Quy hoạch phải có tầm nhìn, không để "hết nhiệm kỳ lại điều chỉnh"

Ngày 7.11, Quốc hội thảo luận tại tổ về các dự án luật Quy hoạch (sửa đổi); luật sửa đổi, bổ sung một số điều của luật Quy hoạch đô thị và nông thôn và việc điều chỉnh Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021 - 2030.

ẢNH: GIA HÂN

Các nước tầm nhìn 50 - 100 năm, mình chỉ 10 - 30 năm

Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh nhấn mạnh đến tầm quan trọng của quy hoạch, nếu làm tràn lan, "thích chỗ nào làm chỗ đó" sẽ phá hết cảnh quan, môi trường, ảnh hưởng đến phát triển kinh tế - xã hội.

Theo ông Minh, một số ý kiến cho rằng tầm nhìn quy hoạch của Việt Nam còn ngắn hạn, chỉ 10 - 30 năm, trong khi các nước thường 50 - 100 năm. Về vấn đề này, cơ quan soạn thảo là Bộ Tài chính sẽ nghiên cứu để tiếp thu.

Bộ trưởng Xây dựng phân tích, do nguồn lực nhà nước và địa phương nên trong nội dung các quy hoạch thường có tính phân kỳ.

Ông Minh dẫn chứng về phát triển hệ thống cảng biển đến năm 2030, các bến cảng chính có vai trò rất quan trọng phát triển logistic.

Thế nhưng, hiện quy hoạch đến năm 2030 mới chỉ đảm bảo cho tàu là 50.000 tấn - vốn rất ít trong ngành hàng hải, trong khi trên thế giới các cảng biển đã đáp ứng cho nhu cầu vận chuyển của tàu 200.000 tấn.

Một số tỉnh đã đề nghị thay đổi nhưng vì giai đoạn trước đưa ra tầm nhìn đến năm 2030 chỉ đạt như thế, phải đến năm 2050 mới lên 200.000 tấn. Theo ông Minh, như vậy mất nhiều nhiều công, trong khi các nhà đầu tư đều muốn khi đặt chân đến thì phải đảm bảo cho tất cả các loại tàu thuyền quốc tế.

Tương tự trong quy hoạch sân bay, vì không có kinh phí nên tầm nhìn đến năm 2030 một số sân bay chỉ ở dạng 4C, sau năm 2030 mới phấn đấu lên 4E, 4F. Nếu như vậy, các máy bay quốc tế, nhất là máy bay thân to và nặng sẽ không đến Việt Nam.

Từ thực tế trên, Bộ trưởng Bộ Xây dựng nhận định phải thay đổi tư duy, có tầm nhìn dài hạn trong quy hoạch.

Nhiều đại biểu cũng đề cập đến tình trạng "quy hoạch treo". Ông Minh nói các cơ quan sẽ tiếp thu. "Hiện nay quy hoạch xong bỏ đấy rất nhiều, đến lúc làm cái khác thì không được", Bộ trưởng nhìn nhận.

Để khắc phục, ông đề nghị quá trình xây dựng quy hoạch cần có những nhà chuyên môn, nhà khoa học để nghiên cứu, đánh giá. Đội ngũ này không thiếu, khi hệ thống các trường đại học, kiến trúc, xây dựng đã đào tạo rất nhiều cán bộ về quy hoạch, kiến trúc...

Quy hoạch phải có tầm nhìn dài hạn

Về phân cấp trong quy hoạch, Bộ trưởng Trần Hồng Minh nhấn mạnh quy hoạch quốc gia làm nền tảng, tích hợp quy hoạch ngành, quy hoạch vùng và quy hoạch tỉnh. Đồng thời, phải liên thông quy hoạch tỉnh với xã, tránh tư tưởng "ông này thích làm, ông kia không thích làm".

Theo ông, quy hoạch cấp tỉnh phải tuân thủ theo vùng, quy hoạch quốc gia. Ví dụ làm đường chạy qua tỉnh này sang tỉnh kia sẽ "không thể nói lơ mơ bởi quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh đã có", các tỉnh phải kết hợp. Hoặc khi làm đường trong tỉnh, giữa xã với xã cũng không thể có chuyện không chấp hành, mà phải đảm bảo tính liên kết giữa các địa phương, tạo ra không gian phát triển.

Về tuổi thọ quy hoạch, Bộ trưởng Xây dựng cho rằng "chúng ta làm ngắn vì có vấn đề liên quan tới tầm nhìn". Do vậy, cần có tầm nhìn dài hạn hơn. Bộ Xây dựng sẽ cùng Bộ Tài chính nghiên cứu cụ thể để đảm bảo hiệu quả.

"Đồng chí này lên bí thư, đồng chí kia lên chủ tịch, hết nhiệm kỳ lại điều chỉnh, suốt ngày điều chỉnh. Điều chỉnh là vì sao? Các nhà đầu tư người ta đến thấy cái chỗ này đẹp người ta vạch ra thế là lại điều chỉnh…", ông Minh nêu.