Khi hỏi bất kì người dân Việt Nam nào về lịch sử dân tộc. Chắc hẳn ai cũng thấy rùng mình khi nhớ về một thời khói lửa đạn bom hoang tàn, nhưng trong hoàn cảnh khắc nghiệt ấy lại sáng ngời ý chí quật cường và tinh thần yêu nước của những con người nơi dải đất hình chữ S. Vậy nên bên cạnh những danh thắng thiên nhiên tuyệt đẹp thì những "địa chỉ đỏ" tái hiện về một thời hào hùng của của dân tộc ta luôn có sức hút đặc biệt với du khách quốc tế. Mới đây, TripAdvisor (trang web du lịch lớn nhất thế giới) đã công bố danh sách 25 điểm du lịch được yêu thích nhất châu Á do du khách khắp nơi trên thế giới bình chọn, năm nay Việt Nam có 3 đại diện góp mặt gồm Phố cổ Hội An (tỉnh Quảng Nam), Bảo tàng Chứng tích chiến tranh và Địa đạo Củ Chi (TP. Hồ Chí Minh).
Nếu như nhiều người đã quá quen thuộc với Phố Hội cổ kính với nét đẹp độc đáo không thể trộn lẫn hay hình ảnh khách Tây hí hửng trải nghiệm sự bí ẩn, kỳ lạ của "thành phố dưới lòng đất" như Địa đạo Củ Chi, thì sự xuất hiện của Bảo tàng Chứng tích chiến tranh trong danh sách này khiến không ít người bất ngờ. Với bề dày truyền thống lịch sử dựng nước và giữ nước, Việt Nam sở hữu hệ thống "địa chỉ đỏ" đa dạng trải dài hầu khắp các tỉnh, thành phố nên nhiều câu hỏi đặt ra rằng liệu Bảo tàng Chứng tích chiến tranh có gì đặc biệt lại khiến du khách quốc tế yêu thích đến vậy?
Bên trong Bảo tàng Chứng tích chiến tranh - một trong những điểm đến được yêu thích nhất Châu Á
Nghe đến bảo tàng dường như người ta nghĩ đến nơi bảo quản, trưng bày các sưu tập về lịch sử tự nhiên & xã hội nhằm phục vụ nhu cầu nghiên cứu, giáo dục, tham quan và hưởng thụ văn hoá của con người. Và đúng như tên gọi của mình Bảo tàng Chứng tích chiến tranh tọa lạc tại số 28 con đường Võ Văn Tần (Quận 3, TP.HCM) được thành lập ngày 4/9/1975 là nơi chuyên nghiên cứu, sưu tầm, bảo quản và trưng bày về chứng tích tội ác, hậu quả của các cuộc chiến tranh xâm lược Việt Nam. Nhưng hơn cả việc bảo tồn, bảo tàng như một ngôi đền thiêng gìn giữ và lưu truyền những ký ức hào hùng, đầy bi tráng của dân tộc Việt Nam trong cuộc chiến tranh vệ quốc vĩ đại, trở thành ngôi nhà của khát vọng hòa bình, tình hữu nghị của các dân tộc trên thế giới. Và giờ đây "địa chỉ đỏ" này cũng là một trong những điểm dừng chân không thể thiếu khi khách du lịch đặt chân đến Thành phố Hồ Chí Minh.
Bảo tàng Chứng tích chiến tranh TPHCM là khoảng lặng của lịch sử Việt Nam giữa lòng Sài Gòn mà mỗi khi nhắc đến thì mọi người ai cũng đều không khỏi bồi hồi xúc động.
Và đâu chỉ mãi đến ngày hôm nay nơi chứa đựng những nhân chứng lịch sử của nước ta mới được công nhận, mà trước đó vào năm 1998 được Liên hiệp quốc công nhận là một trong số 61 bảo tàng thuộc hệ thống "Bảo tàng vì hòa bình" của thế giới. Đến nay, sau gần 49 năm hoạt động Bảo tàng Chứng tích chiến tranh đã chứng minh sức hút của mình khi liên tiếp có trong những danh sách danh giá về du lịch như: "Top 10 Bảo tàng hấp dẫn nhất Châu Á" (trang web Du lịch TripAdvisor bình chọn năm 2012); "Top 5 trong số 25 Bảo tàng hấp dẫn nhất Châu Á" (trang web Du lịch TripAdvisor bình chọn năm 2013); Giải thưởng "Bảo tàng được yêu thích nhất Việt Nam năm 2015" của Hiệp hội Du lịch Việt Nam; 10 bảo tàng tốt nhất trên thế giới năm 2018 do du khách bình chọn; là đại diện duy nhất của Việt Nam góp mặt trong danh sách 99 điểm đến hấp dẫn du khách nhất thế giới năm 2023 theo báo cáo tổng hợp từ trang TripAdvisor, Google Reviews.
