Mới đây, Tổng thống Trump đã quyết định giảm thuế quan đối với phần lớn hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc xuống còn 30%, một sự sụt giảm đáng kể từ mức thuế "ngất ngưởng" trước đó. Đây được xem là một phần trong kế hoạch tái khởi động đàm phán cho một thỏa thuận thương mại mới.
Thế nhưng, "niềm vui ngắn chẳng tày gang" khi mức thuế trừng phạt vẫn được giữ nguyên đối với các kiện hàng nhỏ, giá trị thấp được vận chuyển trực tiếp từ Trung Quốc đến tay người tiêu dùng Mỹ - mô hình kinh doanh cốt lõi của Temu và Shein.
Trước đó, cả 2 nền tảng này đã hưởng lợi lớn từ lỗ hổng pháp lý "de minimis", cho phép các gói hàng dưới 800 USD được miễn thuế nhập khẩu. Tuy nhiên, Tổng thống Trump đã mạnh tay đóng lại "cánh cửa" này từ ngày 2/5, đồng thời áp thuế lên đến 120% hoặc phí cố định 100 USD mỗi kiện (dự kiến tăng lên 200 USD vào tháng 6).
Dù Nhà Trắng sau đó đã dịu giọng, thông báo giảm thuế suất này xuống còn 54% vào cuối ngày thứ hai (12/5), mức phí cố định 100 USD mỗi kiện vẫn là một gánh nặng khổng lồ.
Nước cờ thông minh của Temu và "khoảng thở" cho Shein
Trong bối cảnh tưởng chừng như bế tắc, Temu đã cho thấy sự nhạy bén đáng nể. Từ trước đó, công ty này đã âm thầm xây dựng một hệ thống kho bãi quy mô tại Mỹ.
Động thái chiến lược này cho phép một lượng lớn hàng hóa được vận chuyển nội địa, vừa nhanh hơn lại vừa "né" được các khoản phụ phí nhập khẩu cắt cổ. Vài tuần trước, Temu đã điều chỉnh giao diện website và ứng dụng, ưu tiên hiển thị các sản phẩm được vận chuyển từ kho Mỹ, đồng thời tuyên bố kế hoạch thu hút thêm người bán có trụ sở tại Mỹ.
Việc Mỹ bất ngờ giảm thuế nhập khẩu cho các lô hàng lớn (xuống còn 30%) đã mở ra một "cửa sổ cơ hội vàng" cho cả Temu và Shein. Jason Wong, người làm trong bộ phận hậu cần sản phẩm của Temu tại Hong Kong (Trung Quốc), hồ hởi chia sẻ: "30% vẫn là mức thuế cao, nhưng so với 125% thì gần như chẳng đáng là bao". Ông dự đoán lượng hàng vận chuyển số lượng lớn từ Trung Quốc sang Mỹ sẽ tăng mạnh trong những tháng tới để bổ sung kho dự trữ.
Trước đó, theo ông Wong, Temu đã phải tạm dừng vận chuyển trực tiếp từ Trung Quốc sau khi chính sách miễn thuế "de minimis" bị siết chặt, chuyển sang phụ thuộc hoàn toàn vào hàng tồn kho tại Mỹ. Nay, với chính sách mới, việc tái khởi động các lô hàng lớn để lấp đầy kho bãi là điều tất yếu.
Các gói hàng giá rẻ từ Trung Quốc đang phải chịu mức thuế quan cao (Ảnh: Reuters).
Shein, vốn cũng sở hữu kho hàng tại Mỹ, dường như cũng đang tận dụng triệt để cơ hội này. Dù chưa từng tuyên bố dừng hoàn toàn vận chuyển trực tiếp từ Trung Quốc và chỉ ghi nhận "thuế đã được tính vào giá sản phẩm", việc giảm thuế chắc chắn sẽ giúp hãng dễ thở hơn trong việc cân đối chi phí và duy trì sức cạnh tranh về giá.
