Hình ảnh hiếm hoi của Su-75 Checkmate - ‘quái vật’ tiêm kích tàng hình thế hệ 5 Nga - bất ngờ ‘lộ diện’ bên cạnh Su-57 Felon tại căn cứ không quân, sơn cùng màu sọc caro bí truyền, gợi ý chuyến bay thử đầu tiên sắp cất cánh.
Với tầm bay 3.000km, trần bay 17.500m, radar ‘soi’ 200km, thiết kế V-tail đột phá giảm radar 50%, động cơ AL-51F-1 siêu tiết kiệm và giá chỉ dưới 30 triệu USD, ‘Checkmate’ không chỉ là ‘em út’ giá rẻ của Su-57 mà còn là vũ khí xuất khẩu ‘ăn đứt’ F-35, sẵn sàng thay đổi cán cân không chiến toàn cầu năm 2025, khiến Mỹ và NATO ‘đứng ngồi không yên’.
Su-75 Checkmate: ‘Cờ tướng’ Nga trong cuộc chơi tàng hình (Stealth)
Su-75 Checkmate, hay còn gọi là ‘Cờ tướng’ trong tiếng Anh để dễ tiếp cận thị trường quốc tế, là sản phẩm chiến lược của Tập đoàn Hàng không Thống nhất Nga (UAC) và Sukhoi.
Ra mắt mô hình tại Triển lãm Hàng không MAKS 2021 trước sự chứng kiến của Tổng thống Vladimir Putin, Su-75 được thiết kế như một tiêm kích đa năng thế hệ thứ 5 (5G), tập trung vào tính tàng hình, chi phí thấp và khả năng xuất khẩu.
Không giống các ‘ông lớn’ như F-22 hay F-35 của Mỹ, Su-75 nhắm đến phân khúc ‘light-medium’ - nhẹ hơn, rẻ hơn nhưng vẫn ‘sát thủ’ trên bầu trời.
Theo các nguồn tin gần đây từ UAC và các kênh/trang quân sự defencesecurityasia.com, armyrecognition.com, defensemirror.com, 1.rutopcor.ru...., chương trình phát triển Su-75 đã vượt qua nhiều trì hoãn do xung đột Nga-Ukraine và lệnh trừng phạt của phương Tây.
Đầu tiên bay dự kiến năm 2022, nay lùi đến cuối 2025 hoặc đầu 2026, nhưng hình ảnh mới nhất công bố ngày 3/10/2025 trên Telegram của UAC cho thấy prototype thực thụ đã sẵn sàng. Đây không chỉ là mock-up nữa, mà là bước ngoặt công nghệ Nga giữa bối cảnh địa chính trị căng thẳng.
Công nghệ cốt lõi của Su-75 Checkmate
Yếu tố công nghệ nổi bật nhất của Su-75 chính là thiết kế đuôi V (V-tail), thay thế hoàn toàn đuôi chữ T truyền thống bằng hai bề mặt nghiêng kết hợp chức năng lái ngang và dọc.
Theo UAC, V-tail không chỉ tăng độ ổn định, khả năng cơ động ở góc tấn lớn mà còn giảm lực cản khí động học lên đến 30%, giúp máy bay đạt tốc độ siêu thanh Mach 1.8-2.0 mà không ‘nóng máy’ quá mức.
Ưu điểm lớn là giảm ‘bóng khí động’ ở tốc độ cao, phù hợp cho các pha dogfight khốc liệt.
Công nghệ tàng hình (stealth) được tích hợp sâu với vật liệu hấp thụ radar (RAM) composite, khoang vũ khí nội bộ và cạnh răng cưa (serrated edges) trên cánh và thân, giúp giảm diện tích phản xạ radar (RCS) xuống mức tương đương F-35 (ước tính 0.1-1m²).
Hệ thống inlet siêu âm không có lưỡi phân luồng (diverterless supersonic inlet) tối ưu hóa luồng không khí, giảm tín hiệu hồng ngoại và radar từ phía trước.