Hầu hết khách tham quan chủ yếu là khách nước ngoài, có thể do đây là địa điểm gần như không thể thiếu khi trong các chương trình tour du lịch Sài Gòn.
Bước chân vào Bảo tàng Chứng tích Chiến tranh, du khách như lạc vào một không gian đầy xúc cảm. Với 3 tầng trưng bày, hiện nay bảo tàng lưu giữ trên 20.000 tài liệu, hiện vật, hình ảnh, trong đó hơn 1.500 tài liệu, hiện vật, phim ảnh đã được đưa vào giới thiệu ở 9 chuyên đề trưng bày thường xuyên: Những sự thật lịch sử; Hồi niệm: Chiến tranh và hòa bình; Chất độc dioxin trong chiến tranh tại Việt Nam; Tội ác chiến tranh xâm lược; Hậu quả của chất độc da cam; Thế giới ủng hộ Việt Nam trong kháng chiến chống Mỹ 1954-1975… Đặc biệt, bảo tàng có cả phòng trải nghiệm dành cho thiếu nhi mang tên "Bồ Câu Trắng".
Tầng 1 còn là nơi trưng bày những hiện vật lớn. Như máy bay, xe tăng hay ngọn pháo của những chiến sĩ hay của quân Mỹ trong chiến tranh. Những người trẻ khi tới đây cũng rất thích thú và tò mò. Khi được tận mắt chứng kiến những sự vật chiến tranh vốn chỉ xuất hiện trong câu chuyện được kể lại.
Những hình ảnh, tư liệu, hiện vật trưng bày tại bảo tàng như những nhân chứng sống động, tái hiện lại một thời kỳ đầy đau thương nhưng cũng rất hào hùng của dân tộc Việt Nam.
Hai tầng trệt của bảo tàng là thế giới của những hình ảnh, những dốc mốc lịch sử. Được tái hiện lại cả một quãng thời gian lịch sử đầy máu lửa. Mỗi khu đều có sự kết hợp giữa trưng bày truyền thống và hiện đại, bên cạnh những hiện vật bảo tàng còn sử dụng các thiết bị công nghệ là điểm nhấn trọng tâm như máy chiếu, màn hình chạm, tai nghe… thu hút du khách tự trải nghiệm.
Chiến tranh là một đề tài nặng nề, không phải ai cũng muốn đối diện. Tuy nhiên, bảo tàng đã khéo léo lồng ghép yếu tố nhân văn, giúp du khách cảm nhận được sự đau thương mất mát, đồng thời khơi gợi lòng trắc ẩn và sự đồng cảm.
Với một lượng lớn hiện vật, hình ảnh, tư liệu quý giá, bảo tàng đã tái hiện chân thực và sinh động những tội ác chiến tranh, đồng thời tôn vinh tinh thần yêu nước, ý chí bất khuất của dân tộc. Việc bảo tàng liên tục lọt vào top các điểm đến hấp dẫn ở Châu Á đã khẳng định giá trị lịch sử, nhân văn sâu sắc của nơi đây, bên cạnh đó còn góp phần quảng bá hình ảnh đất nước đến với bạn bè quốc tế. Có không ít du khách tới đây, chứng kiến những điều mà chiến tranh đã gây ra với nhân dân đất nước Việt Nam đã Khiến cho họ phải nhỏ giọt nước mắt ân hận, xót thương. Điều này cũng cho thấy du lịch Việt Nam đang ngày càng phát triển đa dạng và phong phú.
Vì những ngày bình đâu tự nhiên mà có
Nơi làm con người ta trân quý từng giây phút vì mình được sống, nơi khơi dậy lòng biết ơn để hiểu hơn về sứ mệnh của tuổi trẻ với Tổ Quốc
Dù chiến tranh đã đi xa với chúng ta nhưng những hậu quả nặng nề mà nó để lại vẫn luôn in đậm trong những trang sách đối với thế hệ trẻ và đậm sâu trong tâm trí những người sống hai thế kỷ. Nhưng có lẽ những gì được kể lại trong sách vở chưa thể nào tái hiện lại được tính khốc liệt của các cuộc chiến tranh. Và Bảo tàng chứng tích chiến tranh là một điểm đến cho những người yêu thích lịch sử, dành cho ai muốn được sống lại những ngày khói lửa chiến tranh quyết liệt.
