Ngành sản xuất châu Á vẫn khó phục hồi
Các cuộc khảo sát tư nhân công bố ngày 2/7 cho thấy, phần lớn các nền kinh tế châu Á chứng kiến hoạt động sản xuất suy giảm trong tháng 6. Nguyên nhân chủ yếu là sự bất ổn trong chính sách thuế quan của Tổng thống Mỹ Donald Trump, khiến tâm lý thị trường và đơn hàng mới đều suy yếu.
Dù vậy, một số điểm sáng vẫn xuất hiện: Nhật Bản lần đầu tiên sau 13 tháng ghi nhận chỉ số PMI trên ngưỡng tăng trưởng, trong khi đà giảm ở Hàn Quốc cũng chậm lại. Tại Trung Quốc, chỉ số PMI Caixin bất ngờ tăng nhờ đơn hàng mới tăng, trái ngược với khảo sát chính thức vốn cho thấy ngành sản xuất tiếp tục co hẹp.
Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo: các cuộc đàm phán thương mại đình trệ với Mỹ, triển vọng nhu cầu toàn cầu yếu và tăng trưởng kém ở Trung Quốc sẽ tiếp tục đè nặng lên ngành sản xuất châu Á.
Ông Wang Zhe từ Caixin Insight Group nhận định: “Dù cung – cầu sản xuất hồi phục trong tháng 6, môi trường bên ngoài vẫn rất phức tạp và nhiều bất định. Vấn đề thiếu hụt cầu nội địa vẫn chưa được giải quyết triệt để.”
Shivaan Tandon, chuyên gia kinh tế thị trường tại Capital Economics, cho biết xét đến tình hình sản xuất yếu kém chung của khu vực, các nhà hoạch định chính sách có thể sẽ tập trung sự chú ý vào việc phục hồi tăng trưởng.
Số liệu cụ thể tại các quốc gia châu Á cho thấy điều gì?
Tại Trung Quốc, chỉ số PMI Caixin/S&P Global tăng từ 48,3 lên 50,4 – vượt kỳ vọng và đánh dấu mức trên 50 (tăng trưởng) lần đầu sau nhiều tháng.
Nhật Bản cũng ghi nhận chỉ số PMI tăng từ 49,4 lên 50,1 nhờ sản lượng hồi phục. Tuy nhiên, đơn hàng mới vẫn giảm vì lo ngại về chính sách thuế của Mỹ.
Hàn Quốc chứng kiến tháng suy giảm thứ 5 liên tiếp với chỉ số PMI ở mức 48,7. Tuy vậy, sự lạc quan gia tăng sau cuộc bầu cử tổng thống bất ngờ ngày 3/6 đã giúp mức suy giảm chậm lại.
Ngược lại, Indonesia, Việt Nam, Malaysia và Đài Loan đều ghi nhận chỉ số PMI dưới ngưỡng 50, cho thấy hoạt động sản xuất tiếp tục thu hẹp. Việt Nam đứng ở mức 48,9 trong tháng 6, giảm so với 49,8 của tháng trước.
Chỉ có Ấn Độ là điểm sáng vượt trội trong khu vực, với PMI tăng mạnh lên 58,4 – mức cao nhất 14 tháng – nhờ đơn hàng xuất khẩu tăng vọt, thúc đẩy tuyển dụng kỷ lục.
Tác động từ chính sách thuế quan của ông Trump lớn đến mức nào?
Bộ trưởng Công nghiệp – Thương mại Hàn Quốc, ông Ahn Duk-geun, nhấn mạnh: sự biến động trong chính sách thuế Mỹ sẽ tiếp tục trong nửa cuối năm, làm gia tăng áp lực buộc các nước châu Á phải nhanh chóng đạt được các thỏa thuận thương mại với Washington.
Các nhà đàm phán của hơn 10 đối tác thương mại lớn của Mỹ đang chạy đua để ký thỏa thuận trước hạn chót ngày 9/7, nhằm tránh mức thuế mới cao hơn.
Trong khi Trung Quốc vẫn đang tiếp tục đàm phán một thỏa thuận thương mại toàn diện với Mỹ, thì Nhật Bản và Hàn Quốc vẫn chưa giành được nhượng bộ nào, đặc biệt đối với các mặt hàng xuất khẩu chủ lực như ô tô.
Chính sách thuế cao của Trump đang khiến chuỗi cung ứng toàn cầu bị xáo trộn và làm dấy lên sự bất định đối với các nền kinh tế phụ thuộc vào xuất khẩu như châu Á.
Các ngân hàng trung ương châu Á sẽ hành động ra sao?
Trong bối cảnh tăng trưởng yếu và lạm phát không còn là mối đe dọa chính, nhiều ngân hàng trung ương trong khu vực được dự báo sẽ tiếp tục nới lỏng chính sách tiền tệ.
Ông Shivaan Tandon, chuyên gia kinh tế tại Capital Economics, cho rằng: “Với mối lo về tăng trưởng chiếm ưu thế, chúng tôi dự báo nhiều ngân hàng trung ương sẽ cắt giảm lãi suất mạnh hơn mức thị trường kỳ vọng.”
Điều này nhằm kích cầu tiêu dùng và đầu tư trong nước – một hướng đi ngày càng cần thiết khi xuất khẩu không còn là động lực đủ mạnh do ảnh hưởng từ căng thẳng thương mại toàn cầu.
Tuy nhiên, dư địa chính sách của mỗi quốc gia không giống nhau. Với những nước có tỷ lệ nợ công cao hoặc đồng tiền dễ biến động, khả năng nới lỏng tài khóa hoặc tiền tệ sẽ bị giới hạn.
Tương lai gần của ngành sản xuất châu Á sẽ ra sao?
Triển vọng ngành sản xuất châu Á trong nửa cuối năm 2025 vẫn đối mặt nhiều thách thức: từ bất ổn thương mại Mỹ – Trung, nhu cầu toàn cầu yếu, cho tới nội lực tăng trưởng mờ nhạt tại Trung Quốc.
Một số hy vọng đến từ các thị trường tiêu dùng lớn như Ấn Độ, hoặc từ khả năng Mỹ ký kết các thỏa thuận thương mại song phương để hạ nhiệt căng thẳng. Tuy nhiên, điều này còn phụ thuộc nhiều vào tiến trình đàm phán và động thái chính trị nội bộ tại Mỹ.
Chính phủ các nước châu Á vì vậy cần song song hai chiến lược: thúc đẩy tiêu dùng nội địa và đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, thay vì chỉ phụ thuộc vào Mỹ và Trung Quốc.