Kết hợp với sơn chequered đặc trưng của Nga (dành riêng cho 5 G), Su-75 trở thành ‘bóng ma’ trên radar đối phương.
Về avionics, Su-75 thừa hưởng ‘di sản’ từ Su-57: Radar mảng pha chủ động Zhuk-MAE phát hiện mục tiêu RCS 1m² ở 200km, hệ thống nhắm bắn quang điện OLS-50M và trí tuậ nhân tạo (AI) hỗ trợ quản lý nhiệm vụ tự động.
Màn hình cockpit tích hợp cảm biến 360 độ, datalink an toàn cho hoạt động ‘loyal wingman’ (máy bay không người lái hỗ trợ). Tương lai, phiên bản hai chỗ ngồi và UAV sẽ kết nối liền mạch với phi đội Su-57.
Động cơ và vũ khí: Sức mạnh ‘nhẹ cân’ nhưng ‘nặng đấm’
Su-75 sử dụng động cơ AL-51F-1, phiên bản rút gọn từ AL-41F1 của Su-57: Nhẹ hơn 30%, tiết kiệm nhiên liệu 18%, đẩy máy bay đạt tốc độ Mach 2.1 với khả năng supercruise (siêu âm không đốt sau).
Tầm bay 2.800-3.000km, trần bay 16.500-17.500m, tải trọng chiến đấu 7.400kg, đủ để ‘săn mồi’ đa năng từ không chiến đến tấn công mặt đất. Sau này, nó sẽ nâng cấp lên ‘Product 30’ - động cơ vector thrust cho cơ động siêu việt.
Vũ khí là ‘bữa tiệc Nga’: Khoang nội bộ chứa 12 tên lửa như R-77-1/R-37M (không đối không tầm xa), Kinzhal hypersonic (siêu thanh) hoặc bom dẫn đường. Kiến trúc mở cho phép tùy chỉnh theo khách hàng, tránh phụ thuộc chuỗi cung ứng phương Tây.
So sánh với Su-57 Felon: ‘Cặp anh em’ cao-thấp Nga
Su-75 là ‘em út’ của Su-57 - tiêm kích 5G nặng ký với hai động cơ, RCS thấp hơn và tải trọng lớn hơn (14.000kg).
Trong khi Su-57 (Mach 2, supercruise Mach 1.6, radar N036 Byelka) dành cho vai trò thống trị không phận cao cấp, Su-75 tập trung vào số lượng lớn, chi phí vận hành thấp (dưới 50% Su-57).
Hình ảnh mới cho thấy chúng ‘song hành’ tại nhà máy KnAAZ, gợi ý tích hợp phi đội hỗn hợp: Su-75 làm trinh sát tiền phương, Su-57 ‘dọn dẹp’ mục tiêu lớn. Cả hai chia sẻ avionics và datalink, tạo lợi thế logistics cho Không quân Nga.
Tiềm năng xuất khẩu: ‘Vũ khí vàng’ Nga giữa trừng phạt
Với giá dưới 30 triệu USD (bằng nửa F-35), Su-75 nhắm đến Iran, Algeria, Việt Nam, Myanmar, Ấn Độ và Argentina - những nước muốn ‘nâng cấp 5 G’ mà không ‘phá két’.
Hợp tác với Belarus (tháng 5/2025) mở đường sản xuất chung, giúp Nga vượt trừng phạt bằng linh kiện nội địa.
Chuyên gia Moscow nhận định: "Su-75 không chỉ là máy bay, mà là 'cứu cánh' tài chính cho ngành quốc phòng Nga, với doanh thu hàng tỷ USD từ hợp đồng lớn".
Su-75 là bước nhảy vọt công nghệ Nga giữa bão địa chính trị, chứng minh Nga vẫn dẫn đầu công nghệ stealth giá rẻ. Với V-tail cách mạng, AI avionics và động cơ tiết kiệm, nó không chỉ bổ sung cho Su-57 mà còn thách thức bá chủ F-35.
Nếu bay thử thành công cuối năm nay (2025), Su-75 Checkmate sẽ là nước cờ quyết định trong bàn cờ không chiến thế giới.
