư nợ margin cũng giá tăng. Nhà đầu tư cá nhân, vốn là lực lượng chính sử dụng margin, đã tranh thủ khuếch đại sức mua để tận dụng cơ hội thị trường.
Đến cuối quý II, dữ liệu từ WiChat cho thấy tổng dư nợ cho vay ký quỹ tại 76 công ty chứng khoán đạt khoảng 295.700 tỷ đồng – mức cao nhất từ trước tới nay, vượt cả giai đoạn đỉnh điểm của năm 2021. Điều này cho thấy sức nóng của dòng tiền vay ký quỹ đang ở mức kỷ lục, phản ánh kỳ vọng lớn của nhà đầu tư vào triển vọng thị trường.
Trước đó, đầu quý II, thị trường từng chịu cú sốc liên quan thuế quan đối ứng từ Mỹ, khiến chỉ số điều chỉnh mạnh. Tuy nhiên, đà hồi phục diễn ra nhanh chóng và mạnh mẽ, cho thấy lực cầu bền bỉ, trong đó margin đóng vai trò như “đòn bẩy” gia tốc.
Dư địa cho vay vẫn lớn nhưng phân hóa
Theo quy định, mỗi công ty chứng khoán được cho vay margin tối đa gấp 2 lần (hay 200%) vốn chủ sở hữu. Với quy mô vốn hiện tại, toàn ngành có thể cho vay tối đa khoảng 603.000 tỷ đồng, tức dư địa còn lại khoảng 307.300 tỷ đồng – tương đương 51%.
Phần dư địa lớn này đến từ làn sóng tăng vốn của nhiều công ty dẫn đầu thị phần như TCBS, SSI, Vietcap, VNDirect, ACBS. Việc bổ sung vốn chủ sở hữu không chỉ gia tăng khả năng cho vay mà còn củng cố năng lực quản trị rủi ro, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của nhà đầu tư trong bối cảnh thị trường hướng tới nâng hạng.
30 CTCK có cho vay margin lớn nhất tại cuối tháng 6 và dư địa cho vay. (Nguồn: X.N tổng hợp từ dữ liệu WiChart).
Tuy nhiên, bức tranh toàn ngành không đồng đều. Thống kê cho thấy hiện có 19 công ty chứng khoán còn dư địa dưới 40%, trong đó xuất hiện cả những tên tuổi trong top đầu thị phần như HSC, MBS, MASVN, KISVN, VCBS.
Điển hình là Chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh (HSC – Mã: HCM) với tỷ lệ dư nợ còn lại chỉ 3%. Nhiều quý gần đây, dư nợ của HSC duy trì quanh 20.000 tỷ đồng, dù ban lãnh đạo đặt mục tiêu cho vay 27.000 tỷ đồng trong năm 2025. Công ty đã lên kế hoạch tăng vốn vào cuối năm nhằm mở rộng hạn mức cho vay, đón đầu nhu cầu margin được dự báo tiếp tục cao.
Hai công ty chứng khoán có vốn ngoại là Mirae Asset Việt Nam (MASVN) và KIS Việt Nam (KISVN) cũng đang tiến sát giới hạn cho vay, với tỷ lệ dư địa chỉ 9–11%. Khác với các đối thủ trong nước, khả năng tăng vốn của khối ngoại phụ thuộc nhiều vào quyết định từ công ty mẹ ở Hàn Quốc. Trong quý II, thị phần giao dịch của MASVN và KIS trên HOSE ghi nhận lần lượt 3,5% và 3,13%.
Nhu cầu chưa hạ nhiệt
Diễn biến tích cực của thị trường và thanh khoản cao cho một dự báo nhu cầu margin sẽ tiếp tục tăng mạnh từ phía nhà đầu tư cá nhân, đặc biệt khi VN-Index vượt mốc 1.600 điểm. Bước ngoặt lớn có thể đến nếu Việt Nam được FTSE nâng hạng trong tháng 9, khi đó, dòng vốn từ cả nhà đầu tư trong và ngoài nước đều sẽ gia tăng, kéo theo áp lực đáng kể lên năng lực cho vay của các công ty chứng khoán chưa kịp tăng vốn.
Theo chia sẻ mởi đây của ông Petri Deryng, nhà điều hành quỹ PYN Elite từ Phần Lan, đà tăng gần đây của thị trường Việt Nam được hỗ trợ bởi nhiều yếu tố: quan hệ thương mại Mỹ – Việt ổn định hơn; kỳ vọng nâng hạng được củng cố nhờ hiện đại hóa hạ tầng và cải thiện quy định; Fed có thể bắt đầu chu kỳ giảm lãi suất trong 6–12 tháng tới, hỗ trợ thị trường trái phiếu và đồng VND; cùng với đó là nền kinh tế Việt Nam duy trì tốc độ tăng trưởng GDP 8% và chính sách hỗ trợ từ Chính phủ.
Ông cho biết, sau thông tin tích cực về thuế quan trong những , nhà đầu tư nước ngoài đã quay lại mua ròng, dù tính từ đầu năm vẫn bán ròng. Điều này cho thấy niềm tin đang quay trở lại. Một số công ty chứng khoán trong nước dự báo VN-Index có thể đạt 1.800 điểm vào cuối năm 2025. Theo ông Deryng, đây không phải là kịch bản phi thực tế, nhưng thị trường sẽ có các nhịp điều chỉnh khi nhà đầu tư trong nước chốt lời.
Khi dư địa toàn ngành vẫn rộng nhưng phân hóa mạnh, cuộc đua tăng vốn sẽ không chỉ là câu chuyện của vài công ty top đầu, mà sẽ là yếu tố then chốt quyết định vị thế và thị phần trong chặng đường tiếp theo của thị trường chứng khoán Việt Nam.
