Tháng 11, nhịp độ sản xuất tủ bếp của TEKCOM - công ty chuyên sản xuất ván ép cao cấp cho ngành xây dựng, nội thất - tại khu công nghiệp Nam Tân Uyên mở rộng, phường Bình Cơ (TP HCM) vẫn đều đặn. Khung cửa, hộc kéo sản xuất ở nhà máy thứ nhất và được chuyển sang nhà máy 2 gần đó để hoàn thiện các bước sơn, chà nhám, sấy và đóng gói.
Giám đốc Nhà máy và Kỹ thuật mảng ván Nguyễn Hữu Linh cho biết mỗi ngày hoàn thiện 1,5-2 container, tương đương khoảng 2.000 tủ. Sản phẩm làm bằng plywood (ván ép từ nhiều lớp gỗ lạng mỏng, gọi là gỗ dán) do công ty tự sản xuất.
Tủ bếp, plywood nội thất và cốp pha xây dựng của công ty bán đến hơn 50 thị trường, gồm Mỹ, châu Âu, Ấn Độ và ASEAN. Chủ tịch kiêm Tổng giám đốc TEKCOM Vũ Quang Huy cho biết xuất khẩu chiếm tỷ trọng 80% sản phẩm của doanh nghiệp.
Xác nhận hàng rào thuế quan và phi thuế quan ngày càng thách thức, với thuế đối ứng 20%, thuế tủ bếp 25% của Mỹ, nhưng ông Huy cho hay tình hình vẫn bình thường. "Đến nay, đơn hàng và vận hành của chúng tôi vẫn ổn định", ông nói.
Công nhân tại khu vực kiểm tra thành phẩm trong xưởng tủ bếp xuất khẩu của TEKCOM ngày 7/11. (Ảnh: Viễn Thông).
Tháng 10, xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ cả nước đạt 1,53 tỷ USD, góp phần vào kim ngạch 5,96 tỷ USD nông, lâm, thủy sản, tăng 6,3% so với cùng kỳ năm ngoái. Trước đó, nhiều doanh nghiệp thủy sản cũng báo cáo phục hồi sau giai đoạn trầm lắng. Quý III, lợi nhuận của "vua tôm" Minh Phúc đảo từ lỗ sang lãi. Thực phẩm Sao Ta và Vĩnh Hoàn tiếp tục lãi sau thuế hai chữ số.
"Cửa sáng" ngành sản xuất Việt Nam được ghi nhận trong kết quả khảo sát tháng 10 của S&P Global (Mỹ). Chỉ số nhà quản trị mua hàng (PMI) đạt 54,5 điểm, với các điều kiện kinh doanh mạnh lên với mức độ lớn nhất kể từ tháng 7/2024.
Andrew Harker, Giám đốc Kinh tế tại S&P Global Market Intelligence cho biết sản lượng và đơn đặt hàng mới tăng mạnh và nhanh hơn. "Điểm tích cực là mức độ tăng đủ để các công ty tuyển thêm nhân viên và bổ sung nguyên vật liệu", ông nói.
UOB nhận định diễn biến PMI cho thấy "triển vọng sản xuất đang ổn định trở lại", củng cố thêm bởi nhà đầu tư nước ngoài (FDI) tăng tốc giải ngân. Theo Cục Thống kê (Bộ Tài chính), vốn FDI thực hiện 10 tháng đạt 21,3 tỷ USD, cao nhất giai đoạn 2021-2025. Chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) chế biến, chế tạo tháng qua cũng tăng cao nhất của tháng 10 trong 8 năm gần đây.
Chỉ số niềm tin kinh doanh (BCI) quý III của Hiệp hội Doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam (EuroCham) đạt 66,5 điểm, cao nhất 3 năm. 68% doanh nghiệp kỳ vọng kinh tế ổn định và cải thiện trong 3 tháng cuối, tăng 18 điểm phần trăm so với quý trước.
Theo các tổ chức nguyên cứu, sản xuất tích cực hơn nhờ bức tranh thuế quan đã rõ ràng, sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump công bố mức thuế 20% với hàng nhập từ Việt Nam, thấp hơn nhiều mức 46% ban đầu.
"Bất ổn về thuế đã phần nào giảm bớt trong nửa cuối năm nay, sau khi Mỹ hoàn tất việc xác định mức thuế cụ thể cho từng quốc gia", UOB bình luận.
Đến nay, toàn bộ thị trường mới nổi của ASEAN đều quay lại vạch xuất phát như nhau, cùng đối diện mức thuế quan 19-20% vào Mỹ, theo HSBC. Trong đó, Việt Nam và Malaysia là hai quốc gia được có ưu thế trong vòng đua mới này.
