Trong nhiều năm, các cuộc tranh luận về cách sạc pin điện thoại thông minh đúng cách dường như không bao giờ kết thúc.
Người dùng thường được khuyên không nên sạc qua đêm vì sợ "chai pin". Trong khi đó, sự trỗi dậy của công nghệ sạc siêu nhanh, như 100W hay 120W được giới thiệu trên các dòng điện thoại đến từ Trung Quốc, lại dấy lên lo ngại rằng tốc độ cao sẽ phá hủy tuổi thọ pin.
Tranh cãi vẫn chưa có hồi kết. Người thì ca ngợi điện thoại Trung Quốc đi trước thời đại, người thì cho rằng thận trọng như iPhone, Samsung trong việc sạc mới là an toàn.
Sau cùng, đây cũng là lý do các ông lớn như Apple, Google, Samsung hay dùng để "chống chế" cho quyết định vẫn giữ tốc độ sạc chậm, bất chấp lời chỉ trích.
Tuy nhiên, một thử nghiệm dài hạn, phức tạp và được trình bày chuyên nghiệp gần đây dường như đã đặt dấu chấm hết cho những tranh luận vô căn cứ này.
Thí nghiệm 500 chu kỳ sạc: Sạc nhanh và sạc chậm "so găng"
Để tìm ra câu trả lời dứt khoát cho câu hỏi “sạc nhanh có gây hại pin” hay không, các chuyên gia công nghệ từ kênh YouTube HTX Studio đã thực hiện một loạt thử nghiệm kéo dài 2 năm với 40 thiết bị. Trong đó, thử nghiệm chính kéo dài 6 tháng được thiết kế để so sánh trực tiếp các phương pháp sạc khác nhau.
Nhóm đã sử dụng 10 chiếc Apple iPhone 12 và 10 chiếc điện thoại iQOO 7 (hỗ trợ sạc 120W), chia thành 4 nhóm thử nghiệm sạc ở các kịch bản sử dụng khác nhau:
- Nhóm sạc nhanh: iPhone sạc ở mức tối đa 20W, iQOO sạc ở mức tối đa 120W.
- Nhóm sạc chậm: iPhone sạc ở mức 5W, iQOO sạc ở mức 18W.
- Nhóm đặc biệt (30-80%): Điện thoại chỉ được sạc trong khoảng 30% đến 80% dung lượng pin.
- Nhóm kiểm soát: Các thiết bị không được sạc trong suốt 6 tháng.
Một giàn thử nghiệm tự động được thiết lập để sạc các thiết bị, sau đó dùng ứng dụng xả pin liên tục xuống 5% và kích hoạt rơle sạc lại. Quá trình này lặp lại cho đến khi đạt 500 chu kỳ sạc.
Kết quả 1: Sạc nhanh (120W) KHÔNG gây hại đáng kể. Kết quả thu được rất rõ ràng. Sau 500 chu kỳ, sạc nhanh không dẫn đến việc giảm dung lượng pin đáng kể trên cả iPhone và điện thoại Android.
Cụ thể, HTX nhận thấy các điện thoại Android sử dụng sạc 120W chỉ chênh lệch trung bình 0,3% về sức khỏe pin so với nhóm sạc chậm 18W.
Nói cách khác, sự tiện lợi mà sạc nhanh mang lại vượt trội hơn rất nhiều so với nỗi lo lắng về "một phần nhỏ của phần trăm" sức khỏe pin bị mất đi theo thời gian.
Kết quả 2: Quy tắc 30-80% có hiệu quả, nhưng không đáng kể. Một loạt thử nghiệm thứ hai nhằm kiểm chứng quy tắc "kinh điển" là chỉ sạc pin trong khoảng 30-80% để tối ưu tuổi thọ.
Kết quả cho thấy nhóm này thực sự có sức khỏe pin tốt hơn. So với nhóm sạc đầy 100% và xả cạn về 0%, nhóm 30-80% giữ được nhiều hơn 4% dung lượng (đối với iPhone) và 2,5% (đối với Android).
Tuy nhiên, các nhà thử nghiệm kết luận rằng, việc cố tình giới hạn dung lượng sử dụng của điện thoại xuống còn một nửa (chỉ dùng 50% pin) để đổi lấy 2,5% - 4% sức khỏe pin sau cả 2 năm là không có nhiều ý nghĩa thực tế.
Kết luận cuối cùng của HTX Studio rất đơn giản: "Hãy sạc theo bất kỳ cách nào bạn thích". Đơn giản là sạc nhanh hay sạc chậm không ảnh hưởng nhiều đến pin như bạn lầm tưởng.
Giải mã lầm tưởng "sạc qua đêm"
Theo CNET, bên cạnh sạc nhanh, nỗi sợ sạc pin qua đêm cũng là một lầm tưởng phổ biến. Trong quá khứ, điều này có thể đúng, nhưng với công nghệ hiện tại, câu trả lời ngắn gọn là Không.
Điện thoại thông minh hiện đại được trang bị hệ thống sạc thông minh. Chúng sẽ tự động ngắt hoặc chuyển sang chế độ "sạc nhỏ giọt" khi pin đạt 100%, ngăn ngừa hoàn toàn hiện tượng "sạc quá mức" (overcharging) từng gây hỏng hóc cho thiết bị cũ. Vì vậy, bạn có thể hoàn toàn thư giãn khi cắm sạc iPhone hay Android qua đêm.
Tuy nhiên, việc sạc qua đêm an toàn không có nghĩa là pin sẽ không chịu bất kỳ tác động nào. Pin lithium-ion về bản chất là "linh kiện tiêu hao", chúng sẽ lão hóa tự nhiên theo tuổi tác và cách sử dụng. Quá trình này lão hóa nhanh nhất khi pin thường xuyên tiếp xúc với hai mức cực đoan: 0% (cạn kiệt) và 100% (luôn đầy).
Việc giữ điện thoại vĩnh viễn ở mức 100% trong thời gian dài sẽ gây thêm áp lực điện áp lên cực âm (cathode) và chất điện phân. Tuy nhiên, mối đe dọa lớn nhất không phải là việc cắm sạc, mà chính là nhiệt độ.
Khi điện thoại vừa sạc vừa chạy ứng dụng nặng (như chơi game, xem video trực tuyến), nhiệt lượng tỏa ra sẽ làm tăng tốc độ hao mòn hóa học bên trong pin. Sạc điện thoại dưới ánh nắng trực tiếp, trong ô tô đang đỗ, hoặc thậm chí dưới gối ngủ... sẽ đẩy nhiệt độ vào vùng không an toàn. Hơi nóng tăng thêm này gây hại nhiều hơn gấp bội so với việc bạn cắm sạc qua đêm.
Pin Lithium-ion thực sự thích các lần sạc nông, thường xuyên (ví dụ, cắm sạc một lúc trong ngày) hơn là các chu kỳ sạc-xả sâu (từ 100% về 0%). Bạn không cần phải "canh" pin trong khoảng 20-80% mọi lúc, chỉ cần tránh để pin cạn kiệt hoặc đầy 100% quá thường xuyên khi không cần thiết.
Nói tóm lại, việc cắm sạc điện thoại qua đêm hay dùng sạc nhanh không phá hủy pin của bạn. Đó là lầm tưởng sót lại từ một kỷ nguyên công nghệ đã qua. Thay vì "nâng niu" pin, hãy "sạc một cách có chủ đích": quản lý nhiệt độ, dùng sạc tốt và để phần mềm của điện thoại tự bảo vệ nó.