Các chuyên gia chuỗi cung ứng nhận định, cả Shein và Temu sẽ tăng cường vận chuyển hàng hóa từ Trung Quốc để bổ sung hàng tồn kho và hoàn tất các đơn hàng còn dang dở.
Anand Kumar, Phó giám đốc nghiên cứu tại Coresight Research, cho rằng: "Trong ngắn hạn, chắc chắn Shein và Temu sẽ tăng mạnh sản lượng hàng vận chuyển sang Mỹ". Ông cũng xem đây là cơ hội để 2 công ty đánh giá lại chiến lược dài hạn của mình, nhất là khi Shein đã có những bước đi mở rộng chuỗi cung ứng sang các quốc gia như Thổ Nhĩ Kỳ, Mexico và Brazil.
Người bán thở phào, thị trường hồi hộp chờ đợi
Thông tin nới lỏng thuế quan như một luồng gió mát thổi đến cộng đồng người bán trên các nền tảng này.
Sun Yang, chủ một doanh nghiệp bán dụng cụ vẽ trên Temu, không giấu được niềm vui: "Cả văn phòng chúng tôi đã đồng loạt hoan hô khi đọc được tin này".
Anh cho biết doanh thu từ kho Mỹ chiếm toàn bộ lợi nhuận của mình và tin tức này đến rất đúng lúc khi lượng hàng tồn kho đang cạn kiệt. Trong 2 tháng qua, Sun ghi nhận mức tăng trưởng doanh số hai chữ số khi người tiêu dùng Mỹ tranh thủ tích trữ hàng trước lo ngại giá tăng.
"Việc quay về mức 30% nghĩa là chúng tôi sẽ không còn bị áp lực từ việc tăng giá trong tương lai gần. Tôi hy vọng người tiêu dùng sẽ tự tin trở lại và tiếp tục mua sắm", Sun nói.
Tuy nhiên, "cuộc chơi" vẫn còn nhiều ẩn số. Thuế suất 54% cùng phí cố định 100 USD cho mỗi gói hàng nhỏ vận chuyển trực tiếp từ Trung Quốc vẫn là một rào cản lớn. Jason Wong của Temu kỳ vọng sẽ có thêm những nới lỏng thuế quan cho hình thức này.
Các đối thủ của Temu và Shein tại Mỹ, bao gồm cả những người bán bên thứ 3 trên Amazon phân phối sản phẩm từ Trung Quốc, cũng được dự đoán sẽ không bỏ lỡ 90 ngày "vàng" này để tăng tốc nhập hàng. "Tất cả công ty giờ đây đều đang tranh thủ nhập hàng về Mỹ càng nhanh càng tốt. Mọi người đang cùng chung một con thuyền", Cameron Johnson, đối tác cấp cao tại công ty tư vấn Tidalwave Solution ở Thượng Hải, nhận định.
Có thể nói, quyết định nới lỏng thuế quan của Mỹ, dù chỉ mang tính tạm thời trong 90 ngày, đã mang lại một "phao cứu sinh" quan trọng cho Temu và Shein. Việc các kho hàng tại Mỹ có thể được bổ sung với mức thuế thấp hơn giúp họ duy trì lợi thế về giá và sự đa dạng sản phẩm, ít nhất là trong ngắn hạn. Người tiêu dùng Mỹ, những người đã quen với các món hàng giá rẻ từ những nền tảng này, có lẽ sẽ tiếp tục được hưởng lợi.
Tuy nhiên, tương lai vẫn còn đó những đám mây không chắc chắn. Liệu một thỏa thuận thương mại toàn diện có được ký kết? Liệu chính sách "de minimis" có được nới lỏng hơn nữa hay đây chỉ là một "cú lừa" tạm thời trước khi những biện pháp cứng rắn hơn được áp dụng? Temu và Shein có thể đã tạm thoát hiểm, nhưng cuộc chiến giành giật thị phần và đối phó với các rào cản thương mại vẫn còn ở phía trước. Ít nhất, trong lúc này, họ đã có thêm một "mạng sống" để tiếp tục cuộc chơi.