Cùng với đó, doanh nghiệp dần chủ động hơn trước "bình thường mới" của biến động thương mại toàn cầu. Nêu lý do xuất khẩu ổn định, ông Vũ Quang Huy phân tích Mỹ không có lợi thế sản xuất tủ bếp, plywood. Công ty cũng đề ra chiến lược cho các đơn hàng mới, nắm bắt động thái các đối thủ cạnh tranh.
"Với tủ bếp, chúng tôi phát triển dòng sản phẩm phù hợp với tệp khách hàng từng thị trường. Giá thành sản phẩm được công ty đảm bảo bằng cách tối ưu nguyên vật liệu, giữ lợi thế cạnh tranh dài hạn", ông nói.
Tuy nhiên, thách thức vẫn rình rập. Ngân hàng UOB lưu ý kịch bản tiềm tàng là đơn hàng xuất khẩu có thể bắt đầu giảm khi các doanh nghiệp Mỹ hoàn tất việc đặt hàng sớm (frontloading) để tránh thuế.
Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) dự báo xuất khẩu quý cuối năm sẽ chững lại, đạt khoảng 2,19 tỷ USD, giảm 22% so với cùng kỳ, do tác động của thuế đối ứng và nguy cơ thuế chống bán phá giá tôm vào Mỹ.
Đồng thời, giá hàng hóa tăng cũng có thể bắt đầu ảnh hưởng đến sức mua của người tiêu dùng Mỹ từ năm sau. Theo S&P Global, cả chi phí đầu vào và giá đầu ra của các nhà sản xuất Việt tháng qua đều tăng, áp lực lạm phát tương đối cao.
"Hiện khách vẫn sẵn sàng chấp nhận tăng giá và có các đơn đặt hàng mới, nhưng điều này có thể không còn nếu giá tiếp tục đi lên", ông Andrew Harker cảnh báo.
Bức tranh sáng chung có thể chưa phản ánh hết sức khỏe của từng ngành. HSBC chỉ ra frontloading đã đạt đỉnh, nhưng xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ vẫn tăng, nhờ lực đẩy của hàng điện tử.
Đây là điểm mạnh nhưng cũng ngụ ý một số ngành khác chưa thuận lợi. Thực tế, Hiệp hội Dệt may Việt Nam (Vitas) cho biết xuất khẩu tháng 10 giảm nhẹ, đơn hàng có dấu hiệu chậm lại, nhu cầu các thị trường chủ lực chưa thực sự ổn định.
Ngoài ra, vẫn còn nhiều câu hỏi xoay quanh về "hàng trung chuyển" từ phía Mỹ, theo EuroCham. UOB cũng cho rằng mức thuế 40% với hàng trung chuyển hiện chưa có định nghĩa, thông tin rõ ràng và hướng dẫn cụ thể.
Trong lúc này, tiếp tục cải thiện môi trường kinh doanh là chìa khóa giúp các doanh nghiệp thích ứng. CEO Hiệp hội Thương mại Mỹ (AmCham) Travis Mitchell nói chính sách ổn định và hiệu quả sẽ giúp giảm phần nào bất ổn từ căng thẳng thương mại.
Doanh nghiệp Mỹ kỳ vọng giấy phép kinh doanh được nhà điều hành cấp đúng thời hạn, chính sách thuế - phí thống nhất giữa các địa phương và đơn giản hóa thủ tục hải quan.
Với doanh nghiệp Việt, họ chủ động hợp tác, đầu tư, phát triển sản phẩm để tìm kiếm cơ hội. Sau khi lập liên doanh với ViPlus Dairy (Australia) hồi tháng 5, Nutifood đầu tư 230 triệu USD mở rộng trang trại và nhà máy tại Gia Lai.
Họ tính đưa sản phẩm mang thương hiệu của liên doanh này xuất khẩu sang Đông Nam Á và Trung Đông. Họ đặt mục tiêu doanh thu trên 33 triệu USD năm sau và 130 triệu USD vào 2028.
Còn với ông Vũ Quang Huy, rào cản thuế quan và phi thuế quan cũng là cơ hội để hiểu thị trường, khách hàng, từ đó xác định lợi thế cạnh tranh và phân khúc tập trung. Ông đã áp dụng chiến lược này trong 20 năm hoạt động của TEKCOM.
Ông cho biết sẽ cung cấp sản phẩm giá trị gia tăng cao đến châu Âu và phân khúc phổ thông ở ASEAN. Với Mỹ, công ty tiếp tục bán sản phẩm đơn thuần và theo từng bộ phận, thành phần (component).
Ngoài ra, thị trường bất động sản ấm lại là cơ hội để họ quay lại nội địa. "Chúng tôi đang nghiên cứu, tìm hiểu và phân tích thị trường, từ đó xây dựng kế hoạch phù hợp", ông nói.