Ngay từ khi còn bé, hẳn là chúng ta đã nhiều lần được ông bà, bố mẹ kể cho nghe nhiều câu chuyện của một thời kỳ khói lửa, đạn bom dày xéo trên mảnh đất quê hương. Những hình ảnh của làng mạc bị tàn phá sau những tiếng gầm rú trên bầu trời, đã có biết bao người vợ mất chồng, người mẹ mất con, con mất cha, anh em lạc mất nhau, bao nhiêu gia đình tan nát người còn người mất sau những lần dìu dắt nhau vào núi, chui xuống hầm trú ẩn. Rồi những chiếc máy bay bị bắn hạ, những bức ảnh đen trắng ghi lại những khoảnh khắc lịch sử đau thương… tất cả đều khiến lòng người chùng xuống, không khỏi xúc động và suy ngẫm. Thậm chí có những hình ảnh quá đỗi man rợ khiến tim ai cũng như tan vỡ, không thể đứng nhìn quá lâu mà phải rời đi.
Kể cả khi đưa mắt đến những kỷ vật rất "tình" như chiếc nhẫn gáo dừa, lá thư trên tấm lụa thêu tay hay chiếc khăn mùi xoa sờn vải của những người chiến sĩ cách mạng Việt Nam được lưu giữ đến ngày nay lại khiến người ta thêm khắc khoải. Trong những khoảnh khắc bình yên ngắn ngủi, họ đã viết lên những trang thư, những bài thơ tha thiết, vẽ lên những bức tranh đầy xúc động hay sáng tạo ra những vật dụng, gửi về cho gia đình với biết bao niềm nhớ thương, hy vọng. Những kỷ vật ấy thật đẹp, chất chứa câu chuyện xúc động của hậu phương và tiền tuyến trong thời kháng chiến gian khó.
Ngoài những hình ảnh, hiện vật từ 200 nhà tù do đế.quốc Mỹ và chính quyền Sài Gòn dựng lên để đàn áp những người Việt yêu nước, thì chuyên đề này còn tái hiện lại những dụng cụ tra tấn, giết hại quân và dân ta. Tất cả những gì họ phải chịu đựng là bóng tối, không khí ẩm thấp, ngột ngạt. Khiến người bình thường cũng cảm thấy phát điên huống hồ gì những con người kia bị gông cùm kèm cặp. Không những thế, "Chuồng cọp" còn là nơi diễn ra những màn tra tấn hết sức đau đớn, dã man. Chúng nhằm phá tan ý chí và sức mạnh của những con người yêu nước. Có được tận mắt chứng kiến và trải nghiệm ở những nơi khủng khiếp như vậy. Thì mới thấy được những điều mà ông cha ta đã làm để giành được độc lập để cho ta có ngày hôm nay phi thường đến nhường nào, ý chí của những người con Việt Nam quá đỗi quật cường và kiên định.
Qua mỗi hiện vật, mỗi câu chuyện, bảo tàng không chỉ cho chúng ta nhìn thấy những hậu quả tàn khốc của chiến tranh mà còn để chúng ta thấy được một thời máu lửa, bật lên trong đó có cả sự yêu thương, tình đồng chí, đồng đội cùng nhau chia ngọt sẻ bùi; những nỗi nhớ khôn nguôi, lòng hiếu thảo của những người con với các bậc sinh thành; tình cảm thủy chung son sắt của vợ chồng, tình cảm cha con. Thế hệ trước, họ lấy máu thịt đắp thành đất, lấy xương chất thành núi, mồ hôi nước mắt chảy thành sông, họ tạo lên hình hài đất nước, họ ngã xuống để giành giật lại tổ quốc vậy nên tuổi trẻ ngày nay không bao giờ quên công ơn của thế hệ cha anh đi trước.
Quả thực có quá nhiều điều ý nghĩa mà Bảo tàng Chứng tích chiến tranh mang đến cho cả người dân Việt Nam và du khách quốc tế. Địa điểm này quá đỗi thiêng liêng, không chỉ cho ta có cái nhìn sâu hơn về 1 đất nước 1 dân tộc mà đi rồi mới thấm được hạnh phúc vì được lớn lên trong thời bình quý giá đến mức nào. Và hơn hết bảo tàng chính là nơi kêu gọi hòa bình cho thế giới. Hãy biết trân trọng hòa bình và không bao giờ quên quá khứ để xây dựng một tương lai tươi sáng hơn.
